Otitis Eksterna Sonrasında Gelişen Stafilokoksik Haşlanmış Deri Sendromu

Otitis Eksterna Sonrasında Gelişen Stafilokoksik 

Haşlanmış Deri Sendromu

11

Özet 

Otitis eksterna, genelde s cak ve nemli iklimlerde 

görülür. En önemli etken lokal travmad r. Kula n tah-

ri i, d  kulak kanal 'n n kirli havluyla a r  kurulanma-

s , uygun olmayan biçimde d  kulak kanal  lavaj  

etken organizman n yerle mesine zemin haz rlar. 

Otitis eksternadan sorumlu bakteriler genelde 

Pseudomonas aeruginosa, Bacillus proteus, 

Staphylococcus aureus'tur. D  kulak kanal n n nor-

mal mikrobik floras  enfeksiyon s ras nda kaybolur. 

Olgumuzda, alt  ya ndaki k z hasta, d  kulak yolu 

iltihab  nedeniyle tedavi edilmekteyken ate  ve vücut-

ta döküntü nedeniyle hastaneye yat r ld . Ayn  ak am 

yüzünde ve burnunda büllöz kabarc klar olu tu. Takip 

eden ikinci günde lezyonlar sefuroksim tedavisine 

ra men yayg nla t . Nikolsky belirtisi müspet olan 

olgunun, cilt biyopsisi yap larak stafilokoksik ha lan-

m  deri sendromu te hisi konulmu tur. Uzun süreli 

ve s k su temas  en önemli predispozan faktördür. 

Hastan n tatil amac yla bölgemizde bulunmas ndan 

dolay  bolca havuza girmi  olmas n n bu enfeksiyon-

da tetikleyici bir etken oldu u dü ünülmü tür.

(Çocuk Enf Derg 2010; 4: 38-41)

Anahtar Kelimeler: Stafilokoksik ha lanm  deri 

sendromu, Otitis eksterna

Abstract 

Otitis Externa is generally seen in hot and warm cli-

mates. The most important etiology is local trauma. 

Mechanical irritation of the ear, excessive drying of 

the ear channel with a dirty towel, and inappropriate 

drainage of the ear channel cause a tendency for 

establishing the responsible microorganism. 

Pseudomonas aeruginosa,  Bacillus proteus and, 

Staphylococcus aureus are the bacteria responsible 

for otitis externa. Normal microbic flora of the outer 

ear channel are lost during infection. In our case, a 6 

year old girl developed fever and exanthema during 

treatment for otitis externa and was hospitalized. 

Bullous lesions were seen on the face and nose dur-

ing the same evening. On the following day, the 

lesions spread despite cefuroxime treatment. The 

Nikolsy sign and skin biopsy led to the diagnosis of 

staphylococcus scalded skin syndrome. Long term 

and frequent water contact is most important causal 

factor. The reason for this infection is thought to be 

that thepatient had been to a swimming pool many 

times during vacation. 

(J Pediatr Inf 2010; 4: 38-41)

Key Words: Staphylococcal scalded skin syndrome, 

Otitis externa

Geli  Tarihi: 08.02.2009

Kabul Tarihi: 07.07.2009

Yaz ma Adresi:

Correspondence Address:

Dr. Gökhan Aydemir

Aksaz Asker Hastanesi, 

Çocuk Sa l

 ve 

Hastal klar  Klini i, 

Mu la, Türkiye

Tel.: [phone]- 

2919

E-posta:

[e-mail] 

Staphylococcal Scalded Skin Syndrome Following Otitis Externa

Olgu Sunumu / 

Case Report

38

Gökhan Aydemir

1

, Cihan Meral

2

, As m Ülçay

3

1

Aksaz Asker Hastanesi, Çocuk Sa l

 ve Hastal klar  Klini i, 

Mu la, Türkiye

2

GATA Haydarpa a E itim Hastanesi, Çocuk Sa l

 ve Hastal klar  Klini i, 

stanbul, Türkiye

3

Aksaz Asker Hastanesi, Enfeksiyon Hastal klar  ve Klinik Mikrobiyoloji, 

Mu la, Türkiye

Olgu Sunusu

Alt  ya ndaki  ngiliz k z hastan n, bir gün 

önce ba layan kulak a r s , kulak ka nt s , 

kulakta doluluk ve kulak ak nt s  

ikayetleri 

mevcuttu. Hastaya d  kulak yolu enfeksiyonu 

tan s  konularak d  kulak yolu aspire edildi. 

Beraberinde antibiyoterapi ba lanm t r. 

