Mafkura — nazariy jihatdan asoslangan, ma’lum ijtimoiy guruh, sinf, partiya, ijtimoiy qatlam va tabaqalarning bir butun millat, yoki xalqning, yoki bir butun jamiyatning moddiy va ma’naviy manfaatlarini ifodalovchk, aks ettiruvchi ijtimoiy ongning yuqori bosqichi, oliy darajasidir. U m uayyan jam iyat ijtim oiy-
iqtisodiy hayotining to ‘g ‘ri yoki n o to ‘g ‘ri in ’ikosi, nazariy ifodasi,
jam iyatdagi m a ’lum ijtim oiy guruh — siyosiy partiyalar, davlat
yoki jam iyatning ijtim oiy ahvolini, m anfaatlarini va m aqsadlarini
o ‘zida ifodalaydigan ham da mavjud tuzum ni ijtim oiy tartiblarni
saqlashga, m ustahkam lashga qaratilgan b o ‘ladi. Shu sababli u
m uayyan ijtim oiy g uruhlar va siyosiy kuchlarning harakat dasturi
va yo‘l-yo‘riqlarini om m a ichiga yoyishga, ularning ongiga singdirishga
qaratilgan nazariy g‘oyalar, qarashlar va tamoyillardan iborat bo'ladi.
M afkura, ijtim oiy ruhiyatdan farqli o ‘laroq, kishilarning oddiy
kundalik hayotiy faoliyatlari jarayo nid a paydo b o ‘lm aydi, balki u
m a ’lum ijtim oiy guruh, m illat, xalq, partiya, davlat yoki ja m iy at
ning g'oyaviy jihatd an yetuk nazariyachilari, rahbarlari tom onidan
ishlab chiqiladi.
Shu tufayli m afkurada ana shu ijtim oiy guruh, partiya, m illat
yoki davlatning jam iyatda o ‘z -o ‘zini, o'zining o ‘m i va rolini anglab,
boshqa ijtimoiy guruh, tabaqa, millat yoki davlatlarga m unosabatlari
belgilab berilgan b o ‘ladi. Jam iyatda h ar bir ijtimoiy guruh, tabaqa,
m illat, siyosiy partiya yoki ijtim oiy k uchlar o ‘z m afkurasi bilan
g'oyaviy jih atd an qurollanib, o ‘z faoliyatini am alga oshiradi.
Tarixiy tajriba shuni k o ‘rsatadiki, jam iy atd a yagona m afku-
raning yakka huk m ro nlig i ham salbiy oqibatlarga olib kelishi
m um kin. Shu sababli bizda m ustaqil O ‘zbekiston davlatchiligining
qaror topishi bilan bir m afkuraning yakka hokim ligidan q a t’iyan
voz kechib, siyosiy tashkilotlar, m afkuralar xilm a-xilligini tan
olishga o ‘tildi. Prezidentim iz I. A. Karimov o ‘z asarlarida:
