― pul va banklar
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
tovarlar realizatsiyasidan tushgan tushum bilan ish haqini to‗lash vaqtlari orasida vaqtincha bo‗sh turib qolgan pul mablag‗lari; kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonida yig‗iladigan va kapitallashtirish uchun mo‗ljallangan qo‗shimcha mablag‗lar; shaxsiy sektor daromadlari, jamg‗armalari va boshqa bo‗sh pul mablag‗lari. Kreditning zarurligini ifodalovchi omillar mohiyatini ochishda, ularning har birining ahamiyatini kredit shartnomasini tuzish darajasigacha olib kelish xato hisoblanadi. Alohida olingan bir omilning o‗zi kredit berilishi uchun u yoki bu darajada etarli bo‗lmasligi mumkin. Masalan, aytaylik korxonalarda ishlab chiqarish fondlarining doiraviy aylanishi jarayonida ularda kreditga ehtiyoj tug‗iladi. SHunga asosan kredit takror ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta‘minlash zarurligidan kelib chiqadi, degan shartga asoslangan holda kredit berilishi kerak. Ammo bunda qo‗shimcha resurslarga muhtojlik o‗zo‗zidan avtomatik tarzda kredit berilishi kerakligini ifodalamaydi. Buning uchun kreditning zarurligini ifodalovchi boshqa sharoitlar ham mavjud bo‗lishi kerak. Iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim yo‗nalishlaridan biri kredit munosabatlarini rivojlantirishda banklar kredit uchun xarakterli muhim shartlar va qonunlarga asoslangan holda kreditlash jarayonini amalga oshirishlari zarur. Xulosa qilib aytganda, korxonalarning xo‗jalik hisobida ish yuritishida ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta‘minlash, korxonaning asosiy va aylanma fondlarining doiraviy aylanishining to‗xtab qolishiga yo‗l qo‗ymaslik, korxonalarning moliyaviy resurslar bilan ta‘minlanganlik darajasining maromiyligini saqlash, korxonalar tomonidan tovar mahsulotini sotganda sotilgan tovar uchun to‗lov summasini olish ob‘ektiv va sub‘ektiv sabablar tufayli kechiktirgan holda kreditning zarurligi kelib chiqadi. Ammo kredit berish uning zarurligi bilangina kifoyalanib qolmasdan uning maqsadli ishlatilishi shartsharoitlari bilan ham belgilanadi. Iqtisodiyotning bir tekisda rivojlanishini ijtimoiy ishlab chiqarish ta‘minlaydi. Ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonini esa kredit vositasida uzluksiz davom ettirib, bir zum bo‗lsada, to‗xtab qolishiga yo‗l qo‗yilmaydi. Demak, kredit iqtisodiyotning bir tekisda rivojlanishini ta‘minlovchi dastaklardan biri degan xulosaga kelishimiz mumkin. Bizga ma‘lumki, pul mablag‗lariga ko‗p hollarda kreditlarni, korxonalarning hisobvarag‗dagi mablag‗larini va naqd pullarni, aylanma mablag‗larini va moliyaviy resurslarni kiritadilar. Bu iqtisodiy kategoriyalar tashqi tomondan o‗xshagani bilan, ularning ichki xususiyatlari juda xilma-xil va bir-biriga o‗xshamaydi. Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|