Ak nt dan kültür al narak takip önerilmi  ancak 

ertesi gün ate  ve vücudunda yayg n döküntü 

ile acil servise tekrar ba vurdu unda hospitali-

ze edilmi tir. Döküntülerinin gün boyunca tüm 

vücuduna yay ld

, sa  gözalt  ile sol kulak 

sayvan ndaki döküntülerinin su toplad

 ifade 

edilmi tir. Hasta tatil amac yla bölgeye geldi-

inden anne ve babas n n ifadelerine göre son 

haftay  sürekli havuzda yüzerek geçirdi i ö renildi. 

Hastan n fizik muayenesinde; vücut  s s  39.3°C (aksil-

ler), nab z say s  136/dak, solunum say s  24/dak, TA 

90/50 mmHg idi. Vücut a rl

 20 kg (50 persentil), boyu 

120 cm (50 persentil) olarak ölçüldü. Genel durum iyi-

orta,  uur aç k, ileri derecede halsiz ve çevreyle ilgisi 

azalm t . Tüm vücutta yayg n, birle me e ilimi gösteren 

makülopapüler büllöz döküntüleri ( ekil 1) ile birlikte 

a z kenar nda, göz kapaklar  ve kulak sayvanlar nda 

büllöz lezyonlar  saptand   ( ekil 2). Nikolski fenomeni 

pozitif idi. ( ekil 3). Ayr ca otoskopik muayenede, kanal 

cildinde ödem ve eritem, aurikulay  oynatmakla  iddetli 

a r , kötü kokulu ak nt  mevcut idi. Di er sistem muaye-

neleri normaldi.

Laboratuvar bulgular nda; Hb:12.4 gr/dl, Hct: %37, 

Plt: 328.000/mm

3

, beyaz küre say s : 25400/mm

3

 idi. 

Periferik yaymas nda, %78 PNL, %18 lenfosit, %4 

monosit mevcuttu. Sedimantasyon h z : 19 mm/sa idi. 

Biyokimyasal göstergelerinde üre: 42 mg/dl, kreatinin: 

0.5mg/dl, glikoz: 87 mg/dl, Na: 137 mEq/L, K: 4.1 

mEq/L, Ca: 8.9 mg/dl, AST: 99 IU/L, ALT: 49 IU/L, 

CPK:45, total protein: 6.8 gr/dl, albumin: 4.2 gr/dl 

bulundu. Tam idrar analizinde; pH: 5.5, dansite: 1030, 

keton (+), protein: negatif, sedimentinde nadir lökosit 

saptand . HBsAg negatifti. Hastada ay r c  tan  amac yla 

hemokültür, idrar kültürü ve aç k olan yaralar ndan 

sürüntü kültürleri al nd . Cilt biyopsisi yap ld . Fakat 

hemokültürlerde ve sürüntü kültüründe üreme olmazken 

ilk gün acil serviste d  kulak yolundan al nan kültüründe 

metisilin duyarl  staphylococcus aureus üredi. Cilt 

biyopsisinde de epidermisin granüler tabakas nda ayr l-

ma shds ile uyumlu olarak de erlendirildi. Bu bulgular ile 

hastada, stafilokoksik ha lanm  deri sendromu, toksik 

ok sendromu, stevens Johnson sendromu, toksik epi-

dermal nekroliz ön tan lar  dü ünüldü. Anamnezinde 

herhangi bir ilaç kullan m n n olmamas , müköz memb-

ranlar n ve cildin birlikte tutulmu  olmamas  ve tüm 

vücut yüzeyinin %20’sinden az erozyon bulunmas , 

olgumuzda ayr ca da stafilokok enfeksiyonunu dü ün-

düren fokal enfeksiyon oda n n mevcudiyetinden dolay  

hastaya, stafilokoksik ha lanm  deri sendromu tan s  

konuldu. Olguya uygun s v  replasman  ve intra venöz 

amoksisilin-klavulanat kombinasyonu üç dozda 50/5 

mg/kg olarak ba land . Cilt bak m  içinde fusidik asitli 

kremler ve rivanollü solüsyon uyguland . Olgunun ate i, 

yat

n n üçüncü gününde kayboldu. Antibiyotik tedavi-

sinin be inci gününde intravenöz uygulama kesilerek 

oral 10 güne tamamland . Takiplerinde cilt lezyonlar  

tedavinin üçüncü gününde gerilemeye ba lad . Olgu 

tedavisi tamamland ktan sonra tamamen iyile mi  ola-

rak taburcu edildi.

ekil 1. Tüm vücutta makülopapüler büllöz lezyonlar

ekil 3. Gluteal bölgede büllöz lezyonlar

ekil 2. A z kenar nda, göz kapaklar  ve kulakta lezyonlar

Aydemir ve ark. 

Stafilokoksik Ha lanm  Deri Sendromu

Çocuk Enf Derg 2010; 4: 38-41

J Pediatr Inf 2010; 4: 38-41

39

Tart ma

Otitis eksterna, d  kulak kanal n n (DKK) enflamatu-

ar de i ikliklerine verilen genel bir isimdir. Primer ola-

rak kanalda geli ebilece i gibi bir deri hastal

n n 

uzant s  biçiminde de olabilir. Genetik faktörler (DKK’n n 

dar olmas , a r  bu on geli imi, egzama e ilimi); çevre-

sel faktörler ( s , nem, yüzme); travmatik faktörler 

enfeksiyon geli imine zemin haz rlarlar. Etiyoloji iki ana 

grupta de erlendirilebilir. Bunlardan birincisi bakteri-

yel, fungal veya viral olabilecek enfektif etkenler, di eri 

ise egzama, seboreik dermatit veya nörodermatit gibi 

reaktif faktörlerdir (15). D  kulak yolu s cak, karanl k ve 

nemli bir sahad r. Bu durum bakteri ve mantarlar n üre-

mesini ve kolayca hastal k yapmas na sebep olabilir. 

Bir tak m etkenler, otitis eksterna görülmesini s kla t -

rabilir. Olgumuzda oldu u gibi havuzda yüzme sonu-

cunda kulak yoluna fazla miktarda su girebilir. Su, 

kulak yolunun hemen giri indeki ter ve ya  bezlerinden 

salg lanan ve kulak kiri olarak bilinen koruyucu mumu 

yok etmektedir, böylelikle çevresel faktöre ba l  otitis 

eksterna geli ebilir (6,7). Bu durum da bakterilerin ve 

mantarlar n üremesi de kolayla maktad r. Deride bak-

terilerin hastal k yapabilmesinde rol oynayan faktörler 

göz önüne al nd

nda, bakterinin patojenik özellikleri, 

giri  yolu ve kona n ba

kl

 ve bakterinin salg lam  

oldu u toksinler ön plana ç kmaktad r (8-10). Ha lanm  

deri sendromu S. aureus’un eksfoliyatif toksini ile ili ki-

li bir tablodur. Yeni do anda ve çocuklarda görülmek-

tedir. Olgumuzda d  kulak yolu enfeksiyonu takip eden 

48 saatte a z çevresinde ba layan ve tüm vücuda 

yay lan yayg n eritem saptanm  olmas , deride büyük, 

gev ek büller ortaya ç k

, normal görünümdeki derinin 

hafif bir temasla kolayca soyulmas , güne  yan klar n n 

görülemeyece i kapal  bölgelerde de görülmesi ve 

S. aureus içinde fokal bir odak saptanmas  nedeniyle 

tan  konmu tur. S. aureus taraf ndan salg lanan eksfo-

liyatif toksin nedeniyle meydana gelen bir tabloda, 

toksik  ok sendromudur. Ancak toksik  ok sendro-

munda multiorgan tutulumlar  ön plana ç kmaktad r. 

Toksik epidermal nekrolizis de, ha lanm  deriye ben-

zer geni  eritem ve nekrozla karakterize, derinin taba-

kalar halinde soyuldu u bir tablodur. Eritema multifor-

menin baz  özelliklerini ta r ve hatta bu tablonun en 

a r  ekli oldu u dü ünülür. Tan da esas karma a ilaç-

larda olu an toksik epidermal nekroz (TEN;Lyell send-

romu) ile olmaktad r. Bu iki tablonun ay rt edilmesi çok 

önemlidir çünkü tedavide yap lan bir hata ya amsal 

önem ta r. TEN de genellikle bir ilaç al m  öyküsü ve 

sadece eritermli alanlarda, nikolski pozitifli i söz konu-

sudur (11). Ayr ca perioral kurustalar gözlenmez. 

Histopatolojik olarak shds’nda subkorneal ayr ma 

belirlenirken TEN ‘de dermoepidermal ayr ma izlenir 

ve tüm epidermiste nekroz vard r. 

Adhisivam B. ve arkada lar n n bildirdiklerine göre 

nasal septum apsesi sonras nda geli en shds sendromu-

na rastlanm t r (12). Ayr ca Brewer JD., ve arkada lar n n 

bildirdi ine göre di  erupsiyonu sonras nda da shds 

geli mi tir (13). Annunziato D ve arkada lar n n bildirdi i-

ne göre shds sünnet sonras nda da görülmü tür (14). 

