100 ga yaqini yetib kelgan. Abu Ali ibn Sino o ‘zining bu asarlari bilan o ‘rta asr Sharqi, xususan, 0 ‘rta Osiyo xalqlari falsafiy, tabiiy-ilmiy, ijtimoiy-siyosiy va axloqiy fikrlar tarixiga buyuk hissa qo'shishi bilan o ‘z davrida butun Sharqda ,,Shayx-ur-rais“ („Olimlar boshlig‘i“) degan nom oladi. Ibn Sinoning falsafiy qarashlarida tabiiy-ilmiy g'oyalarning ustunligi ko‘zga tashlanadi. Buni uning ,,al-Qonun fit tibb“ asarida ham yaqqol ko‘rish mumkin. Masalan, unda inson tanasini boshqarib turuvchi tabiat qonunlari, inson organizmi bilan tabiiy muhit aloqasi, inson va tabiatning o ‘zaro munosabati masalalari o ‘z ifodasini topganligining guvohi bo'lamiz. Ibn Sinoning falsafiy qarashlari, asosan uning „Ash shifo“ asarida uch katta yo'nalish — metafizika, fizik a va rriantiqda o ‘zining yorqin ifodasini topgan. Bu sohalarga tayanib, metafizika: ilohiyot, vujud va mavjudot, dunyoning boshlanishi, tuzilishi va tarkibi haqidagi muammolarni o'rganadi. Fizika sohasi — tabiatshunoslik masalalarini, jism, modda, ularning tuzilishi va tarkibini o'rganish bilan bog'liq muammolarni o ‘z ichiga oladi. Mantiq bo‘lsa — bilish metodi, to‘g ‘ri fikrlashni, aqliy bilish shakllarini o ‘rganadi. Ibn Sino bu asarlarida umumiy falsafiy masalalarni ikki yo‘nalishga bo‘ladi. Ular: 1) nazariy; 2) amaliy masalalardan iborat bo‘lib, o ‘z navbatida, har biri qator ilm sohalarini o ‘z ichiga oladi. 0 ‘zining vujud, mavjudot, borliq haqidagi ontologik ta’limotida vujudni ikkiga — vujudi vojib, ya’ni zaruriy vujud hamda vujudi mumkinga ajratadi. Bunda vujudi vojib, hamma mavjud narsalaming boshlang'ich — birinchi sababi, ya’ni Tangridir. Vujudi mumkin esa, shu vujudi vojibdan kelib chiquvchi boshqa barcha borliqdagi
