Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


bugiin, elmaveya armut, bugun yahutyarin



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə127/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

bugiin, elmaveya armut, bugun yahutyarin. Bu guruhgakiritilgan vada
shaklining teng bog‘lovchilikdan ko'proq. qiyoslovchi bogiovchilar
sirasiga kiritilishi to‘g‘riroq (ya bu, ya $u, y a da o).
Qiyoslovchi bog‘lovchilar (kar$ila$tirma baglaqlari) ba’zan
yinelenen baglaglar («ikkilangan bog‘lovchilar») deyiladi. Ular ikki
yoki undan ortiq so‘z, gap bo' iagi yoki sodda gapni, xususan, qarama-
qarshi ma’nodagi bo‘laklarni bir-biriga bog‘lab, gap ichida juft-juft
b oiib qoilanadi. Qiyoslovchi bogiovchilar qu-yidagilardir: ya ...,y a
... (ya ... ya... ya ...); y a ..., y a da ...; hem ..., hem ...; (hem ... hem...
hem de ...), ne ..., ne ... (ne ... ne... ne de ...); da ..., da (de) ...; gerek
..., gerek... (gerekse :..); ister..., ister ... (isterse ...); olsun..., olsun
... kabi. Misollar: Ya gelecek, ya gelmeyecek (Yo keladi, yo kelmaydi).
“Ya bu deveyi guderiz, y a bu diyardan gideriz ” (Yo bu tuyani boqamiz,
yo bu diyordan ketamiz). Hem okuyor, hem yaziyor (Hem okuyor, hem
yaziyor, hem de dinliyor). О ne okuyor, ne qali§iyor, evde outruyor (U
na о ‘qiydi, na ishlaydi, uyda о ’tiradi). Seni de beni de insan saymiyor
(Seni ham, meni ham inson hisoblamaydi). Gerek ugakla, gerek(se)
otobusle olsun, о yolculugu док severdi (Xoh samolyot bilan, xoh
avtobus bilan bo ’Isin, и sayohat qilishniyaxshi ко ‘rar edi). Ister inan,
ister inanma (Istar (xoh) ishon, istar (xoh) ishonma). Zengin olsun,
fakir olsun, hepimizi ayni Tann yaratmi§tir (Boy bo'Isin, kambag 'al
b o ’Isin, hammamizniyagona tangri yaratgan) kabi.
Qiyoslovchi bogiovchilar takrorlanib kelganda, undan keyin da

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin