Ən dar günümdə də məni tək qoymayan Taylerin xatirəsinə Məktəblilərin sinifdən xaric oxusu üçün

Ən dar günümdə də məni tək qoymayan Taylerin xatirəsinə.. 

 

Məktəblilərin sinifdən xaric oxusu üçün... 

 

 

A 

 

 

 

Bəziləri deyirdi ki, o heç vaxt yatmır. Bəziləri deyirdi ki, anası uşaq vaxtı onu zibil 

yeşiyinə atıb. Bəziləri deyirdi ki, o, bütün ölkələri gəzib və bütün sirlərdən xəbəri var. 

Kimsə düşünürdü ki, o bir adam deyil – bir neçə yerə bölünə bilir. Kimlərsə deyirdi ki, o 

peyğəmbərdi. 

Bəziləri isə sakitcə pıçıltı ilə deyirdilər: “O şeytandır” . 

 

Başlanğıc 

 

Hər şey mənim səyahətə çıxmağımla başladı. Şənbə günü portfelimi çiynimə atıb evdən çıxdım. 

Heç kimə heç nə demədən, telefonumu da evdə qoyub  getdim. Bayır qapısını yavaşca örtdüm 

ki, heç kəs oyanmasın. Sonra pilləkənləri enib həyətdən çıxdım. Özümü bu qədər həyəcanlı hiss 

etməmişdim. Portfelimdə qələm, dəftər, diş fırçası, köynək, bir də fotoaparat. Mənə başqa heç 

nə lazım deyildi. Həyatımda ilk dəfə olaraq gedirdim. Doğrudan gedirdim. Hiss eləyirdim ki, 

hər bir addım azaddır, hər bir döngə doğmadır. İlk dəfə idi ki, düşünmədən, haraya gedəcəyimi 

bilmədən gedirdim. Onda doğrudan da hər küçə sənin yolunun bir hissəsi ola bilir. Bəlkə düz 

getdim, bəlkə yarı yolda sağa döndüm, bəlkə avtobusa mindim, bəlkə hansısa uşağın 

velosipedini əlindən alıb sürdüm. Mən sadəcə getmək istəyirdim. 

 

Yəqin ki, filmlərə baxırsınız. Biz hamımız elə filmləri xoşlayırıq ki, orada hadisələr çox 

təhlükəli, inanılmaz olsun. Həmişə gözlənilməz sonluqları sevirik. Amma hərdən elə filmə 

baxırsan ki, lap ətin tökülür - süjet xətti çox zəif, aktyorlar sadə, və filmin ilk on dəqiqəsində 

başa düşürsən ki, sonluq necə olacaq. Elə filmlərə baxa bilmirəm.Yarısında məni yuxu tutur. 

Həyata da marağım buna görə öldü. Bir gün başa düşdüm ki, öz həyatımı film kimi çəksəydilər 

yarısında yuxuya gedərdim.Ya da söndürüb deyərdim ki, bu Hollivud da  hər zibil ssenariyə 

film çəkir. Son 3 ildə hər şeyə həvəsim öldü. Əvvəlcə işdən bezdim. Qəzetə məqalələr yazırdım 

- siyasi, mədəni, ictimai, yəni nə oldu. Amma hamısında da eyni şey idi əslində. Filan nazir 

filan ölkənin filan nazirləri ilə görüş keçirib. Ay Pentaqon belə gəldi, BMT belə getdi. Ay filan 

deputat belə dedi, təzə çıxan müğənni belə yadda qaldı. Ya da bilirsinizmi,  Avstraliyada 

kenquruların müəyyən bir növü var ki, onlar elə deyil, başqa cürdü. Ya da yeni tikililər şəhərin 

arxitekturasına böyük zərbə endirir... Belə-belə gic-gic , lazımsız şeylər yazırdım. Həyat tərzimi 

dəyişmək istəyirdim. Görürdüm ki, axına düşmüşəm. Hamı axına düşüb. İş-ev, ev-iş, iş-ev. Nə 

qədər olar? Həyatımız hər gün qısalır. Hər ürək döyüntüsü ölümə doğru atılan addımın səsidir. 

Hərdən işimlə bağlı arxivlərdə müxtəlif insanların bioqrafiyalarını oxumalı olurdum. 70 il 

yaşamış Filankəs Filankəslinin bioqrafiyası cəmi 2 səhifə. Demə, 70 illik həyatdan ikicə səhifə 

qalır. Əvvəllər buna çox fikir vermirdim. Həyatın qanunları həyatın qanunlarıdır. Həyat belə 

qurulub. Hamı necə yaşayırsa sən də elə yaşa. Həyatın nizamını poza bilmərik ki? Həyat, həyat 

..həyat qanunu.. o dəqiqə beynimə bu fikirlər gəlirdi. Sizdə də yəqin elə olur. Hər şeydən bezən 

kimi deyirsiniz ki, həyat belədir də. Mən də sizin kimi. Biz nə qədər fərqli olsaq da əslində 

hamımız eyniyik. Həyat bizi istədiyi kimi dəyişir.  

