Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- oxirgi zarurat holatida sodir etilgan
|
Xavfning mavjudligi qonun bilan qo‘riqlanadigan obyektlarga shu
ondagi va oldini olib bo‘lmaydigan zarar yetkazilishining haqiqiy tahdidi mavjudligini yoki shunday zarar yetkazilib, hali yuzaga kelmaganligini bildiradi 1 . Ma’lum sharoitlarda mumkin bo‘lgan yoki o‘tib ketgan yoki bartaraf etilgan xavf mavjud deb tan olinmaydi va oxirgi zarurat holatini yuzaga keltirmaydi. Bunday holda zarar yetkazish oxirgi zarurat holatida sodir etilgan deb qaralishi mumkin emas, balki umumiy asoslarda mustaqil huquqiy baholanishi lozim. Xavf uzoq davom etadigan bo‘lishi mumkin, masalan, sel oqishining tahdidi, avariyali holatdagi inshoot qulab tushishi xavfi va hokazo, shuning uchun oxirgi zaruratni qo‘llash asosi qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarga haqiqatda xavf solingan butun davr mobaynida mavjud bo‘ladi. Xavf holatining tugashi oxirgi zaruratni qo‘llash uchun asos yo‘qolishini bildiradi 2 . 1 В соответствии с УК Республики Узбекистан, наличность опасности понимается как близость ее наступления. «При оценке правомерности деяния, совершенного в состоянии крайней необходимости, учитываются характер и степень предотвращаемой опасности, реальность и близость ее наступления, фактическая возможность лица по ее предотвращению, его душевное состояние в сложившейся ситуации и другие обстоятельства дела» (ч. 4 ст. 38). 2 Уголовное право России. Часть Общая: учеб. для вузов: учеб. для студентов вузов, обучающихся по специальности «Юриспруденция» / Отв. ред. проф. Л.Л. Кругликов. 2-е изд., перераб. и доп. – С. 308. 405 Oxirgi zaruratdagi xavf mos keladigan zaruriy sharti uning haqiqiyligi bo‘lishi lozim, ya’ni u obyektiv ravishda, amalda mavjud bo‘lishi kerak. Xavf haqiqiy bo‘lmagan, lekin faqat subyektning uning mavjudligi haqidagi xato tasavvuridan iborat bo‘lgan holda esa uni bartaraf etishga qaratilgan shaxsning qilmishi xayoliy oxirgi zarurat holatida sodir etilgan deb qaralishi lozim, bunday holatlarda javobgarlik masalasi amaldagi xato to‘g‘risidagi qoidalarga ko‘ra hal etiladi. Jumladan, shaxsning harakati shaxs o‘z taxminining xatoligini anglab yetmagan va sodir bo‘lgan voqeaning butun vaziyatidan kelib chiqib, anglab yetishi kerak bo‘lmasligi sharti bilan oxirgi zarurat holatida sodir etilgan deb qaralishi lozim. Va agar shaxs o‘z taxmini xato ekanligini ish holatlariga ko‘ra anglab yetishi lozim va mumkin bo‘lsa-da, anglab yetmagan bo‘lsa, ehtiyotsizlik orqasidan jinoyat sifatida malakalanadi. Umuman olganda, oxirgi zaruratda xavfning xayoliy bo‘lishining sodir etilgan qilmish malakalanishiga ta’sir etishi zaruriy mudofaadagi kabi ta’siriga o‘xshash bo‘ladi. («Xayoliy mudofaa» tushunchasi haqida mazkur bobning «Zaruriy mudofaa» deb nomlanuvchi 3-§ da batafsil tushuntirilgan.) Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|