boMgan masofalar ko‘rikdan o ‘tkazish paytida belgilangan masofa
saqlanganiga shubha tug‘ilgan har qanday holatda o ‘lchab ko‘riladi:
о
zaminlashning qarshiligi ishlatishning birinchi yilida bir marta
va keyinchalik har 3 yilda 1 marta o ‘lchanadi;
о
liniyaning navbatdan tashqari ko‘rigi avariyalar, to ‘fonlar,
liniyaning yaqinida sodir boMgan yong‘inlar, katta muz qatlamlari;
—40°C dan past sovuqliklardan keyin amalga oshiriladi.
Liniyalarni va binolarga kirish joylarini ko'rikdan o ‘tkazishda
elektr m ontyorlar oMkazgichlar simlarining uzilganligi va eri-
ganligi,
bogMangan joylarning butunligi, o ‘tkazgichlarning rostlan-
ganligi, kuygan joylarning mavjudligi, izolatorlarda yoriq va siniq-
larning mavjudligi, tayanchlarning holatlari, bandajlar va zam in
lovchi qurilmalarning butunligi, daraxtlar shoxlarining oMkazgich-
larga tegishi, liniyaning ustiga predmetlarning tushib qolganligi,
kirish shoxobchalari va saqlagichlarning holatlari,
kabel voronka-
larining holatlariga alohida e ’tibor berishlari shart.
Solqilikning eng katta boMgan holatida (harorat eng yuqori, muz-
ning qatlami eng qalin boMgan holatlar) oMkazgichdan yer sirtigacha
boMgan masofa har qanday joyda 6 m dan kam boMmasligi shart.
Havodagi liniyalarning tayanchlarida ularning raqamlari va o ‘r-
natilgan yillari yozilgan boMishi shart.
Yog‘och ulamalarga ega boMgan tayanchlar davriy tarzda chi-
rishga tekshirib turiladi. Yog‘ochning yerning tagidagi qismini tek-
shirishda u 0,3—0,5 m chuqurlikkacha ochiladi. Tayanch ustuni
koMidalang kesimining diametri 25 sm va undan katta boMgan
holda chirishning chuqurligi 3 sm dan oshsa, tayanch yoki ula-
malar ishlatishga yaroqsiz hisoblanadi.
Tayanchning chirish chuqurligi yarim santimetrlik boMim-
larga ega boMgan maxsus shup yordamida oMchanadi. U yog‘ochga
qoM kuchi bilan bosib kiritiladi. Shupni bolg‘a yoki boshqa qurol
yordamida qoqib kiritish taqiqlanadi. Bu maqsadda g‘ovak par-
machadan foydalanish tavsiya etiladi.
Tayanchlardagi bandajlar 4 mm va undan katta diametrli yum-
shoq ruxlangan simlardan tayyorlanadi.
Shuningdek, bu maqsadda
5—6 mm diametrli ruxlanmagan simlarni asfalt loki bilan qoplan-
gan holda foydalanishga ruxsat etiladi. Loyihada maxsus ko‘rsatilma-
gan hollarda bandajdagi o ‘ramlarning soni quyidagicha tanlanadi:
Simning diametri 4 mm boMganda — 12 ta
Simning diametri 5 m m boMganda — 10 ta
Simning diametri 6 mm boMganda — 8 ta
29
Ko‘rik o ‘tkazishdan m aqsad H L d a p a y d o b o ' I u v c h i d e f e k t -
larni kelajakda bartaraf etish u chun a n i q l a s h d a n i b o r a t .
6—500 kV kuchlanishli liniyalarning d a v riy k o 'r i g i m o n t y o r l a r
tomonidan har 6 oyda 1 marta o ‘tkaziladi. A h o l i y a s h a y d i g a n h u -
dudlardan, sanoat tumanlaridan, o ‘ta iflo s la n g a n j o y l a r d a n o ‘t g a n
liniyalarni tezroq — bir oyda bir m a rta k o ‘r i k d a n o ' t k a z i s h m a q
sadga muvofiqdir. K o ‘rik vaqtida n a z o ra tc h i lin iy a a t r o f i n i , u n i n g
hamma elementlarini va shu bilan bir v a q td a t r a s s a h o l a t i n i h a m
diqqat bilan kuzatadi. K o ‘rilayotgan lin iy a h a r q a n d a y h o l a t d a
kuchlanish ostida turibdi deb qaraTadi.
HLda eng ko‘p tarqalgan va m avjudligiga b i r i n c h i n a v b a t d a
e ’tibor qaratiladigan defektlar asosan q u y id a g i la r d ir:
• o'tkazgich va troslardagi defektlar: u z ilis h la r , t r o s v a o ‘t k a z -
gichlar solqiligining o ‘zgarishi;
• izolator va armaturadagi defektlar: i z o l a t o r l a r n i n g m e x a n i k
shikastlanishi, shapkalarda yoriqlar (d a rz k e t i s h ) p a y d o b o ‘lish i,
shodaning
qoplanishi, izolatorlarning iflo s la n is h i, t u t i b t u r u v c h i
izolatorlar shodasining keskin o g ‘ishi;
• quvurli razryadniklardagi defektlar: r a z r y a d l a r n i y a x s h i m a h -
kamlanmasligi, ifloslanishi, Iokli q a t la m in in g s h i k a s t l a n i s h i , i s h -
laganligi ko‘rsatkichining y o ‘qligi;
• tayanch va fundamentlardagi defektlar: y o r i q l a r , f u n d a m e n t -
laming pastga cho‘kishi yoki tepaga to rtilis h i, t a y a n c h t o r t q i c h -
larining shikastlanishi
va susayishi, m etall t a y a n c h l a r q i s m l a r i n i n g
deformatsiyasi, yog‘och tayanchlarning c h i r is h i , y o n i s h i , t a y a n c h -
laming ko‘ndalang va bo‘ylama og‘ishi;
• tayanchlardagi boshqa defektlar ta rk ib ig a l i n i y a l a r n i n g n o m -
lari, tayanchlarning raqam lari, f a z a la r n in g r a n g l a r i , x a v f s i z l i k
texnikasi bo‘yicha ogohlantiruvchi p la k a tla r n in g y o ‘q lig i y o k i u l a r -
dagi yozuvlarning ko‘rinmasliklari kiradi;
• trassa va yo‘llardagi defektlar: m u h o f a z a z o n a s i d a y o n g ‘in
uchun xavfli bo‘lgan materiallarning
m a v ju d lig i; l i n i y a t r a s s a s i n i n g
chetida o‘tkazgichga yiqilishi m u m k in b o ‘lg a n d a r a x t l a r n i n g m a v
judligi, avtomobil yoMlarida signal b e l g i l a r i n i n g n o t o ‘g ‘ri h o l a t i
yoki ularning mavjud emasligini va h.k.
Aylanib chiqishda aniqlangan b a rc h a n o s o z l i k l a r h a q i d a m o n -
tyor-kuzatuvchi ko‘rik varag‘iga yozib b o r a d i. B u y o z u v l a r b ila n
hudud ustasi tanishib, zarur b o ‘lganda s h i k a s t l a n i s h n i n g x a r a k te ri
va uni bartaraf etishning m uddatlarini b e lg ila y d i.
3.4. Liniyalarni ko‘rikdan o ‘tkazish va y u q o rid a n t a f tis h qilish
30