galiba{ R.N.G.).
— Ichkarida hech kim yo 'q, shekilli. 0 ‘rin holi o ‘rin, joy m a’nosini bildiruvchi hamda jo ‘nalish,
o ‘rin-payt, chiqish kelishigi shaklida b o ig an otlar bilan ifodalanishi
mumkin:
(,’ocuk gibi kendimi yere atmak istedim{ R .N .G ./ -
Yosh boladay о 'zimni yerga otgim keldi. Gapdan anglashilgan ish-harakatning yuz berish o'rnini
bildiruvchi gap b o ia g i olmoshlar bilan ifodalanishi mumkin. So‘roq,
gumon, boiishsizlik, ko'rsatish olmoshlari o‘rin-payt, chiqish.
jo ‘nalish kelishigi qo‘shimchalarini olib, o ‘rin holi vazifasida
kelishi mumkin:
Bu salonci ne yapm aya geldigimi, nerede oldugumu limitтщ1шп. - Zalga nima uchun kelganimni, qayerda ekanligimni imutgan edim. Turk tilida ko‘rsatish olmoshlari
vayer, joy kabi so‘zlarning biri-
kishidan hosil b o ig a n birikmalar uchun bir leksema mavjud. Masalan:
bu yer - bura, beri, o ‘sha joy - ora, u yer - ote va sh.k. Mazkur
so‘zlar ham o ‘rin-payt, chiqish, jo'nalish kelishigi qo'shimchalarini
olib, o ‘rin holi vazifasini bajaradi:
§imdi oteye beriye ba§ vurup izin almaya qalisiyoruzdl. E. A .). -
Hozir и yerga-buyerga murojaat qilib, ruxsat olishga harakat qilyapmiz. Tarkibli o ‘rin holi. Tarkibli o'rin holi quyidagicha ifodalanadi:
0 ‘rin holi ko‘makchili hamda koinakchi otli so‘zlar bilan
ifodalanganida, ish-harakatning bajarilish o ‘rnini yanada aniqroq
bildirishga xizmat qiladi, shuningdek, qo‘shimcha ustama m a’nolarga
ega boiadi. Shu bilan birga, bu ikki konstruksiya gap boiagini
ifodalovchi turli vositalar sanaladi. Zero, ko'makchilar va koinakchi
otlar ikki farqli leksik-grammatik hodisadir.
Ko‘makchili so‘zlar bilan ifodalangan о ‘rin hollari quyidagi
ko‘rinishda boiadi:
