Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X
mana, oyle - о ‘shanday kabi so'zlar misol bo‘ lishi mumkin:
Onlar bence док mutlu insanlardir. - Liar, menimcha, ju d a baxtli insonlardir. Sifat tipidagi kirish so'zlarga quyidagi so ‘zlar kiradi:
ta b i i - t a - biiy, kisacasi - qisqasi, §uphesi.z - shnbhasiz, daha dogrusu - to 'g - riro g ‘i, belli ki - та luinki. Masalan:
Tabii sen de babana yardim edeceksin. - Tabiiyki, sen ham otanggayordam berasan. Turk tilidagi son tipidagi kirish so'zlarga
birincisi, ikincisi kabi
so'zlar kiradi. Bu so'zlar tartib sonlarga egalik qo'shimchasining qo‘ -
shilishidan hosil bo'ladi. Shuningdek, son tipidagi
ilk olarak, ikkinci olarak, bunlardan birincisi kabi kirish birikmalar qo'llanilishi
mumkin:
B irinci olarak, C 0 2 oram fa zla olan havctyi soluyan guru- bun solunum hizimn artigini, fak a t esneme sikliklarmm degi§medigini gozledi. — Birinchidan, CO , nisbali ко ‘p bo ‘Igan havodan nafas olgan guruhda nafas olish tezligining ortgani, lekin esnash oraliqlarining о ‘zgarmaganligi kuzatildi. Turk tilidagi kirish so'zlarning keyingi tipi ravish tipidagi kirish
so'zlardir:
bilakis - aksincha, za te n -zo ta n , e s a s e n - asosan, bilnassa — ayniqsa, maamafih - shuningdek. M asalan:
Bilakis bu gece, o, hatir ve hayale gelm eyecek derecede mesut oldu. - Aksincha, bu tunda и xayolga, tasavvurga sig ‘maydigan darajada baxtli bo ‘Idi. Kirish so ‘zlarning oltinchi tipi fe ’
1
tipidagi kirish so ‘ zlarni qamrab
oladi. F e ’ l tipidagi kirish so'zlar qisman o 'z m a’nosida qo'llaniladi.
Asosan, bunday kirish so'zlar aytilayotgan fikrga yoki uning ayrim
qismlariga eshituvchining diqqatini jalb etish uchun ishiatiladi. M asa
lan:
