‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Pedagogik dasturiy
vositalar. 
Asosiy tushunchalar: pedago­
gik dasturiy vositalaming umumiy ta’rifi, namoyish etuvchi 
dasturlar, nazorat qiluvchi dasturlar» o'rgatuvehi dasturlar. dasturiy 
vositalaming didaktik imkoniyatlari, ekspert-o‘rgatuvchi tizimlar, 
avtomatlashtirilgan o ‘rgatuvchi tizimlar, foydalanuvchi va 
pedagogik-dasturiy vositalaming o‘zaro hamkorligini tashkil etish 
metodlari. Pedagogik-dasturiy vositalar yaratish tamovillari: 
talabalaming psixofiziologik xususiyatlarini va kompyuterning 
texnik imkoniyatlarini hisobga olish, o‘qitish strategiyasining 
ustuvorligi; pedagogik, psixologik va fimksional to‘lalik, motivat- 
siyali faollashtirishning ta’minlanganligi, qo‘llashdagi universallik 
va modul tuzilishga egalik. Pedagogik-dasturiy vositalar sse- 
nariyasini yaratish texnologiyasi: foydalanish maqsadini aniqlash, 
o‘quv materiallarini tahlil qilish va tanlash, uni strukturalash va 
formallashtirish, pedagogik ssenariyni taqdim etish. Pedagogik- 
dasturiy vositalar asosida o‘quv faoliyatini boshqarish. Dasturlash 
tillarida pedagogik-dasturiy vositalar yaratish texnologiyasi. 
Avtomatlashgan o‘rgatuvchi tizimlar. 0 ‘qitish uchun axborot 
resursiarining integratsiyasi: didaktik vositalaming uyg'unligi, 
an’anaviy va pedagogik-dasturiy vositalardan kompleks foyda- 
lanish. Pedagogik-dasturiy vositalami yaratishning texnik vosita- 
lari. “Lektor” tizimi va undan pedagogik-dasturiy vositalami 
yaratishda foydalanish. Pedagogik-dasturiy vositalar bo'yicha 
praktikum.
Elektron o‘quv materiallarini yaratish texnologiyalari.
Elektron o‘quv materiallari va ulaming turlari: elektron darslik, 
elektron o‘quv qo‘llanmasi, elektron ma’lumotnoma, elektron
472

---

majmua, elektron katalog va boshqalar. Elektron o‘quv 
materiallarini yaratish bosqichlari va texnologiyasi; elektron o‘quv 
materiallarini yaratish prinsiplari; HTML va JavaScript asosida 
elektron o‘quv materiallarini yaratish. Zamonaviy dasturlash tUlari 
asosida elektron o‘quv materiallarini yaratish (Delphi, Visual 
Basic, C++ va boshqalar). PowerPoint va FrontPage muhitida 
ilovalar yaratish. Hypermethod muhitida multimediali ilovalar va 
elektron o‘quv materiallarini yaratish. 0 ‘quv materiallariga ovoz 
berish texnologiyasi va uning vositalari.
0 ‘qitishning zamonaviy texnik vositalari. Audiovizual 
axborot: manbalari, о ‘zgartiruvchilar, tashuvchilari. Audiovizual 
madaniyat: tarixi, konsepsiyalari, tuzilmasi, faoliyat ko‘rsatishi. 
Inson tomonidan audiovizual axborotni qabul qilishning 
psixofiziologik asoslari. Audiovizual texnologiyalar: rasm va 
rasmga olish, optik proyeksiya (statik va dinamik) va uning 
vositalari, tovush yozish (analogli va raqamli) va uning vositalari, 
televideniye va videoyozuv (analogli va raqamli) va uning 
vositalari, kompyuterlar va multimediali vositalar. 0 ‘qitishning 
audiovizual texnologiyalari: tele va videokonferensiyalar, ulami 
tashkil etish, audio, video va kompyuterli o‘quv qoilanmalari, 
audio, video va kompyuterli materiallaming banki, audio, video, va 
kompyuterli 
o‘quv 
qo‘llanmalarini 
yaratishning 
didaktik 
prinsiplari. 0 ‘qitishning interaktiv texnologiyalari.
Mazkur kurs yakunida o‘qituvchilar zamonaviy axborot 
texnologiyalarini ta’lim va tarbiya jarayonida qo'ilay olish 
bo‘yicha pedagogik mahoratlarini oshiradilar, bilim, ko‘nikma va 
malakalarga ega bo‘ladilar.
0 ‘qituvchilar masofaviy o‘qitish kurslarini yaratishda ta’lim 
oluvchilar motivatsiyasi, o‘quv maqsadlarining qo'yilishi, o‘quv 
materiallarini qabul qilishga shareitlar yaratish, o‘quv mate­
riallarini yetkazish, teskari aloqa, baholash kabi talablami inobatga 
olishlari zarur.
473

