1-amaliy mashg‘ulot mavzu: Yo‘nishdagi kesish maromlari elementlarini analitik usulda hisoblashni o‘rganish

1-AMALIY MASHG‘ULOT

Mavzu: Yo‘nishdagi kesish maromlari elementlarini analitik usulda hisoblashni o‘rganish.

Nazariy qism
Kesish elementlari. Yo‘nishda kesish ma’romlari elementlarini hisoblash 2 xil usulda hisoblanadi. 1-jadvallar usuli. 2-analitik usul.
1-jadvallar usuli –– bu Davlat standartlari ma’lumotnomalarida keltirilgan jadvallarda keltirilgan qiymatlardan tanlab olinib hisoblanadi.
2-analitik usuli –– bu kesish jarayonida hosil bo‘ladigan boshqa omillarni ham inobatga olib ma’lumotnomalardan foydalanilib kesish maromlari elementlari hisoblanadi.
Kesish maromlari elementlariga quyidagilar kiradi.

1. 
   t-kesish chuqurligi; mm
   
2. 
   T-kesuvchi asbob turg‘unlik vaqti; daq
   
3. 
   S-surish miqdori; mm/ayl
   
4. 
   n-shpindelning aylanishlar soni; daq^-1
   
5. 
   v-kesish tezligi; m/daq
   
6. 
   Р_z-kesish kuchi; kN
   
7. 
   N-kesish quvvati; kVt
   
8. 
   t_a-asosiy kesish vaqti:
   

Harakat tezligi (kesish tezligi) V_kes zagatovka aylanishining chiziqli tezligi (asosiy harakat tezligi) V_ayl va surish tezligi (yordamchi harakat tezligi) V_sur dan iborat bo‘ladi.
Bundan tashqari surishni kesuvchi qirralarining ikkita ketma-ket holatlari orasidagi masofa sifatida ham aniqlash mumkin. Kesish chuqurligi t ishlanayotgan va ishlangan yuza orasidagi keskichni yo‘nalishiga perpendikulyar ravishda o‘lchangan masofadir.
Yo‘nishda kesish chuqurligi (t) quyidagicha aniqlanadi:
. (1)
Bu yerda,
D-ishlov beriladigan yuza diametri; mm
d-ishlov berilgan yuza diametri; mm



1-rasm. Kesish elementlari va yuzalari. 1-ishlanayotgan yuza, 2-ishlangan yuza, 3- kesish yuzasi
Kesib ishlov berishda asosiy harakat tezligi (v) quyidagicha aniqlanadi:
V=V_j ·K₁ ·K₂ ·K₃, m/daq (3)
bu yerda: V_j – tezlikning qiymati; m/daq ([4], Karta T­-4, 29-31 b)
K₁ – materialga bog‘liq koeffitsient; ([4], Karta T­-4, 32 b)
K₂ – turg‘unlikka bog‘liq koeffitsient; ([4], Karta T­-4, 33 b)
K₃ – ishlov berish turiga bog‘liq koeffitsient; ([4], Karta T­-4, 34 b)
Kesib ishlov berishda shpindelning aylanishlar soni (n) quyidagicha aniqlanadi:

Kesib ishlov berishda keskichni surish (v_s) harakat tezligini quyidagicha aniqlanadi:

Surish miqdori S – zagotovkani yoki kesuvchi asbobni bir vaqt ichida asosiy harakat tomon siljish miqdori. Surish yo‘nalishi har xil bo‘lishi mumkin. Yo‘nishda – bo‘ylama, ko‘ndalang, burchak ostida; randalashda – gorizontal, vertikal, burchak ostida; urib ishlashda – bo‘ylama, ko‘ndalang, aylanma bo‘lishi mumkin.
Surish miqdori quyidagi birliklar bilan o‘lchanadi: m/rad (mm/ayl) – asosiy harakatni aylanishdagi surish miqdori; m/ikki marta yurish (mm/ikki marta yurish); m/tishga (mm/tishga); m/sek (mm/min).
SHpindelning aylanishlar soni aniqlangandan so‘ng kesish uchun P_z kesish kuchini aniqlanadi. kesish kuchi quyidagi formula orqali aniqlanadi.

bu yerda: P_zjad – jadval bo‘yicha aniqlangan kesish kuchi qiymati; kN ([4], Karta T­-5, 35 b)
K₁ – ishlov berilayotgan materiala bog‘liq bo‘lgan koeffitsient; ([4], Karta T­-5, 36 b)
K₂ – Kesish tezligi va kesuvchi asbobga bog‘liq bo‘lgan koeffitsient; ([4], Karta T­-5, 36 b)
Kesish kuchi aniqlangandan so‘ng kesish quvvati aniqlanadi.

bu yerda: N_{jad ­}– jadval bo‘yicha kesish quvvati; kVt ([4], Karta A­-5, 70-72 b)
K_N – materialga bog‘liq koeffitsient; ([4], Karta A­-5, 72 b)
t – kesish chuqurligi; mm
v – haqiqiy kesish tezligi, m/daq
Mexanik ishlov berishda asosiy vaqt quyidagicha aniqlanadi:

Bu yerda,
L_iyu-ishchi yurish uzunligi, mm
S₀ ­– surish miqdori, mm/ayl
n – shpindelning aylanishlar soni, daq^-1

Bu yerda,
L_kes­­ ­– kesish yo‘li uzunligi; mm
y ­– kesuvchi asbobning kirish va chiqish uzunligi; mm ([4], 3-P, 300 b)
L_q ­– kesuvchi asbobning qo‘shimcha yurish yo‘li; mm