Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5-§. Qonuniylik prinsipi
|
3-moddasida aks ettirilgan qonuniylik prinsipi har bir prinsipni bir-biri
bilan bog‘lab, to‘ldirib turadi. Qonunda prinsiplar tizimini qo‘llash jinoyat- huquqiy normada ifodalangan aniq ijtimoiy xavfli qilmishga nisbatan alohida olingan prinsip elementlarini qo‘llash holatiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Qanchalik muhim bo‘lmasin, Jinoyat kodeksi faqat birgina prinsipga tayanib qolishi mumkin emas, zero, u oldiga qo‘yilgan har bir masalani yechib bera olmaydi. Tizimning ta’sir doirasi Jinoyat kodeksida keltirilgan barcha prinsiplarning harakatida aks etadi. 5-§. Qonuniylik prinsipi Qonuniylikka rioya etish majburiyligi O‘zbekiston Respublikasining asosiy qonunida qayd etilganidek, «Konstitutsiya va qonunlarning ustunligi so‘zsiz tan olinadi» (Konstitutsiyaning 15-moddasi 1-qismi) 1 . 1 Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси: Ўн иккинчи чақириқ Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг ўн биринчи сессиясида 1992 йил 8 декабрда қабул қилинган. (2002 йил 27 январда ўтказилган умумхалқ референдуми натижаларига кўра ҳамда унинг асосида Ўзбекистон Республикасининг 2003 йил 24 апрелда қабул қилинган Қонунига мувофиқ Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси XVIII, XIX, XX, XXIII бобларига ўзгартиришлар ва қўшимчалар қиритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2007 йил 11 апрелда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 89-моддасига, 93- моддасининг 15-бандига, 102-моддасининг иккинчи қисмига тузатишлар киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2008 йил 25 декабрда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 77-моддасининг биринчи қисмига ўзгартириш киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2011 йил 12 декабрда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 90-моддасининг иккинчи қисмига тузатиш киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 16 апрелда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 32, 78, 93, 98, 103 ва 117 моддаларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 6 апрелда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 80-моддасининг 4-бандига, 81-моддасининг еттинчи қисмига, 83- моддасига, 93-моддаси биринчи қисмининг 13 ва 14- бандларига, 107-моддасининг биринчи қисмига, 110- моддасининг биринчи ва учинчи қисмларига, 111-моддасига ўзгартишлар ва қўшимча киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 31 майда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг 23 Konstitutsiyaning 14-moddasiga asosan 1 , qonuniylik prinsipi davlat faoliyatining eng asosiy prinsipi hisoblanib, ushbu konstitutsiyaviy qoidalar Jinoyat kodeksining boshlang‘ich asosi sifatida qonuniylik prinsipida o‘rnatilgan hamda u Konstitutsiyaning 16-moddasiga asosan 2 , O‘zbekiston Respublikasi qonunlari normalari va prinsiplariga zid kelmasligi lozim. Jinoyat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida qonuniylik prinsipi tor yo‘nalishda ifodalangan bo‘lib, asosan JK vazifalariga nisbatan qo‘llashga mos holda talqin qilinadi. JKning 4-moddasida ushbu prinsip quyidagicha belgilangan: «Sodir etilgan qilmishning jinoiyligi, jazoga sazovorligi va boshqa huquqiy oqibatlari faqat Jinoyat kodeksi bilan belgilanadi. Hech kim sudning hukmi bo‘lmay turib, jinoyat sodir qilishda aybli deb topilishi va qonunga xilof ravishda jazoga tortilishi mumkin emas. Jinoyat sodir etishda aybdor deb topilgan shaxs qonunda belgilangan huquqlardan foydalanadi va majburiyatlarni bajaradi». Umumhuquqiy sohaning asosi bo‘lgan qonuniylik prinsipidan farqli ravishda kodeksdagi ushbu prinsip, avvalambor, jinoyat, jazo va boshqa huquqiy choralarning qo‘llanilishi faqat Jinoyat kodeksi asosidagina tartibga solinishini anglatadi. Qonuniylik prinsipiga jinoyat-huquqiy yondashuvning ko‘rinishi sifatida aybsizlik prezumpsiyasi va aybdor shaxsning huquqiy maqomini ko‘rsatish mumkin. Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|