 

O gün kiçik bir qızla danışırdım. 5 yaşı olardı. Söhbətin içində ona sual verdim ki, “Böyüyəndə 

nə olmaq istəyirsən? ”. Dedi : Bankir. Yerimdə donub qaldım. Soruşdum ki, niyə bankir olmaq 

istəyirsən? Bankir nə iş görür ki? Balaca qızcığaz  gülümsəyib cavab verdi: “Bankir pul sayır 

daa..Mən də bankir olacam”. 

Məncə əlavə söz deməyə dəyməz. Biz uşaq vaxtı kosmonavt, həkim olmaq istəyirdik. Bizim 

vaxtımızda heç bir uşaq bankir, ya da pulsayan olmaq istəmirdi. Görəsən 5 il sonra uşaqlar nə 

deyəcək? Yəqin onda da Birləşmiş Millətlər Təşkilatında sədr müavini olmaq istəyəcəklər. 

Həyatımda hər şey zibil kimi gedirdi. Amma A ilə tanışlığım mənim bütün dünyamı dəyişdi. 

Həmin günü mən həyatımda doğuluş adlandırıram. Çünki həmin gün mən doğuldum. Yenidən... 

Bəlkə də elə ilk dəfə. 

 

Bir gün bir turist Afrikaya gəlir. Görür yerli qəbilədən birisi fildən enib onun boğazındakı ipi 

kiçik bir dirəyə bağlayır. Turist yanındakı tərcüməçidən soruşur: 

- Nəyə görə fili dirəyə bağladı ki? Fil həmin dirəkdən 10 dəfə böyükdür. Bircə dəfə dartsa dirəyi 

kökündən çıxara bilər. Dirək məndən də kiçikdir ki, elə mən də onu qoparardım. 

Tərcüməçi özü də təəccüblənir. O da dirəyin nə qədər nazik və davamsız olduğunu görüb bunu 

qəbilə adamından soruşur. Qəbilə adamı yaxınlaşıb fili sığallayır sonra isə deyir: 

- Bu fil balaca olanda mən onu bu dirəyə bağlayırdım. Balaca olanda, o illərlə bu dirəyi dartıb 

yerindən qoparmağa çalışırdı. Amma o vaxtlar  çox balaca idi, dirəyi qoparmaga gücü çatmırdı. 

Indi güclüdür, bircə  dəfə dartsa dirəyi yerindən qopara bilər. Amma o, taleyilə çoxdan barışıb. 

Artıq inanıb ki, bu dirəyi qoparmaq olmur. Mən də onu rahatca bağlayıb gedə bilirəm. 

 

Bizi artıq uşaqlıqdan əhlilləşdiriblər. Bala, sən əvvəlcə məktəbdə oxumalısan, sonra 

universitetdə. Universiteti bitirən kimi əsgərliyə gedəcəksən.Qayıdanda işləməyə 

başlayacaqsan. O illər yəqin ki, nişanlanarsan. Bir az imkan tapan kimi evlənəcəksən. İlk iki 

ildə uşağınız olacaq. Sonra uşaq böyüyəcək. Onu məktəbə qoyacaqsınız. Sonra uşaqlarınız 

evlənəcək, sən nəvənlə oynayacaqsan. Qocalanda da ki, vərəmdən, şəkərdən bir xəstəlik tapıb 

öləcəksən. Bu etalondur. Həyat standartı. Hər şey bu cür olmalıdır. Bu bizim bağlandığımız 

dirəkdir. Mən də bu dirəyi qırmaq qərarına gəldim. Həyətdən çıxan kimi dedim ki, düz 

gedəcəm. Nə qədər gedə bilsəm gedəcəm. Nə xəritəm vardı, nə də başqa bir şey. Sadəcə düz. 

Nağıllardakı kimi. Dərələr-təpələr hündür-hündür binalara cevrilmrşdi. Ağ atımı hərdən taksi, 

hərdən avtobus əvəz edirdi. Qılıncım hesabında 1000 dollar olan kredit kartım idi. Mənim 

haqqımda dillərdə gəzəcək dastanları isə portfelimdəki gündəliyimə özüm yazırdım. İçimdə 

dəhşətli bir həvəs oyanmışdı. Mən ilk dəfə öz taleyimlə görüşə gedirdim. Yolda müxtəlif 

insanlar görürdüm. Onlar danışmağa o qədər də meylli deyildilər. Avtobusda oturan kişidən 

soruşanda “Necəsiz?”  çox təəccübləndi. Heç səsini də çıxarmayıb başını yellədi. Elə bildi ki, 

sərxoşam. Mən bir də soruşdum: “Necəsiniz?”. Yenə cavab vermədi. “He , he  cavab 

vermirsiz...”, – dedim. Ona bir lətifə danışdım. ”İki mavi avtobusda oturur. Biri o birinə deyir 

ki, “gəl sevişək”, o da deyir ki, “ayıbdı, qabaqda adamlar oturub”. Birinci mavi əl çəkmir ki,  

“nə olsun adamlar oturub ee, onlar bizə fikir vermir, heç eşitmirlər də.. İnanmırsan bax...” Mavi 

avtobusdakılara üzünü tutub: “Ey kim deyər saat neçədir?”,- soruşur. Heç kəsdən səs çıxmır. 

