«zoologiya»

Bezgek oshaǵı
Bezgek óshog'i - bezgek paraziti populyasiyasi jáne onı saqlap turıwshı adam populyasiyasi hám shıbınlar populyasiyasining jıyındısı bolıp tabıladı (v. N. Beklemishev). Populyasiya bul bir túrge tiyisli bolǵan, óz-ara tásirlashuvchi hám málim bir aymaqta jasawshı organizmler jıyındısı. Mısalı, bir awılda jasawshı adamlar jıyındısın “adam populyasiyasi” dep esaplaw múmkin.
Ámeliy kózqarastan oshaq degende, xalıq punkti, odaǵı anofelogen suw xavzalari hám jasawshıları qatnas jayları menen (ásirese keshteleri) birgelikte túsiniledi. Oshaqlardıń aymaqlıq shegaraları jetkiliklishe anıq emes, sebebi bul adam hám tasıwshılardıń júriw-turıwına baylanıslı. Biraq bunda tiykarǵı ózekti, yaǵnıy eń kóp xalıq hám tasıwshılardı óz ishine alǵan aymaqtı ajıratıw múmkin.
Xalıq punkti - bul xalıq sanına baylanıslı bolmaǵan halda bólek jaylar toparı, eger ol jaǵdayda bir jay sonda da. Bul túsinik basshısıy-aymaqlıq birliktegi xalıq punkti túsiniginen parıq etedi. Malyariologik kózqarastan bunday obiektler, mısalı, fermada bólek jaylasqan jaylar toparı, olar úlken awıl quramına kiriwi múmkin (ol fermadan bir neshe km uzaqlıqta bolıwı múmkin), ormanshı úyi, temir jolǵa qaray turıwshınıń budkasi hám sol sıyaqlılar - álbette, olardı bólek punktler dep qaraw kerek.
Xalıq punktleri turaqlı emes, bálki waqtınshalıq da bolıwı múmkin, mısalı, qoyshılardıń úyi, terek kesetuǵınlardıń lageri hám sol sıyaqlılar.
Ekenin aytıw kerek, bezgek kishi xalıq punktlerinde saqlanıp qalıwı múmkin, onda ótkeriw bólek keshedi hám olarǵa úlken xalıq punktidagilardan kóre kem itibar beriledi. Kishi, ásirese, basqarıw tán alınbaǵan xalıq punktlerin itibarǵa almaslik bezgekti joytıwda muvofaqqiyatsizliklarga alıp keledi.
Oshaq - bul bezgekke qarsı kóriletuǵın sharalardıń elementar obiekti bolıp, bunda sharalar bólek halǵa qarsı emes, bálki pútkil oshaqqa salıstırǵanda qollanıladı. Ilajlar tańlawda oshaqtıń funksional statusi áhmiyetke iye, sebebi ol aktiv yamasa aktiv emes bolıwı múmkin. Oshaqtıń aktivligi tuwrısında, ol jaǵdayda júzege keliwshi jaǵdaylardıń epidemiologik klassifikaciyası tiykarında pikir júritiledi.
Kóplegen ekosistemalar sıyaqlı, oshaqlar kem jaǵdaylarda shegaralanǵan boladı, olar parazitlar menen alısıp óz-ara tásirlesip turadı. Bunday oshaqlar baylanısqan dep ataladı. Baylanısqan oshaqlar qaramli yamasa qaramsiz bolıwı múmkin. Aqırǵısında ótkezgishlik, qozǵawtıwshın basqa oshaqlardan sistematik kirip turıwı nátiyjesinde ustap turıladı. Baylanıslılıqtıń eń shet dárejesi psevdoo'choq kórinisinde, yaǵnıy bul sonday ekosistemaki, bunda ótkezgishlik ushın sharayat joq hám bezgek tek ǵana shetten kiritiliwi esabına saqlanıp qaladı. Oshaq ishinde subbirliklar yamasa kishi oshaqlardı ajıratıw múmkin, bul anofelogen háwizi bolǵan bir shańaraqǵa muwapıq keledi. Bunday jaǵday qurǵaqlay aymaqlarda zárúrli boladı, bunda xalıq suwdı háwlindegi suw saqlaǵıshlar hám salmalarda saqlaydı. Bunday sharayatlarda shıbınlar uzaqqa uchmaydi hám bir shańaraq aǵzalarında qayta azıqlanadı. Nátiyjede, bir shańaraqta jaǵdaylar jıynaladı. Biraq, bezgek ushın mikroo'choqlik tán emes.