Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

Bu geng adam 
olecegine о saniye kcinaat getirmigti. — Bu
yosh odarn о ‘lishiga о ‘sha soniyada ishonchi komil bo ‘Igan edi.
Tarkibli vositali to'ldiruvchi. 
Tarkibli vositali to'ldiruvchi qu- 
yidagicha ifodalanadi:
Tarkibli vositali to'ldiruvchi yetakchi hamda yordamchi kompo­
nentlardan tashkil topadi. F e’lning analitik shakllari bilan ifodalangan 
vositali to'ldiruvchilar tarkibli sanaladi: 
Fakat benim igin bunun bile
hig bir zaman 
miimkiin olamiyacagina aci bir kanaatim vardi. —
Faqat men uchun buning hech qachon iloji bo ‘Imasligiga ishonchim
komil edi. Ondan bu kadar uzim boylu 
bahsediginden anliyorum. - U
haqda bu qadar uzundan-uzoq gapirishidan angladim.
Tarkibli vositali to idiruvchi muayyan ко ' makchilar ishtirokidagi 
so'zlar bilan ifodalanadi.
20 
-mi§,-mi§, 
-mil? shaklidagi sifetdoshlar vositali toidiruvchi vazifesida ishlatilrnaydL
184

---

ILM IY AXBORO T
F e’ldan anglashilgan ish, harakatni amalga oshirishda bilvosita 
qatnashadigan predmet m a’nosini tashuvchi gap bo‘laklari ko'm ak­
chilar ishtirokidagi so'zlar bilan ifodalanadi. Turk tilshunosligida 
ko'makchilar ba’zan alohida o'zi, ba’zan esa o 'zi bog'langan so'z 
bilan birgalikda 
ko‘makchi toidiruvchi 
atamasi bilan tadqiq etilgan. 
Ammo to'plangan faktik materiallar ko'makchili birikuvlar ko'mak- 
chining m a’nosiga va gapdagi o'rniga ko'ra yoki vositali to'ldiruvchi 
yoki holning m a’no turlaridan biri vazifasini bajaradi: 
Bilakis, bubahis
uzerine копщаЪт. -A ksincha, shu muammo to
'g
'risida gaplashaylik.
Tarkibli vositali to'ldiruvchi quyidagi ko'makchilar vositasida 
shakllantiriladi: