Uzoq muddatli debitorlik qarzlari – bu korxona tomonidan boshqa bir yuridik shaxs yoki jismoniy shaxsga berilgan, to’lash muddati bir yildan ortiq bo’lgan qarzi (uzoq muddatli kredit, uzoq muddatli ijara va boshqalar).
Joriy aktivlar Joriy yoki qisqa muddatli aktivlarga eng likvidli mablag’lar kiradi (lotinchadan “ligvidus” – suyuq, oquvchan), chunki ular majburiyatlarni to’lash uchun doimo pul mablag’lariga aylanishga tayyor bo’ladi. Ular tarkibiga quyidagilar kiradi:
Ishlab chiqarish zahiralari – bu ishlab chiqarish jarayonida yoki ishlar bajarish va xizmatlar ko’rsatish paytida foydalanish uchun mo’ljallangan xom-ashyo, materiallar, sotib olingan yarim tayyor mahsulotlar va butlovchi buyumlar, yoqilg’i, idishlar, ehtiyot qismlar, inventar va xo’jalik jihozlari;
Tugallanmagan ishlab chiqarish – bu berilgan korxonada ishlov berish va belgilangan sinovlarning barcha bosqichlaridan o’tmagan, butlanmagan, shuningdek, texnika nazorati yoki buyurtmachi tomonidan qabul qilinmagan mahsulot;
Tayyor mahsulot – bu berilgan korxonada ishlov berilishi to’liq tugallangan, standartlar talablari va texnik shartlarga javob beradigan, texnika nazorati bo’limi tomonidan qabul qilingan va tayyor mahsulot omboriga topshirilgan mahsulot;
Pul mablag’lari – bu kassadagi naqd pullar va talab qilib olingunga qadar depozitlar, shuningdek, hisob-kitob, valyuta va bankning boshqa hisob varaqlaridagi mablag’lar;
Qisqa muddatli debitorlik qarzlari – bu korxona tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarga berilgan, muddati bir yildan kam bo’lgan qarzlar.
Buxgalteriya hisobida nafaqat aktivlarni tarkibi va joylashtirilishi, balki hosil bo’lish manbalarini ko’rib chiqadigan va korxona tomonidan vositalar nimalar hisobiga xarid qilinganligini ko’rsatadigan ko’rsatkichlar ham aks ettirilishi kerak. Ular passivlar deb ataladi. Shakllanish manbalari bo’yicha aktivlar o’z mablag’lari (xususiy kapital) hisobiga xarid qilingan aktivlar va qarz mablag’lari (majburiyatlar) hisobiga xarid qilingan aktivlarga ajratiladi.
