Ўzbekiston respublika oliy va ўrta maxsus
Axloqiy me’yorlar va qadriyatlar tizimini o‘rnatish
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
4.7. Axloqiy me’yorlar va qadriyatlar tizimini o‘rnatish Hamma tomonidan qabul qilingan qadriyatlar va etika tamoyillariga asoslanuvchi kuchli korporativ madaniyat haqiqatdan ham strategik muvaffaqiyatga erishish yo„lida katalizator rolini o„ynaydi. Ko„plab menejerlarning fikricha, kompaniya o„z faoliyatini yuritishi to„g„risida qayg„urishi lozim, aks holda u o„z reputatsiyasini, demak, belgilangan vazifalarning bajarilishini ham xavf ostiga qo„yadi. Kompaniyaning etika qoidalari normasining maqsadi atrofdagilarni aldash emas, balki aniq belgilangan qadriyatlar va maslaklarga ega muhitni yaratish va etikali xulq-atvorni hayotiy normaga aylantirish hisoblanadi. Ijobiy qadriyatlar va etika normalari butun korporativ madaniyatga ijobiy impuls beradi. Etikali korporativ madaniyat korxonaning uzoq muddatli strategik muvaffaqiyatiga ijobiy ta‟sir ko„rsatadi, etikasiz korporativ madaniyat esa bu muvaffaqiyatni yo„qqa chiqarishi mumkin. Kompaniyalar qadriyatlar tizimi va etika normalarini turli xil usullar yordamida belgilaydi. Uzoq an‟analar va boy folklorga ega korxonalar og„zaki tushuntirishga va o„z an‟analari kuchiga ishonadi. Biroq ko„plab kompaniyalar e‟lon qilingan qadriyatlarni yozma shaklda qayd etib qo„yadi. Bunday kodekslarning afzalligi shundaki, ular xodimdan nima kutilayotganini tushuntiradi, xodimning va butun kompaniyaning xulq-atvorini baholash uchun boshlang„ich nuqta bo„lib xizmat qiladi. Ular kompaniya pozitsiyasini aniq belgilab beradi. Qadriyatlar tizimi korporativ madaniyatni yaratishda, xulq-atvor kodeksi esa korporativ iftixorni yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi. Etika normalari va qadriyatlar tizimi aniqlanishigina emas, balki korporatsiya madaniyatiga kiritilishi ham zarur. Etika normalari va qadriyatlar belgilab olingach, ular tasdiqlanishi hamda korporativ siyosat, amaliyot va xulq-atvor tarkibiga kiritilishi lozim. 82 Yangi xulq-atvor kodeksi va qadriyatlar tizimini joriy qilish bir qator chora- tadbirlarning amalga oshirilishini nazarda tutadi: - yangi qadriyatlar va etika normalarini xodimlarni tayyorlash va malakasini oshirish dasturiga kiritish; - xodimlarni yollashda asosiy e‟tiborni nomzodlarning yangi qadriyatlarga mos kelishiga qaratish va talab qilinuvchi sifatga javob bermaydiganlarga rad javobini berish; - etika normalari va qadriyatlar tizimining mazmunini barcha xodimlarga etkazish va ularni qabul qilish jarayonini tushuntirish; -boshqaruvning barcha pog„onalarida, ijrochi direktordan tortib to quyi bo„g„in menejerlarigacha, muammolarni hal qilish va kamchiliklarni bartaraf etish; - yangiliklarning ijrochi direktor tomonidan qo„llab-quvvatlanishi; - yangi g„oyalarni og„zaki tarzda tarqatish. Etik faoliyat qoidalariga va ma‟naviy axloqiy qadriyatlar asosida chuqur o„rnashgan madaniyat - bu strategik muvaffaqiyatning muhim omilidir. Ko„pchilik lavozimli shaxslarning ishonchi komilki, kompaniya o„z faoliyatiga jiddiy e‟tibor berishi shart, aks holda kompaniyaning obro„ e‟tibori, pirovard natijalari xavf ostida qoladi. Etik va qadriyatlar dasturi yuqori madaniy-aќloqiy muhitni yaratish uchun va etik xulq-atvorni me‟yorga aylantirish uchun zarur. Ma‟naviy qadriyatlar va etik me‟yorlar kompaniya strategiyalariga ijobiy ta‟sir ko„rsatadi. Kompaniya o„z qadriyatlarini va etik me‟yorlarini har xil yo„llar bilan belgilashi mumkin. Boy an‟analarga va boy tarixga ega kompaniyalar qadriyatlarni va etik me‟yorlarni singdirishda verbal muloqotga va an‟ana kuchiga tayanadilar. Zamonaviy kompaniyalarning ko„pchiligi o„zining qadriyatlarini va etik kodekslarini yozma hujjatlarda aks ettiradilar. 83 Quyida ushbu hujjatlardan namuna keltiriladi: Qadriyatlar Etik kodekslar mijozlarning va ularga xizmat ko„rsatishning muhimligi tovar sifatiga e‟tibor qaratish yangiliklarga e‟tibor berish kompaniyaning har bir xodimga nisbatan ќurmatini va burchini anglash odillikni, insoniylikni va etik me‟yorlarni muhimligi aksionerlar oldidagi burch ta‟minotchilar oldidagi burch kompaniyaning muhim yo„nalishlari atrof- muhit muhofazasi muhimligi insoniylik va qonunlarga amal qilish manfaatlar ixtilofi marketingda va tovarni sotishda haqqoniylik ichki axborotdan foydalanish va qimmatli qog„ozlarni sotish ta‟minotchilar bilan munosabatlar va sotib olish tajribasi buyurtmachilarga ega bo„lish uchun to„lovlar tashqi bitimlarda korrupsiya haqida qonunlar boshqa shaxslar to„g„risida axborotga ega bo„lish va undan foydalanish. siyosiy faoliyat narx yaratilishi va hisob ki-toblar intelektual axborotni himoyalash kompaniya aktivlaridan, resurslaridan va mulkidan foydalanish. Qadriyatlarni va etik me‟yorlarni hayotga tatbiq etish bir qator harakatlarni nazarda tutadi: 1) xodimlarni o„qitish dasturiga qadriyatlarni va etik kodekslarni kiritish; 2) ishga qabul qilishda nomzodlarni qadriyatlar va etik kodekslar talabi nazaridan tanlash; 3) qadriyat va etik kodekslarni targ„ibot va nazorat etishda kompaniya prezidentidan tartib brigadirgacha qatnashishini ta‟minlash; 4) targ„ibot jarayoniga shaxsan oliy rahbarni sidqidildan kirishishi; 5) verbal targ„ibot. Djonson va Djonson kompaniyasining etik kodekslari Biz shifokorlar, hamshiralar, bemorlar, onalar va bizning mahsulotimizdan va xizmatimizdan foydalanadiganlar oldida javobgarmiz. Ularni talablarini qondira turib, hamma sohada Biz faoliyat ko„rsatayotgan hudud va jahon hamjamiyati oldida biz javobgarmiz. Biz qonunparvar grajdanlar 84 yuqori sifatni ta‟minlashimiz shart. Ma‟qul keladigan narxlarni ta‟minlash uchun past xarajatlarga erishishimiz kerak Xaridorlarning buyurtmalarini tez va aniq bajarish lozim. Bizning ta‟minotchilarimiz va distribyuterlarimiz ma‟qul keladigan foydani olishlari lozim Biz butun dunyo bo„yicha faoliyat ko„rsatayotgan xodimlarimiz oldida javobgarmiz. Har bir insonga shaxs sifatida munosabatda bo„lish lozim. Har bir xodimni inson sifatida hurmat qilish va uning xizmatlarini e‟tirof etish lozim Xodimlar o„z ish joylari uchun xotirjam bo„lishlari kerak. Takdimlanish odilona va to„liq hajmda bo„lishi mehnat muhiti esa ekologik va xavfsiz bœlmog„i lozim Xodimlar taklif va shikoyat qilishda erkin bo„lishlari kerak. Munosib xodimlar uchun bandlik, o„sish va yuqori lavozimga erishish imkoniyatlari teng bo„lishi kerak. Malakali rahbarlikni ta‟minlash lozim, rahbarlarning harakatlari esa odilona va etik me‟yorlarga mos kelishi maqsadga muvofiq. bo„lishimiz kerak, yaxshi niyatni, insonparvarlikni qo„llab- quvvatlashimiz va soliqlarni odilona to„lash burchimizdir. Biz bilim olishni va sog„liqni saqlashni qo„llab-quvvatlashimiz kerak. Bizga ishonib topshirilgan mol mulkni asrashimiz unga yaxshi munosabatda bo„lishimiz, atrof muhitni va tabiat resurslarini himoya qilishimiz kerak. Biz aksionerlarimiz oldida javobgarmiz. Korxonalar imkoniyatga mos keladigan foydani berishlari lozim. Biz yangi g„oyalarni sinab ko„rishimiz kerak. Ilmiy tadqiqotlarni o„tkazishimiz, yangiliklarni tatbiq etish dasturini yaratishimiz va xatolar uchun javob berishimiz kerak. Yangi texnologiyani joriy etish, yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish va yangi xonalarni jihozlash zarur. Noqulay vaziyatlarda foydalanish uchun zahiralar yaratish lozim. Agar biz yuqorida keltirilgan qoidalarga amal qilsak, aksionerlarning har biri investitsiya kapitaliga munosib manfaat oladi. Etik kodekslar to„g„risida gapiradigan bo„lsak, xom ashyolarni sotib olish, sotish va siyosiy manfaatlarni ko„zlaydigan bo„limlarga bog„liq vaziyatlarga alohida e‟tiborni qaratish zarur. Ikki xil talqin qilinadigan vaziyatlarni aniqlashtiradigan va tartibbuzarlikka yo„l qo„ymaydigan etik me‟yorlarni yaratish faoliyatni samaradorligini ta‟minlaydi. Qadriyatlarga va etik me‟yorlarga amal qilish har bir tashkilotga va kompaniyaga singib ketgan bo„lishi lozim. Ishga yollanmoqchi bo„lgan har bir nomzodning fe‟l-atvorini, o„tmishini va qadriyatlar sistemasini jiddiy o„rganish, uni kompaniya madaniyatiga qanday mos kelishini tahlil etish strategiyani amalga oshirishga xizmat qiladigan komandani yaratishni engillashtiradi. Umuman olganda, 85 qadriyatlarni singdirilishi va etik me‟yorlarning talab etilishi madaniyatni shakllantirish bo„yicha uzluksiz faoliyatni ajralmas šismi sifatida qaralishi lozim. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|