norm alar kishilar ongiga ta ’sir etib, ularning xulq atvorini belgi-
laydi. D in iy ong diniy norm alarni o ‘z ichiga olib, ular yordam ida
ijtim oiy munosabatlarni tartibga soladi. D in iy normalar xulq-atvor
haqidagi, ularning notabiiy, ilohiy ravishda vujudga kelganligini
asoslovchi qoidalardan iborat bo'lib, odatda, muqaddas kitoblarda
bayon etilgandir. D iniy normalarga biz m isol qilib Islom diniga oid
,,hadislar“ni olishim iz m um kin.
0 ‘tm ish jam iyatlarida diniy ong o ‘ziga xos mafkuradan iborat
b o ‘Iib, izchil diniy ta ’lim ot sifatida: ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy,
axloqiy, estetik, huquqiy
g'oyalar va nazariyalarni o ‘z ichiga olgan.
D in iy on gn in g yuqori darajasi — d in iy m afkuradir.
D in iy
mafkura—kishilarning borliq, olam , tabiat, jamiyat va inson haqi
dagi tartibga solingan diniy g'oyalar va diniy qarashlar majmuyidir.
D iniy ongning asosini din tashkil qiladi.
D in — ijtimoiy hodisalardan biri sifatida o ‘z tarkibiy elem en t-
lariga ega. Rivojlangan dinlarda quyidagi elementlarni ajratib ko‘rsa-
tish mumkin: 1) diniy ong;
2) diniy faoliyat;
3) diniy munosabat;
4) diniy w f - odatlar
va marosimlar,
5) diniy tashkilotlar.
Hozirgi kunda, barcha dinlarda b o ‘layotgani kabi, Islom dinida,
uning turli mazhablarida ham o ‘zgarish, sharoitlarga m oslashish
jarayoni borm oqda. K eng xalq om m asi ongida, m a’lum da'rajada
diniy tasavvurlar, h is-tu y g ‘ular, qarashlar, urf-odatlar jo n la n -
m oqda. Jumladari, o ‘zining m ustaqil taraqqiyot y o ‘liga kirgan
0 ‘zbekistonda ham 'ah oli o ‘rtasida dinga e ’tiqod qilish, m a’lum
210
|