---

Zamonaviy axborot texnologiyalarini ta ’lim va tarbiya 
jarayonida qo‘liay olish bo‘yicha o‘qituvchilar pedagogik 
mahoratning quyidagi ko‘nikma va malakalariga ega 
___________________ bo‘lishIari kerak:_____ ____________ _
axborotlami saqlash, qayta ishlash, tarqatish va namoyish qilish
tamoyillarini bilishi;__________ _________________________
ta’limda qo‘llash mumkin bo‘lgan texnik vositalar va ulaming
tavsiflarini bilishi;_______________________________ ______
ta’lim jarayoni va ilmiy izlanishlarda Intemetdan foydalanishi; 
ta’lim 
jarayonida 
kompyuter 
texnikasidan 
foydalanish
metodologiyasini bilishi;______ __________________________
dasturiy ta’mmotning asosiy turlarini bilish va ulardan
fo y d alan ish i;___________________________________ _
fan sohasida ilmiy izlanishlaming dasturiy ta’minotidan
foydalanishi;__________________________________________
ta’lim jarayonida amaliy masalalami yechishda axborot
tarmoqlarini qo'llashi;_____ ____________________________
masofaviy 
ta’lim 
elektron 
o‘quv-metodik 
resurslaridan
foydalanishi;___________________ ______________________
multimediali hujjat va loyihalami yaratishni bilishi;___________
interaktiv interfeysning asosiy xossalari va vazifalarini
t a v s i f l a s h i ; ________________________________________
turli darajadagi kompyuter tarmoqlarining imkoniyat va
vazifalarini tavsiflashi;__________________________________
kompyuter tarmoqlari orqali olinadigan axborot xizmatlari
turlarini tavsiflashi;______________________________ ______
elektron pochta ishining asosiy tamoyillarini tushunishi;_______
gipermatn texnologiyasi asosini tushunishi;_________________
Internetning asosiy texnologik tamoyillarini tushunishi;________
HTML asoslarini bilishi;______ __________________________
Web-sahifa va Web-saytlar yarata olishi;___________________
fanlami o‘qitishda yangi axborot texnologiyalari dan foydalanishi;
pedagogik dasturiy vositalardan foydalana olishi;___________
zamonaviy dasturlash tillari haqida tushunehalarga ega bo‘lishi;
474

---

fanlami o‘qitishda zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy
etishning maqsadi, mazmuni va vazifalarini bilishi;___________
axborot texnologiyalarini o‘qitishda joriy etishning didaktik
tamoyillarini bilishi;_______________________________ ■
axborot texnologiyalaridan darsdan tashqari mashg‘ulotlami
tashkil etishi va uning mazmunini yarata olishi;______________
axborot texnologiyalaridan mustaqil ta’limni tashkil etishda
foydalanishi;_____________ ___________.
_________
ilg‘or pedagogik tajribalami umumlashtirish va ulardan dars
jarayonida foydalanishi;________________________________
o‘z-o‘zini takomillashtirish, 
rivojlantirish, 
nazorat qilish
ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;______________• 
___________
axborot va kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash sohalarini
bilishi;_________________________ _________ 
'_____
axborot va kommunikatsiya texnologiyalari vositalari va ulaming
didaktik imkoniyatlaridan foydalana olishi;_________________
Internet ta’limiy resurslari to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi; 
axborot va kommunikatsiya texnologiyalari tuzilmasi va
ta’minotini, texnik va dasturiy vositalarini egallashi;__________
pedagogik dasturiy vositalami va ulami yaratish tamoyillarini
bilishi;__________ ____________________________________
pedagogik 
dasturiy 
vositalarni 
yaratish 
texnologiyasini
o‘zlashtirishi;_____________ _______________________ '
pedagogik dasturiy vositalami tanlay olishi;_________________
pedagogik dasturiy vositalardan o‘quv jarayonida samarali 
foydalana olishi.
Taklif etilayotgan «Ta’limda axborot texnologiyalari» kursini 
malaka oshirish tizimida joriy etilishi o‘qituvchi kadrlaming 
innovatsion bilimlami egallashlarida muhim ahamiyat kasb etadi.