Ancak olgumuzdan önce d  kulak yolu iltihab  sonras n-

da shds bildirilmemi tir. Cilt bütünlü ünün bozulup stafi-

lokokokun invaziyonunun gerçekle ti i olgulardan sonra 

shds’nun geli ti i bilinmektedir. D  kulak yolu da cildin 

bütünü içinde de erlendirildi inde gerek genetik gerekse 

çevresel faktörlerin etkisiyle meydana gelebilecek hasar-

lanma sonras nda shds ortaya ç kabilmektedir. Bu aç dan 

olgumuz bir ilk niteli indedir. 

Shds, stafilokoklar n eksfoliyatif toksinine ba l  olarak 

ortaya ç kan, genellikle yeni do an ve 5 ya  alt  çocuklarda 

görülen, deride yayg n büller ve soyulmayla karakterize 

klinik bir tablodur. Hastal

n kesin tan s  bizim olgumuzda 

oldu u gibi cilt biyopsisiyle konulmaktad r. Tedavide anti-

biyotik tedavisinin yan  s ra s v -elektrolit dengesinin korun-

mas  ve sekonder enfeksiyonlardan koruma amac yla lokal 

bak m kurallar na dikkat edilmesi büyük önem ta makta-

d r. Shds’nun otitis eksterna sonras nda da görülebilece i 

bu olgu vesilesiyle taraf m zca irdelenmi tir.

Kaynaklar

1.  Daneshrad D, Kim JC, Amedee RG. Acute otitis externa. J La 

State Med Soc 2002; 154: 226-8.

2.  Pelton SI, Klein JO The draining ear. Otitis media and externa. 

Infect Dis Clin North Am 1988; 2: 117-29.

3.  Potsic WP. Office pediatric otology. Otolaryngol Clin North Am 

1992; 25: 781-9.

4.  Patel GK, Finlay AY. Staphylococcal scalded skin syndrome: diag-

nosis and management. Am J Clin Dermatol 2003; 4: 165-75.

5.  Annunziato D, Goldblum L M. Staphylococcal scalded skin 

syndrome. A complication of circumcision. Am J Dis Child 

1978; 132: 1187-8.

6.  Beers SL, Abramo TJ. Otitis externa review. Pediatr Emerg Care 

2004; 20: 250-6.

7.  Cantor RM. Otitis externa and otitis media. A new look at old 

problems. Emerg Med Clin North Am 1995; 13: 445-55.

8.  Cribier B, Piemont Y, Grosshans E. Staphylococcal scalded 

skin syndrome in adults. A clinical review illustrated with a new 

case. J Am Acad Dermatol 1994; 30: 319-24.

9.  Patel GK, Finlay AY. Staphylococcal scalded skin syndrome: diag-

nosis and management. Am J Clin Dermatol 2003; 4: 165-75.

10. Johnston GA. Treatment of bullous impetigo and the staphylo-

coccal scalded skin syndrome in infants.Expert Rev Anti Infect 

Ther 2004; 2: 439-46.

Aydemir ve ark. 

Stafilokoksik Ha lanm  Deri Sendromu

Çocuk Enf Derg 2010; 4: 38-41

J Pediatr Inf 2010; 4: 38-41

40

11. Manzella J P, Hall C B, Green J L, McMeekin T O. Toxic epider-

mal necrolysis in childhood: differentiation from staphylococcal 

scalded skin syndrome. Pediatrics 1980; 66: 291-4.

12. Adhisivam B, Mahadevan S. Abscess of the nasal septum with 

staphylococcal scalded skin syndrome.  ndian pediatr 2006; 43: 

372-3.

13. Brewer JD, Hundley MD, Meves A, Hargreaves J, McEvoy MT, 

Pittelkow MR. Staphylococcal scalded skin syndrome and toxic 

shock syndrome after tooth extraction. J Am Acad Dermatol 

2008; 59: 342-6. Epub 2008 May 15. Links 

14. Annunziato D, Goldblum L M. Staphylococcal scalded skin 

syndrome. A complication of circumcision. Am J Dis Child 

1978; 132: 1187-8.

15. Özgirgin ON. D  kulak enfeksiyonlar , KBB Hastal klar  ve ba  

boyun cerrahisi, Asya T p Kitabevi, 2. bask -2007, s:119

Aydemir ve ark. 

Stafilokoksik Ha lanm  Deri Sendromu

Çocuk Enf Derg 2010; 4: 38-41

J Pediatr Inf 2010; 4:38-41

41