Zarifa Qurbonova eksperimental psixologiya

Mavzu yuzasidan test savollari: 

? 

---

51

1. E.P.Il’in metodikasi yordamida asab tizimining qaysi xususiyatini aniqlash
mumkin?

A) Harakatchanligi

V) Kuchi 
S) Muvozanati
D) Labilligi 
E) Dinamikligi
2. Tremometr qanday asbob? 

A) Diqqat xajmini o`rganuvchi

V) Javob reaktsiyasi tezligini aniqlovchi 
S) Ixtiyorsiz harakatlarni o`lchash asbobi
D) Sezgirlik chegarasini o`lchash asbobi 
E) Xotira tipini o`rganuvchi

3. O`ng va chap qo`llar asimmetriyasini qaysi metodika yordamida o`rganish 

mumkin?
A) M.G.Davletshin metodikasi
V) E.P.Il’in metodikasi
S) A.A.Krilov metodikasi 
D) Mira-Lopets metodikasi
E) Gurfinkel metodikasi 

4. Muskullar kuchi va chidamligi qaysi asbob yordamida aniqalanadi? 

A) esteziometr
V) Kinematometr 
S) K G R
D) Tremometr 
E) Dinamometr

Mavzu yuzasidan nazorat savollari: 

1. Psixomotorika nima? 

2. Psixomotor xususiyatlarni o`rganishning nazariy va amaliy ahamiyati qanday?
3. Ish-harakatlarning qanday turlari mavjud?


Tavsiya etriladigan adabiyotlar: 
1. Praktikum po obhey i eksperimental’noy psixologii. LGU - 1994
2. Umumiy psixologiyadan amaliy mashg`ulotlar. A.I. SHcherbakov taxriri ostida
T. 1992
13-MAVZU: YARIM SHARLAR ASIMMETRIYASI

VA PSIXIK JARAYONLAR. 

R E J A : 
1. YArim sharlar asimmetriyasi va psixik jarayonlarning o`ziga xosligi. 

---

52

2. YArim sharlarning o`zaro aloqasi.
3. Ta`lim samaradorligida o`ng yarim sharning roli.
Mavzu yuzasidan asosiy tushunchalar:


Asimmetriya- o`ng va chap yarim shardagi markazlarning parallel

joylashmaganligi. 


Lokalizatsiya- har bir vazifaning ma`lum markazga joylashuvi. 


Lateralizatsiya- chap va o`ng yarim sharda vazifalarning bir xilda 

taqsimlanishi.



Intuitsiya-bilishning maxsus usuli, izlanayotgan muammoning echilishini

birdaniga topish. 
Ruhiy faoliyatlarning o`ziga xos xususiyati va aloqasini tahlil qilar ekanmiz, 

bu jarayonlarning inson miyasi tuzilishidagi o`ziga xoslik bilan mavjud

munosabatiga alohida to`xtalib o`tish zarur. 
Psixik jarayonlar namoyon bo`lishida chap va o`ng yarim sharlarning o`zaro
munosabatini o`rganish muhim ahamiyatga ega. 


Nima uchun ba`zi kishilarning chap qo`li o`ng qo`liga nisbatan faolroq 

bo`ladi? 
Bosh miya po`stloq qismida har bir ruhiy jarayonning aniq va yagona 

(lokalizatsiya) joylashgan o`rni borligi haqidagi fikrlardan so`nggi yillarda

uzoqlashish vujudga kelmoqda. Maxsus sharoitlar miyaning biror qismini olib 
tashlash, u yoki bu jarayonning batamom yo`qolib ketmaganligi yuqoridagi fikrga
turtki bo`ldi. 
Hozirda bosh miyaning funktsional tuzilmalari munosabatlarini o`rganuvchi
yo`nalishlarni quyidagicha ajratib ko`rsatish mumkin. 
Birinchi eng muhim umumiy yo`nalish A.R.Luriya ishlarida o`z aksini topgan
bo`lib, u uchta funktsional blokni ajratib ko`rsatish bilan xarakterlanadi: a) energetik 
blok-miya ustunchalari va po`stloq osti tuzilmalarini o`z ichiga oladi; b)
informatsion blok-miyaning ensa, chakki va tepa qismlarini qamrab oladi, v) 
boshqaruvchi blok-bosh miyaning peshona qismiga joylashgan.
Ikkinchi yo`nalish bosh miya yarim sharlari simmetriyasi bilan bog`liq 

xususiyatlarni

o`rganadi. 
Bu
yo`nalishga 

B.G.Anan’ev

N.M.Traugott 
va
boshqalarning tadqiqotlarini kiritish mumkin. 

Uchinchi yo`nalish har bir funktsiyaning bitta yarim sharda bir necha 

markazlari borligini chukur o`rganishga qaratilgan.
Tibbiyot amaliyotida ba`zi bemorlarda ikki yarim sharni bog`lab turuvchi nerv 

aloqasini o`zib quyishga ham to`g`ri kelgan. SHunday hollarda har bir yarim shar

alohida mustaqil miya sifatida ishlay boshlagan. Ayrim kasalliklarda ba`zi qismlar 
shikastlanadi yoki jarrohlik yuli bilan olib tashlansa, qaysi funktsiyalarning
o`zgarishga qarab ba`zi ma`lumotlarni to`plash mumkin. 


CHapaqaylar mashhur kishilar bo`ladi, degan fikrga munosabatingiz 

qanday?