Z. T. M s h m o V a

Psixologlar duch keladigan muammolar. 
Psixologning 
shaxsiy va kasbiy moslashuvi. Psixolog bitiruvchilar dastlab 
maktabga borganda, o ‘zlarini himoyasiz sezadilar, birinchi 
navbatda nima qilish kerakligini bilmaydilar, o ‘zini qanday 
tutishni, kim bilan qanday gaplashishni bilmaydilar. Ular 
maktabda muammolarga ko‘milib ketadilar, hammasini birdan 
bajarib, maktabga kerakli shaxs ekanligini ko‘rsatishga urina-
61

---

dilar, maktabda har kuni, dam olish kunlari, hatto kecha- 
lari ham qolib ketadilar. Natijada — zo‘riqish, charchash, ish 
qobiliyatining pasayishi ko‘zda tutiladi.
Psixologning pedagogik jamoaga kirishishi muammosi.
Psixologlar o ‘qituvchilar bilan ijobiy munosabat o ‘rnatib, 
hamkorlik qilishga intiladilar, lekin buni qanday amalga 
oshirishni bilmaydilar: o‘qituvchilar bilan do‘stlashish kerakmi 
yoki ular bilan ma’lum masofani saqlash m a’qulligini bilmay 
boshlari qotadi. Yosh mutaxassislar nizoli vaziyatlarda ba’zan 
o ‘ziga ishonmaslikni his qiladilar, maktabda mavjud u yoki 
bu o ‘qituvchilar guruhining ta’siriga beriladilar.
Maktab ma’muriyatiga ta’sir ko‘rsatadigan qiyinchiliklar.
Psixolog mutaxassislar mustaqil bo‘lishga, maktab ma’muriyati 
bilan hech qanday muammo bo‘lmasligiga intilishadi. Bu 
ishning muvaffaqiyati faqatgina kasbiy bilimlaming mavjud- 
ligiga, yosh mutaxassislarda yetishmaydigan boy hayotiy tajri- 
baga ham bogMiq. 0 ‘quvchilar bilan muloqot o‘matishda «tar- 
biyasi qiyin» o ‘smirlar va yuqori sinf o‘quvchilari bilan qiyin­
chiliklar mavjud bo‘ladi. Bundan tashqari o ‘quvchilarning ota- 
onalariga ta ’sir ko‘rsatishida qulay holatni tanlash ham 
murakkab muammo hisoblanadi, chunki bu yerda faqatgina 
maktab bilan bog‘liq muammolar bilan emas, oilaviy masa- 
lalar bilan ham shug‘ullanishga to ‘g‘ri keladi.