Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

Arzularimi getirmeye meobursunuz.
— Istaganimni amalga oshirishga majbursiz.
Aniqlovchili birikmalar bilan ifodalangan murakkab vositali 
to'ldiruvchilar: 
Fakat 
canavarin biiyiigiine, yani kendime nasil la f
anlatirsin. - Ammo jonivorlarning kattasiga, y a ’ni o'zim ga qanday
gap tushuntirasan.
di, K eltirilgan m isolda ajratib k o ‘rsatilgan so‘z q o ‘shilm asi vositasiz to iiru v c h i 
vazifasini bajargan.
186

---

Frazeologik birikmalar, ajralmas sintaktik konstruksiyalar 
vositali to'ldiruvchi qo'llanilishi mumkin bo'lgan barcha shakllarda 
qo'llanilib, murakkab vositali to'ldiruvchi bo'lib keladi. Bunda ayni 
til birliklari predmet tushunchasini anglatadi va o'rin-payt, chiqish, 
jo'nalish kelishigi shaklida yoki yuqorida qayd etilgan ko'makchilar 
ishtirokida keladi.
Nazorat uchun savollar
1. “Gapning ikkinchi darajali bo'laklari” tushunchasini izohlang.
2. Turk tilidagi gapning ikkinchi darajali bo' laklarini ajratishning 
asosiy mezonlari haqida gapirib bering.
3. To'ldiruvchi va uning xususiyatlari. To'ldiruvchining turlari.
4. Vositasiz to'ldiruvchi, uning ifoda materiallari. Belgili va 
belgisiz vositasiz to'ldiruvchilar.
5. Vositali to'ldiruvchi, uning ifoda materiallari.
6. Turk tilshunosligida “vositali toidiruvchi’’ning ta ’rifi va 
tasnifi masalasi.
7. Vositali to'ldiruvchilarning tuzilishiga ko'ra turlari.
8. Kelishikli vositali to'ldiruvchining o'zigaxosliklari.
9. Ko'makchili vositali to'ldiruvchining o'ziga xosliklari.
10. Vositasiz to'ldiruvchilarning tuzilishiga ko'ra turlari.
2.3.2.ANIQLOVChI VA UNING TURLARI
Mavzuning o ‘quv maqsadi: 
aniqlovchi terminini tavsiflash, 
turk tilidagi aniqlovchi va ularn shakllantiruvchi grammatik vositalar 
haqida tushuncha hosil kilish.