Onda mavilər işə başlayırlar. Bir müddət sonra qabaqda oturan qoca bir kişinin ürəyagrısı tutur. 

Ürəyini tutub əsməyə başlayır. Sürücü narahat olur:  

- Ay baba, nə olub? 

- Pristupdu. Ürəyim tutub. 

- Dərmanın yoxdu ? 

- Yox bala yoxdu. 

- Bəs niyə içəridəkilərdən soruşmursan? Bəlkə kimdəsə validol var? 

- Eh, soruşmaq olur ki, bayaq biri saatı soruşdu onu arxada bilirsən neylədilər?” Ha, ha , ha ha 

... 

Amma kişi gülmədi. Bilmirəm niyə insanlar bu qədər soyuq olub.  

Yavaş-yavaş şəhər mərkəzindən uzaqlaşırdım. Gecələri gah  kiçik otellərdə, gah bağlardakı 

skamyalarda yatırdım.Yəqin evdəkilər məni axtarırdılar. Mənsə geri qayıtmaq istəmirdim. Nə 

həmişə deyinən valideynlərin yanına, nə həyasız sevgilimin yanına, nə də ki, cındır 

redaksiyama.  

 

Tək gəzmək doğrudan da əla şeydir. Ən adi yemək yeməyi misal çəkim. Dostlarımla, ya da 

sevgilimlə yemək yeyəndə gərək bahalı bir yerdə oturaydım. Amma indi harda gəldi dönərdən, 

peroşkidən yeyirdim pulum da özümə qalırdı.Yemək də ki, həmin yemək. Hərdən yeməyin 

yeyilməkdən əvvəlki görünüşünə yox, yeyilib ifraz olunandan sonrakı görünüşünə baxın. Onda 

görəcəksiniz ki, yeməklər eynidir. Hər halda bunu sonradan görürük. Heç vaxt ifrazata baxıb 

bozbaşı pitidən seçə bilməzsən. Elə iəs fərqləndirmək nəyə lazım? Bütün bu səyahətimin bircə 

məqsədi vardı. Özümə uyğun həyat tapmaq. Bilirsiniz, həyat paltar kimidir. Əvvəlcə biz 

dükanda ən öndə olan paltarı görürük. Təsəvvür edin ki, hamı dükana girir və birinci qarşısına 

çıxan paltarı alır. Belə olmur axı. Gərək özünə uyğununu seçəsən. Həyat dükanında da birinci 

paltar ”Məktəb-İş-Ailə”-dir.  

Deyə bilərsiniz ki, sizin həyatınız fərqlidir. Ola bilər siz “məktəb-iş-ailə” paltarının bir rəngini 

geyinirsiniz, qonşunuz başqa rəngini, ya da ki başqa ölçüsünü. Amma tərz etibarilə eyni 

modeldir. Başqa modelləri isə gərək axtarasan. Məsələn, Tibet monaxları tamam başqa tərzdə 

yaşayırlar. Ya da ki, fahişələr. Bu da bir tərz cinayətkarlıqdır. Başqa bir tərz Hollivud 

ulduzları.Ya da həyatlarını orduya həsr edən paqonlu adamlar. Mən də öz həyatımın mənasını 

axtarmaq istəyirdim. Yoxsa axın məni də sizin kimi sıradan birinə, evinə yem daşıyan adi 

qarışqaya çevirəcəkdi. ”Cırcırama və qarışqa” hekayəsini eşitmisiniz də. Bütün yayı cırcırama 

uçur, o çiçəkdən bu çiçəyə, sevinir, kef çəkir. Qarışqa isə evinə yem daşıyır. Cırcırama 

qarışqanı dolayır ki, bütün günü əziyyət çəkirsən. Qarışqa isə fikir vermir. Qış gələndə 

cırcırama ölür, qarışqa isə daşıdığı qidaları yeyir. Bilirsizmi, bu hekayədə zooloji səhv var. 

Cırcırama bütün günü yem daşısaydı belə yenə də qışda öləcəkdi. Çünki onun həyatı elə bir 

aylıqdır. Qarışqa isə yem daşımagına baxmayaraq yenə də qışda ölür. Bizə uşaq vaxtında 

qarışqanı misal çəkirdilər. Deyirdilər ki, siz də elə olun. Amma əslində cırcırama həyatını 

yaşadı, xoşbəxt olub, dünyanı görüb öldü. Qarışqa isə əziyyət çəkib, sürünüb öldü. Mən də buna 

baxıb öz seçimimi edirəm. Qarışqa olub sürünərək ölməkdənsə, qoy cırcırama olub uçaraq 

ölüm. 

Bakının mərkəzi küçələri geridə qaldı. Mikrorayonlardan keçirdim. Hava isti idi. Ona görə 

əlavə paltara o qədər ehtiyac olmurdu. Köynəyim çirk olan kimi su tapırdım, yuyub çiynimdəcə 

qurudurdum. Şamaxinka tərəflər lap isti idi. Avtobusların istisi-tüstüsü, çayxanalardakı armudu 

stəkanlar, bağıra-bağıra nəsə deyən insanabənzərlər, yayın cırhacırında yun paltarlı nənələrin 

yun paltarın üstündən bellərinə bağladıqları şal adamı lap bir təhər edirdi. Ordan  avtobusa 

minib Şamaxıya gedəcəkdim. Arada  bir iki saatım vardı. Yaxında bir bina gördüm. Dedim 

qalxım görüm bir saat harda qalıram. Çayxanada oturmaq istəmirdim. Binanın birinci 

mərtəbəsində qapını döydüm. İçəridən səs gəldi: “Kimdi?”. Dedim ki, adım Anardı, siz məni 

tanımırsız. Yenə səs gəldi: “Nə istəyirsiniz?” Cavab verdim: “Heç nə, elə-belə gəlmişəm”.. 

Sizcə qapını açdılar? Düzdü açmadılar. Heç siz də açmazdnız. Heç mən də açmazdım. Bəlkə 

oğrudur? Bəlkə bizi öldürəcək? Amma həmin an ondan məzəli məşğuliyyət tapmamışdım. Bir-

bir qapıları döyürdüm. Eyni suallar, eyni cavablar. Axırda bir qapını açan oldu. Bu 4-cü 

mərtəbədə yaşayan pəzəvəng idi. Keçəl başı elə bil ki, çay daşından idi. Bədəni də ki heç qapıya 

sığmırdı. Başımı 90 dərəcə qaldırıb divin sifətinə baxdım. Sifətində bir dənə də olsun emosiya 

yox idi. Div kimi baxıb soruşdu: 

- Sən kimsən ə? 

- Anar . 

Tərs-tərs baxıb soruşdu: 

- Nəyə gəlibsən? 

- Heeç, elə-belə. 

- Ə-ə, sən səysən yoxsa məni doluyursan? 

-Yox, o nə sözdü. Doğrudan elə-belə gəlmişəm. Darıxırdım, dedim gəlim sizə qonaq. 

 - Əə, sən lap ....... san əə səni  ..  

- Niyə söyürsən, istəmirsənsə gedə bilərəm. 

Yavaş-yavaş geri çəkilməyə başladım. Div də üstümə gəlib dedi: 

-Əəəəə, hara gedirsən əəə? Gə bura görüm..Səni .... ay.... 

Davamını eşitmədim, çünki qaçırdım. Elə dalımca söyə-söyə qapısını çırpdı. Görürsünüz, adi 

qonağı necə qarşılayırıq. Ya qorxub qapını açmırıq. Ya da ki, qapını açıb qorxuduruq. Görəsən 

niyə insanlar bu qədər qəribə idilər? 

Bakı ilə belə sağollaşıb avtobusa mindim. İki saata Şamaxıya çatdım. Burada camaat bir az 

başqa cür idi, az da olsa qonaqpərvərlik vardı. Bilmirəm niyə belədir. Kiçik şəhərlərdə, 

kəndlərdə insanlar daha istiqanlı olur. Amma paytaxtda belə deyil. Şamaxıdan sonra İmayıllıya 

qalxdım, ordan Qəbələyə. Böyük Qafqazın çox hissəsində oldum. Kəndləri gəzdim, müxtəlif 

insanlarla tanış oldum. Çoxu mənə turist kimi baxırdı. Gündəlik yazdıgımı görəndə elə bilirdilər  

yazıçıyam. Yuxarı dağ kəndlərinin birində kasıb bir kişi ilə maraqlı söhbətimiz alındı. 

 

Onların qonağı idim. İki gün dincəlib yoluma davam edəcəkdim. Kişinin heç kəsi yox idi, tək 

yaşayırdı. Mənə də maraqlı gəldi ki, görəsən niyə tək yaşayır? O da “eh bala” deyib xatirələrini 

danışdı.”Mən bu kənddə doğulmuşam, bu kənddə böyümüşəm, elə bu kənddə də 

qocalmışam.Yəqin bu kənddə də öləcəm. Mənim arvadım varıydı, yaxşı hörmətli kişinin 

qızıydı. İki oğlumuz oldu. Oğlanlar böyüdülər, evləndirdim, köçdülər şəhərə. Sonra balaca 

oğlumu xəstəlik apardı. Böyük oğlum da ailəsi ilə köşdü Rusyetə. Mənə da arvadımla qaldım 

burada. Bax o inəyləri aparıb otarırdım. Arvad çörək bişirirdi. Axşam üstü inəyləri gətirirdim. 

Toyuq-cücəyə baxırdıx. Sonra arvadın vaxtı çatdı, keçindi. Rəhmətlik qızıl insan idi. İndi də 

qalmışam burda təkcə”. Soruşdum niyə oğlunuzun yanına getmirsiniz. Dedi ki, bu yerlərə çox 

öyrəşib. “Heç yana getmərəm. Bu evdə mənim atam yaşayıb. Onun atası yaşayıb”. 

Utandım soruşmağa ki, bəs indi nə edirsiniz? Və ya nəyi gözləyirsiniz? Ya da ki, bir ay sonra nə 

etmək istəyirsiniz? Çünki bu sualların cavabı yox idi. O heç bu haqda düşünmürdü. Sadəcə 

yaşayırdı. Görəsən bütün qocalar belədir? Onlar nə fikirləşirlər? Mənim nənəm deyirdi ki, bircə 

sənin universitetə daxil olmağını görüm day heç nə istəmirəm. Universitetə daxil olandan sonra 

dedi ki, bircə toyunu görüm heç nə istəmirəm. Ondan sonra da yəqin deyəcəkdi ki, bircə oğlunu 

görüm daha heç nə istəmirəm. Bəs sonra nə deyəcəkdi? Bircə xoş gününüzü görüm, heç nə 

istəmirəm. Sonra da bircə oğlunun məktəbə getməyini görüm.. Lap nağıldakı kimi. Bir kişi 

günah etdiyinə görə mələklər onu cəzalandırırlar. Cəzası da ölümsüzlük olur. Kişi ölmür. 

Həmişə cavan qalır. Bu ilk baxışdan əla görünə bilər. Həmişə cavansan. Amma təsəvvür edin 

ki, kişinin sevgilisi olur. Sonra sevgilisinin qocalmağını görür. Gözünün qarşısında uşaqları 

ölür. Nəvələri qocalır. Sonra onlar da ölür. Kişi nəvəsinin nəvəsinə aşiq olur. Evlənir. Sonra o 

da qocalır. Bunu görəndə başqa şəhərə qaçır. Orada da ailə qurur. Dostlar tapır. Amma hamısı 

bir gün məhv olub gedir. Onda kişi dövlətinə, vətəninə xidmət eləməyə başlayır. Amma illər 

ötür, sərhədlər dəyişir, yeni millətlər əmələ gəlir, yeni dövlətlər qurulur. 300 il ərzində kişinin 

15 vətəni olur. Günün birində kişi özünü öldürmək istəyir. Amma ölə bilmir. Başlayır özü kimi 

ölümsüzləri axtarmağa. 500 il, 1000 il keçir, heç kimi tapmır. Tək-tənha qalır. Bu illər ərzində o 

qədər bilik toplayır ki, artıq insanlarla da ünsiyyətə girə bilmir. Çünki 50 illik həyat təcrübəsi 

olan insanlar onun qarşısında 5 yaşlı uşağa bənzəyirlər. Kişi həyatın içini də çölünü  də bilir. 

Bütün ölkələri gəzir. Dənizlərin qurumasını görür. Bəzi heyvanların nəslinin kəsilməsini şahidi 

olur. Çoxlu var-dövlətə sahib olur. Hərəmxana açır. Sərvət sahibi olur. Artıq içində heç kimə 

qarşı sevgi olmur. Bütün günlərini eyş –işrətlə keçirir. Ölüm qorxusu olmadığından, həm də 

ölüm onun üçün gizli qalan yeganə sirr olduğundan nökərlərinə əmr edir ki, onu edam etsinlər. 

Onun əl- ayagını doğrayıb, başını kəsirlər. Sonra bədənini yandırırlar. Amma səhəri gün o 

yenidən yeni bir cilddə peyda olur. Gah dənizin sahilində, gah mağarada, gah meşənin içində, 

gah küçələrin arasında. Vəziyyəti belə görüb başlayır ibadətə. Hər şeyi atıb günlərini 

məbədlərdə keçirir. Amma hər dəfə yeni dinlər yaranır, yeni peyğəmbərlər gəlir. O da hər dəfə 

yeni dinlərə qoşulur ki, bəlkə Allah onu bağışlayar. Amma ölüm gəlmir. Onda kişi başlayır 

insanları öldürməyə, fəlakətlər törətməyə, gəmiləri deşir, evlər yandırır, ordular qurub dünyanı 

idarə etməyə çalışır. Çox zaman da bu alınır. Kişi ən güclü sərkədə olur. Onu öldürürlər. O isə 

başqa cilddə peyda olur, başqa bir dövləti idarə edir. Bu işdən də bezəndə rəssam olur, sonra 

şair, sonra balıqçı, sonra müğənni və bir gün hər şeydən bezir. Onda dəli olur. Ağlını itirir. 

Başlayır hər kəsə bəyan eləməyə ki, hər dəfə yeni cilddə dünyaya gəlir. Amma insanlar ona 

inanmırlar. O keçmişdən danışır. Sirrlərdən danışır. Deyirlər ya falçıdır, ya cadugər. Və onu 

yenidən edama, ya da ki zindana aparırlar. Bu nağıl bitmir. Sonda heç nə deyilmir. Deyilənə 

görə bu nağılı elə həmin kişi özü yazıb. O indiyə qədər bizim aramızdadır. Sadəcə artıq yorulub. 

Çox yorulub. O bizə baxır və susub yanımızdan keçir. Onun baxışları dərinlərə, çox dərinlərə 

zillənib. Onun bu həyatda heç kəsi yoxdur. O təkdir. 

Bu kişinin də heç kəsi yox idi. Niyəsə ona baxanda həmin nağıl yadıma düşürdü. Amma 

bu kişi artıq qocalmışdı. Ayaqları güclə tərpənirdi. O biləndə ki, mən elə belə gəzirəm, macəra 

axtarıram, 3 atından birini mənə verdi. Bu qapqara ata görə kişiyə minnətdarlıq bildirib yoluma 

davam etdim. Atın belində özümü lap qəhrəman kimi hiss edirdim. Ömrümün son bir ayı 

əvvəlki bir ilindən maraqlı idi. Mən inanırdım ki, bu səyahət məni sonda harasa çıxaracaq. 

İnanırdım ki, taleyimlə qarşılaşacam. Düzdü 21-ci əsrdə sehrli heç nə ola bilməzdi. 21-ci əsr 

“Hər şeyin bir rasional açıqlaması var” əsri idi. 21-ci əsr “Oğlum, ya pul qazan ya da pul qazan“ 

əsri idi. Və bu cındır dövrdə heç nə baş verə bilməzdi. Ən qeyri adi hadisə də 100 % hansısa 

şou proqramın gizli çəkilişlər zamanı göstərdikləri priyomlardan başqa bir şey olmayacaqdı. 

Amma bu baş verdi. Möcüzə. Mən doğrudan da tale axtarmağın nəticəsini gördüm. Hər şey 

iyulun 27-si baş verdi. Bu günə qədər bu tarix yadımdadır. Atdan enib bulaqda əllərimi 

yuyurdum. Son 3 gün ümumiyyətlə bir nəfərə də rast gəlməmişdim. Bu dağlarda artıq heç kəs 

yox idi. Amma yol uzanırdı. Mən də getmək istəyirdim. Atımı sığalayıb yaş əski ilə belini 

sildim. Hava çox isti idi. İstəyirdim bir az sərinləsin. Sonra foto aparatla dağların şəklini 

çəkdim.Yol boyu çoxlu şəkil çəkmişdim. İstəyirdim bu günlərdən bir  yadigar qalsın. Bir az da 

dincələndən sonra atı minib yoluma davam etdim. Günəş zeniti keçmişdi. İndi yavaş yavaş 

qərbə doğru əyilirdi. Atı yavaşca sürürdüm. Tələsəsi yerim yox idi. Elə növbəti təpəni aşmışdım 

ki, açılan məzərə məni valeh etdi. Belə gözəl çəmənlik görməmişdim.Yaşıl otların arasında 

əlvan çiçəklər. Çəmənliyin qırağı ilə qaçışan iki ceyran. Elə bil cənnətə düşmüşdüm. Əsasən də 

şahzadəyə görə. İstəyirsiz inanın, istəyirsiz inanmayın. Çəmənliyin ortasında ağ atın belində 

gözəl bir şahzadə yavaş-yavaş at sürürdü. Bu, kənd qızı deyildi. Əsl şahzadə idi. Qolları qızıl 

bilərzikli, ipək saçlı, bəyaz uzun donlu şahzadə. Mən də qara atımı sürə-sürə ona yaxınlaşdım. 

Artıq üz-üzə gəlmişdik. Donub qalmışdım. Elə həmin an bizim atlarımız bir-birinə yaxınlaşdı. 

Bunu nə mən etdim, nə də o. Elə bil ki, atlar bir-birinə vurulmuşdular. Mən gözlərimi 

şahzadənin mavi gözlərindən ayıra bilmirdim. Bilmirəm, bəlkə zaman geri çəkilmişdi, bəlkə 

mən nağıla düşmüşdüm, bəlkə o, nağıldan gəlmişdi. Amma həqiqi şahzadə mənim üzümə baxıb 

gülümsəyirdi. Biz bir-birimizə heç nə demirdik. İkimiz də donub qalmışdıq. Özümdən asılı 

olmayaraq atdan düşüb ona yaxınlaşdım. Əlimi uzatdım. Lap nağıllardakı kimi əlimdən tutub 

atdan düşdü. Artıq ondan gələn inanılmaz ətri də hiss edirdim. O hələ də mavi gözlərini məndən 

çəkmir, gülümsəyirdi. Mən də gözümü gözlərindən çəkə bilmirdim. Bir dəqiqə də sükut içində 

keçdi. Əlimi hələ də əlindən buraxmamışdım. Özümdən asılı olmayaraq ona bir az da 

yaxınlaşdım.Və yavaşca əyildim. İndi bizim dodaqlarımız bir-birinə toxunurdu. Mən onu 

öpürdüm, o də məni. Bu inanılmaz bir şey idi - ilk baxışdan məhəbbət idi. Biz sanki bir bütövün 

iki parçası idik. Mən inana bilmirdim. Bu sehr idi. Bu möcüzə idi. Amma uzaqdan gələn səs bu 

möcüzəni pozdu. 

“EEEyyy, eeyyy. Neyləyirsən? Bu o deyil. Aysel, bu o deyil!” Bu sözləri eşidəndə 

şahzadə geri çəkilib təəccüblə mənə baxdı. Mən də donub qalmışdım. Sonra soldakı dağın 

başına baxdı. Orada dörd kişi vardı. Qabaqlarında da ştativ, kamera və s.  

Onlardan biri yenə bağırdı. 

-Aysel, neyləyirsən sən? Demədik ki, oğlan ağ atda gələcək? Sən nə edirsən? 

Şahzadə bir də mənə baxdı, sonra atıma baxıb qışqırdı. 

-Bəs hanı oğlan? Niyə gəlmir? Bu kimdi bəs? 

Dörd kişidən ikisi bizə yaxınlaşdı. Mən heç nə başa düşə bilmirdim. 

- Ay qız, nə bilim bu kimdi. Çobandı nədi. Hər halda bizim oğlan deyil. Hər gördüyünü 

öpməlisən? 

Şahzadə dedi: 

- Nə bilim eee, dediniz ki, oğlan gələcək mən də onu öpməliyəm. Nə bilim bu deyil? Heç 

qoydunuz ki, aktyorlarla tanış olum. 

Kişi dedi: 

- Vaxt yoxdu hamınızı tanış etməyə. Əhh. Bir klip çəkiriy. Başımıza oyun açılır. Əhh, 

axırncı işimdi mənim. Oğlan qalıb dee o təpənin başında. Atı sürə bilmir gic oğlu gic. 

 

          Bu sözləri deyib üzünü mənə tutdu. 

- Bəs sən kimsən ? 

Bilmədim heç nə deyim. Deyəsən çox pis vəziyyətdəydim. 

- Mən Bakıdan gəlmişəm. Səyahət eləyirəm. 

Kişi üzünü turşudub dedi: 

-Bakıdan gəlib. Əhh. Bəyəm Bakıda hamı tanımadığı qızı basıb öpür? Xəstəsən nəsən? 

Görmürsən burda çəkiliş gedir? Bakıdan gəlib.. Buna bax.. 

-Mən.. ıı..- deyəsi sözüm yox idi. Onda qız dedi: 

-Yox, onun günahı yoxdu. Mən onu öpdüm. Həm də özüm bilərəm. İstəyirəm öpürəm. 

Sizin aktyor gecikib. Siz onun dərdini çəkin. 

Kişi ikimizə də baxıb dedi: 

- Yaxşı, yaxşı o biri hissəni çəkək hələlik. İşıq qaçır. Sən də zəhmət olmasa çıx 

meydançadan. 

Mən kənara çəkildim. Amma getmək fikirim yox idi. Şahzadə ya Aysel, fərqi yoxdu. 

Mən həyatımın mənasını tapmışdım. Möcüzə ya reallıq... Amma nə isə baş vermişdi. Mən 

təsadüflərə inanmırdım. Bu qədər gözəl və qeyri-adi təsadüf ola bilməzdi. Gözümü qıza zilləyib 

qıraqdan baxırdım. Operator da yanımdaydı. O gülümsəyib  dedi:  

- Çaşıb vurulub eləyərsən haa, özünü zibilə salma, bu qızı bilirsən kim saxlayır? 

Mən fikirləşmədən cavab verdim: 

-Hər kim saxlayır. Hər bir şahzadənin dizində yatan div olur. 

Operator da qəhqəhə çəkib dedi : 

- He-he-he, şahzadə, div. Bəs sən kimsən, Məlikməmməd? He-he ..Allah səni güldürsün.. 

Lap yerinə düşdü. Səhərdən bir zibili çəkə bilmirik bezmişəm lap. 

Operatorun yanındakı  daşda oturdum. Çəkiliş meydançasına uzaqdan bir ağ atlı gəldi. 

Qıza yaxınlaşdı və  qucaqlaşdılar. Yenə də kök rejissor bağırmağa başladı: 

-Aysel, nə olub sənə? Qucaqlamaq yox, öpmək lazımdır, öpmək.  

Aysel rejissora yaxınlaşıb: 

-Mən onu öpməyəcəyəm,- dedi. 

Rejissorun gözləri kəlləsinə çıxdı: 

- Necə yəni öpməyəcəksən? 

- Görmürsən nə gündədi? Necə öpüm ee onu..Sifəti gör nə iyrəncdi. 

- Ay qız, sən onun sifətini nəyləyirsən. Kameraya düşmür sifəti. Heç kəs görməyəcək. 

- Nə olsun ki, heç kəs görməyəcək. Mən ki görürəm. Sonra hər klipə baxanda bu sifət 

yadıma düşəcək. 

Şahzadənin bu danışıqlarından niyəsə xoşum gəlirdi. Həm də məni öpmüşdü axı. Deməli 

məndən xoşu gəlmişdi. Mənə tərəf işarə edib sakitcə rejissora nə isə dedi. Sonra çəkilib 

kölgəlikdə oturdu. Rejissor ona baxdı,  mənə baxdı, dərindən “fufff “ eləyib atlı oğlana 

yaxınlaşdı. Sonra məni çağırdı. 

- Oğlum, sənin adın nə oldu? 

- Anar. 

- Anar, hmmm...Anar sən klipə çəkilmək istəmirsən? Bu qız deyir ki, səninlə çəkilmək 

istəyir. Əlavə heç nə eləmək lazım deyil. Elə bayaqkı kimi gəlib öpəcəksən. 

Sözsüz ki, mən də razılaşdım. Kim razılaşmaz ki? Bu dəfə mənə təmiz paltar və ağ at 

verdilər. Artıq şahzadə ilə şahzadə görüşürdü. Yenə də eyni şey təkrar olundu. Mən atla 

yaxınlaşdım. Sonra onu öpdüm. Bu dəfə daha möhkəm və uzun öpüş oldu. Elə bil hiss etmişdim 

ki, onunla çox uzun müddətə ayrılacağıq. Öpüşümüz bitmişdi. Amma gözlərimiz ayrıla 

bilmirdi. Mən dəqiq bilirdim ki, o oynamır. İçimdən bir səs deyirdi ki, o da ilk baxışdan mənə 

vurulub. Ola bilməz? Ola bilərdi. Sadəcə çirkin dünyada bəzən saf məhəbbətə də nağıl kimi 

baxırıq. Amma bu ola bilərdi, olmuşdu. Rejissor uzaqdan əli ilə işarə etdi ki, əl-ələ tutub 

çəmənlikdə gəzişək. Onun incə, yumşaq, isti əllərindən yapışdım. Bu mənim şahzadəm idi. Mən 

21-ci əsrin ortasında şəhzadə axtardım, nağıl axtardım. Allah da mənim arzularımı ürəyimdə 

qoymadı. Həyatda hər şey olur. Mənə maraqlı deyildi ki, o hansı ailədəndir, pozğundu yoxsa 

tərbiyəli, onun yaşı, bürcü, xasiyyəti  – heç bir şey maraqlı deyildi. Mən sadəcə həmişə onun 

yanında olmaq istəyirdim - mənim Ayselimin, mənim şahzadəmin. 

Çəmənliyin qırağında mənim qara atımın yanında dayandıq. Çəkiliş qurtardı. Rejissor 

gəlməyimizi işarə etdi. Amma Aysel gözünü məndən ayırmırdı. Nə isə soruşmaq istəyirdi. 

Yəqin ki, adımı soruşacaqdı. Mən də hazırlaşdım. Gözlərini gözlərimə zilləyib soruşdu: 

-Sən məni sevirsən? 

Bunu heç gözləmirdim. Amma çox da fikirləşməyə dəyməzdi. Cavabım qəti idi. 

-Hə. Bəs sən? 

-Mən də. 

Onda vəziyyətin çətinliyini başa düşdüm. Bu baş vermişdi. İlk baxışdan məhəbbət. 

Amma bayaqkı operatorun sözü də ağlımdan çıxmırdı. Onu kimsə saxlayır. Kim ola 

bilərdi? Bəlkə hansısa varlı bir kişi? Bəlkə hansısa vəzifəli adam? Bəlkə hansısa cinayətkar, 

bankir, ya narkobaron? Mən xoşbəxtliyimin əlindən tutmuşdum. Onu buraxmaq istəmirdim. 

Sağ tərəfə baxdım. Rejissorun başı operatorla söhbətə qarışmışdı. Sonra sola baxdım. Mənim 

qara atım məni gözləyirdi. Sonra düz baxdım. Uzun bir yol vardı. Cığır dağların arasından keçib 

gözdən itirdi. Bu mənim yolumun davamı idi. Ayselə baxıb dedim: 

-Gəl gedək. 

- Hara? 

Dedim: 

-Düz. 

Sonra atın belinə qalxdım. Əlimi uzatdım, o da oyan-buyana baxıb əlimdən yapışdı. 

Rejissor hələ də söhbət edirdi. Biz isə atın belində yaşıl təpələrin arasıyla get-gedə gözdən 

itirdik.