‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi

HLning reja/i muhandis-texnik ко ‘rigi
katta ustalar, RTS us- 
talari va liniya xizmatining muhandislari tom onidan amalga oshi­
riladi. Bu yuqori malakadagi k o ‘rik hisoblanib, u n d a liniyaning 
texnik holati to ‘g ‘ri baholanadi va kamchiliklar ham da ishlatish 
m e ’yorlaridan chekinishiar bartaraf etiladi.
Navbatchi dispetcherning farmoyishi b o ‘yicha tashkil etiluvchi 
navbatdan tashqari ко ‘riklar
HL avtomatik o ‘chirilganidan so‘ng 
amalga oshiriladi.
H L ning m axsus k o ‘rigi
noqulay m eteorologik sh aro itlard a 
(m uz qoplami, tuman) o 'rm o n va choM yong‘inlari, muzlik va 
claryolarning toshishi va hokazolarda amalga oshiriladi. Bunday 
k o ‘riklarni tashkil etishning tezkorligi m uhim ahamiyatga ega. 
Masalan, agar HLga yaqin joyda yong‘in chiqqanligi haqida xabar 
qabul qilinsa, shu joyga tezda yetib borilib, uning liniyaga qancha- 
lik xavfliligi aniqlanadi. M uz qatlami hosil b o ‘lganligi haqida xa­
bar qilgach, uni o ‘tkazgieh b o ‘ylab hosil boMish intensivligini 
kuzatish maqsadida ko‘rik belgilanadi.
Tayanch la rga chiqish, o ‘tkazgichlar va troslarni qisqichlar- 
dan chiqarib ko‘rish bilan bog‘liq boMgan 
reja/i к о ‘rik va taftishlar,
qoidaga k o ‘ra, u sta n in g rahbarligi ostida h a r olti oyda k am id a
1 marta amalga oshiriladi. Mayda nosozliklar montyorlar to m o ­
nidan taftish jarayonida bartaraf etiladi. Qolgan nosozliklar qayd- 
nomalarga yozib olinib, keyinchalik bartaraf etiladi.
3.5. 1000 V gacha kuchlanishli havodagi elektr uzatish
liniyalarini ta’mirlash
Elektr uzatish liniyasining kapital ta’mir muddatlari va hajmi 
koM iklar, oMchovlar va sinovlarning natijalari b o ‘yicha aniqlanadi. 
Kapital ta ’mir b o ‘yicha bajariluvchi ishlar tarkibiga tayanch, ula- 
malar, tirsaklar, 
oMkazgichlarni 
almashtirish kiradi. T a ’mirlashda 
tayanchning konstruksiyasini maxsus hisoblashlarsiz o ‘zgartirish 
mumkin emas.
Joriy ta ’mirda tayanchlarni t o ‘g‘rilash, bandajlar tortish yoki 
almashtirish, 
oMkazgichlarni 
taranglash va solqiligini rostlash, izo­
latorlarni almashtirish va boshqa shu kabi ishlar amalga oshiriladi.
Sanoat korxonalarida q o ‘riqlov yoritishlari u ch u n yog‘och ta ­
yanchlar keng qoMlaniladi. Ularning xizmat qilish m uddatini uzay- 
tirish uchun ta ’mir ishlari paytida tayanchlar diflfuzion shimdiriladi. 
Shimdirishning texnologik jarayoni quyidagicha: tayanchning yer
31

---

ostidagi bo lagini chirigan qismi a j r a t il a d i ; c h i r i g a n q i s m chirik- 
lardan sog‘lom yog‘och q a tla m ig a c h a t o z a l a n a d i v a ustunlaming 
eyingi foydalanishga yaroqliligini a n i q l a s h
m a q s a d i d a
chirish
о yicha eng xavfli zonada s o g 'lo m q i s m n i n g d i a m e t r i aniqlanadi. 
Chmshning tarqalganlik zonasiga b o g 'l i q h o l d a t a y a n c h n i n g yer 
ostidagi qismiga (ustunga) bitta, ikkita y o k i u c h t a b a n d a j о raladi.
Tayanchning yer ostidagi ch irig a n va c h i r i s h b o ' y i e h a e n g xavfli 
zonalaridagi yoriqlar sog‘lom q a v a tg a c h a t o z a l a n a d i v a m o s mos- 
Iama yordamida antiseptik pasta b ila n t o 'l d i r i l a d i . P a s t a oldindan 
suv bilan 5:1 nisbatda aralashtiriladi.
Yoriqlar toMdirilganidan so 'n g p a s ta va t a y a n c h n i n g yoriqqa 
tutashgan qismlarining sinlariga bir q a v a t g i d r o i z o l a t s i y a cho'tka 
yoki changlantirgich yordam ida s u r tila d i. Y o r i q l a r n i q a y t a ishlash 
bilan bir vaqtda tayanchning b a rc h a d c t a l l a r i o r a l a r i d a g i joylar 
ham antiseptik pasta bilan to 'ld irila d i. T a y a n c h n i n g y e r ostidagi 
qismida u n c h a lik c h u q u r b o ‘l m a g a n ( 5 — 10 m m ) chirigan 
chuqurliklar aniqlanganda chirish b o ‘y ic h a xavfli z o n a l a r g a antiseptik 
bandaj kiygiziladi.
Antiseptik bandaj ikkita q a tla m d a n i b o r a t: t a s h q i s u v shimilib 
o‘tmaydigan qatlam; yog‘ochga tegib t u r u v c h i a n t i s e p t i k pasta 
qatlami. Bandajning eni — 50 sm , b o byi — o ‘r n a t i l i s h jo y i d a us- 
tunning qalinligiga bogMiq holda 3 .2 - ja d v a l b o ' y i c h a aniqlanadi. 
Suv shimilib o'tmaydigan qatlamning sirtiga a n t i s e p t i k p a s t a surtiladi.
3.2-jadval