Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti



Yüklə 1,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə274/298
tarix10.05.2023
ölçüsü1,99 Mb.
#110474
1   ...   270   271   272   273   274   275   276   277   ...   298
fc14ce6364e21ae42f7e44d6f4454c45 O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI JINOYAT HUQUQI K U R S I 1-TOM

Xavfning mavjudligi qonun bilan qo‘riqlanadigan obyektlarga shu 
ondagi va oldini olib bo‘lmaydigan zarar yetkazilishining haqiqiy tahdidi 
mavjudligini yoki shunday zarar yetkazilib, hali yuzaga kelmaganligini 
bildiradi
1
. Ma’lum sharoitlarda mumkin bo‘lgan yoki o‘tib ketgan yoki 
bartaraf etilgan xavf mavjud deb tan olinmaydi va oxirgi zarurat holatini 
yuzaga keltirmaydi. Bunday holda zarar yetkazish oxirgi zarurat holatida 
sodir etilgan deb qaralishi mumkin emas, balki umumiy asoslarda mustaqil 
huquqiy baholanishi lozim. 
Xavf uzoq davom etadigan bo‘lishi mumkin, masalan, sel oqishining 
tahdidi, avariyali holatdagi inshoot qulab tushishi xavfi va hokazo, shuning 
uchun oxirgi zaruratni qo‘llash asosi qonun bilan qo‘riqlanadigan 
manfaatlarga haqiqatda xavf solingan butun davr mobaynida mavjud 
bo‘ladi. Xavf holatining tugashi oxirgi zaruratni qo‘llash uchun asos 
yo‘qolishini bildiradi
2

1
В соответствии с УК Республики Узбекистан, наличность опасности понимается как близость ее 
наступления. «При оценке правомерности деяния, совершенного в состоянии крайней необходимости, 
учитываются характер и степень предотвращаемой опасности, реальность и близость ее наступления, 
фактическая возможность лица по ее предотвращению, его душевное состояние в сложившейся ситуации и 
другие обстоятельства дела» (ч. 4 ст. 38). 
2
Уголовное право России. Часть Общая: учеб. для вузов: учеб. для студентов вузов, обучающихся по 
специальности «Юриспруденция» / Отв. ред. проф. Л.Л. Кругликов. 2-е изд., перераб. и доп. – С. 308. 
405 


Oxirgi zaruratdagi xavf mos keladigan zaruriy sharti uning haqiqiyligi 
bo‘lishi lozim, ya’ni u obyektiv ravishda, amalda mavjud bo‘lishi kerak. 
Xavf haqiqiy bo‘lmagan, lekin faqat subyektning uning mavjudligi 
haqidagi xato tasavvuridan iborat bo‘lgan holda esa uni bartaraf etishga 
qaratilgan shaxsning qilmishi xayoliy oxirgi zarurat holatida sodir etilgan 
deb qaralishi lozim, bunday holatlarda javobgarlik masalasi amaldagi xato 
to‘g‘risidagi qoidalarga ko‘ra hal etiladi. 
Jumladan, shaxsning harakati shaxs o‘z taxminining xatoligini anglab 
yetmagan va sodir bo‘lgan voqeaning butun vaziyatidan kelib chiqib, 
anglab yetishi kerak bo‘lmasligi sharti bilan oxirgi zarurat holatida sodir 
etilgan deb qaralishi lozim. Va agar shaxs o‘z taxmini xato ekanligini ish 
holatlariga ko‘ra anglab yetishi lozim va mumkin bo‘lsa-da, anglab 
yetmagan bo‘lsa, ehtiyotsizlik orqasidan jinoyat sifatida malakalanadi. 
Umuman olganda, oxirgi zaruratda xavfning xayoliy bo‘lishining sodir 
etilgan qilmish malakalanishiga ta’sir etishi zaruriy mudofaadagi kabi 
ta’siriga o‘xshash bo‘ladi. 
(«Xayoliy mudofaa» tushunchasi haqida mazkur bobning «Zaruriy 
mudofaa» deb nomlanuvchi 3-§ da batafsil tushuntirilgan.) 

Yüklə 1,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   270   271   272   273   274   275   276   277   ...   298




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin