Œзбекистон республикаси олий ва œрта

7.4. Sayoz joylashgan poydevor cho’kishini
qatlamlab yig’ish usulida aniqlash

CHo’kish poydevor zaminidagi gruntlarning siqilishi hisobiga sodir bo’ladi. Cho’kish miqdori (S) ni aniqlash odatda grafoanalitik usulda quyidagi tartibda bajariladi.

1.Poydevor tasviri grunt qatlamlari bilan birgalikda 1:50 yoki 1:100 masshtabda millimetrli qog’ozga tushiriladi (7.6-rasm).
2.Poydevor tovoni sathidagi zichlovchi bosim qiymati hisoblanadi:

P_з = P - d  . (7.9)

3.Chuqurlik oshgan sayin kamayib boruvchi qo’shimcha kuchlanishlar qiymatlari aniqlanadi:

_zp = КР_з , (7.10)

bu yerda K – nisbiy chuqurlik m = 2z/b va poydevor tomonlarining nisbati n = l/b ga bog’liq holda qabul qilinadigan koeffitsient. _zp ning qiymatlarini jadval ko’rinishida hisoblash ancha o’ng’ay.

7.6- rasm. Poydevor cho’kishi miqdorini aniqlashga doir hisobiy sxema
4.Poydevor o’qining o’ng tarafida tanlangan masshtabda _zp epyurasi quriladi.
5.Gruntlarning xususiy og’irligi ta‘siridagi tabiiy bosimning besh baravar kamaytirilgan qiymatlari hisoblanadi.
6. 0,2 _zg epyurasi _zp uchun tanlangan masshtabda poydevor o’qining o’ng tarafiga chiziladi. 0,2 _zg va _zp epyuralari kesishgan nuqta siqiluvchi grunt qatlamlari chuqurligining quyi chegarasini tavsiflaydi. Bu chuqurlik (Ns.g) grafik usulda aniqlanadi.
7.Hs.g chuqurlik chegarasidagi grunt h_i < 0,4b bo’lgan bir necha shartli elementlarga (qatlamchalarga) bo’linadi. So’ngra, qatlamchalarning yuqori va quyi chegaralariga mos _zp qiymatlari asosida, o’rtacha _zpi kuchlanishlar grafik usulda aniqlanadi. Ya‘ni egri chiziqli epyuradan pog’onali epyuraga o’tiladi.
8.Poydevorning cho’kishi quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

S = 0,8h_i _zpi/E_i , (7.11)

bu yerda h_i – shartli qatlamchalar qalinliklari; Е_i – ushbu qatlamchalar chegarasidagi gruntlarning deformatsiya modullari.