Ziyoda masharipova

Qaysi bir 
ozorin aytay jonim a ag‘yoming,
Qaysi bir 
og‘ritqonin ko‘nglimni dey dildoming, 
Qaysi bir 
berahm lig‘ini tolei gumrohning .
Qaysi 
hasrat birla armonin vafosiz vaslning 
Qaysi 
mehnat birla ranjin furqati xunxoming.
(Bobur)
Shoir 
“qaysi bir
’ birikmasini har bir misraning boshida qayta- 
qayta takrorlar ekan, inson boshiga tushadigan dunyo sitamlarining 
beadadligini ta’kidlamoqchi bo‘ladi. Ayni paytda g ‘azalda anafora 
bo‘lib kelgan takroriy so‘zlar lirik qahramonning hasrat va nadomat 
tuyg‘ularini pog‘onama-pog‘ona yuqoriga ko‘tarib avj nuqtasigayetka- 
zgan va, shu bilan bir qatorda, she’ming badiiy mukammal chiqishiga 
ham yordam bergan.
Demak, anafora badiiy asarda lirik qahramon kayfiyati, ichki kechin- 
malari, ruhiy holatini ochishda muhim vosita sanaladi. Shunday ekan, 
misralar boshida takrorlanadigan so‘z yoki so‘z birikmalari asaming 
g‘oyaviy mazmuni, m uallif maqsadi bilan chambarchas bog‘liq holda 
o‘ziga xos intonatsiya bilan o ‘qilishi zamr.
RITM
Mark Tulliy Sitseron nutqda ritmning o ‘rni va ahamiyatini ta’kidlar 
ekan, shunday deb yozadi: “Nutqda go‘zallik bag‘ishlaydigan ikkita 
vosita bor: So‘zlar va ritmlarning yoqimliligi. So‘zlar go‘yoki qan- 
daydir ashyo (material), ritm (usul) esa, uning bezagidan iboratdir” 1. 
Darhaqiqat, nutqni, ayniqsa, she’riy nutqni ritmsiz tasa w u r qilib 
bo‘lmaydi. Chunki she’r ohang jihatidan m a’lum bir tartibga solingan 
o ‘lchovli ritmik nutqdir.
Ritm 
(
rhytmos)
yunoncha so‘z b o ‘lib, vazndosh, ohangdosh degan 
m a’nolarni bildiradi. She’riy nutqdagi muayyan, bir-biriga monand 
kichik b o ‘laklarning izchil va bir o ‘lchovda takrorlanib kelishi 
ritm
deyiladi. Chunonchi, barmoq vaznidagi she’rlarda ohangdoshlik mis-