‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

„axloq nima degan savolga ja v o b topm ay turib, inson nima degan
savolga ja v o b berib b o ‘lm a y d i“.
Axloqiy ongning nazariy darajasi 
yaxshilik
va 
yom onlik, shon-
sh araf
va 
badnomlik, vijdonlilik
va 
vijdonsizlik, nomus
va 
benomuslik,
olijanoblik
va 
tubanlik, b a x tv
a 
baxtsizlik, qadr-qim m atva beqadrlilik,
burch
va 
burchsizlik
va shular kabi axloq, odob kategoriyalarida 
ifodalanadi. U lar jam iyat va h a r bir kishi to m o nidan hech bir 
nazoratsiz va m ajbur qilishsiz erkin, o ‘z xohishi va irodasi, o ‘z 
imkoniyati darajasida amalga oshiriladi. Bu shundan dalolat beradiki, 
axloqiy ongning eng m u h im xususiyati — uni axloq bilan bevosita 
va cham barchas bog‘ liqligidadir.
Axloqiy ong axloqning m uhim elem entini tashkil qiladi. Axloq 
shunday ijtim oiy hodisaki, u inson qiyofasini belgilab beradi. 
Axloq, shu bilan birga, tarixiy hodisa ham dir, chunki u jam iyat 
bilan birga paydo b o'lgan. Axloq insonni inson qilgan, insoniyat 
taraqqiyotining zaru r sharti, u n i hayvonot dunyosidan ajratuvchi 
asosiy om illardan biridir. K onfutsiy aytganidek, „insonning har 
bir ishida, so'zid a, x atti-h ara k atid a boshqalar oldidagi o ‘z burchi 
va m as’uliyatini bilishi — axloqdir“ .
208

---

U m um an, axloqiy ong va axloqning jam iyatda, inson faoliyati- 
dagi roli ju d a buyukdir. Z ero, u lar jam iyat va inson faoliyatini 
tartibga solib turuvchi asosiy om illardir.
A x lo q n in g m u h im xu susiy ati — u n in g in so n ich ki ru h iy
dunyosiga oidligidir. Axloq kishining ja m o a t jo yida