1 – mavzu: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati

Tahlil usuli. 
Xavfsizlikni ko`ngilsiz voqea ro`y berishdan oldin (aprior) yoki keyin 
(aposterior) tahlil etish mumkin. Har ikki holda qo`llaniladigan usul bevosita yoki aksincha 
bo`ladi.
Кран-балка илгагидан юкнинг тушиб кетиши 
Сақлагич 
қулфнинг 
йўклиги 
Чиқиш ёки 
кириш 
Фиксатор 
кучининг 
йўқолиши 
Троснинг узилиши 
Чиқиш ва кириш 
Техник 
назоратнинг 
йўқлиги 
Троснинг 
занглаши, 
коррозияси 

---

328 
Aprior tahlilda shu tizimga xos bo`lishi mumkin bo`lgan (yashirin) kungilsiz voqealar 
tanlab olinadi va ularni yaratuvchi bir qancha holatlar to`plami tuziladi. Aposterior tahlil esa 
ko`ngilsiz voqea yuz bergandan so`ng kelajakda tadbirlar ishlab chiqishdir. Bu ikki uchul bir-
birini to`ldiradi.
To`g’ri usulda taxrir qilishda oqibatni oldindan kurish uchun sabablar o`rganiladi. 
Teskari usulda esa oqibat tahlil kilinib, sabablari aniqlanadi. Bu usullarning asosiy maqsadi
ko`ngilsiz voqealarni oldini olishdir. Voqealarni kelib chiqish ehtimoli va tezligi ma`lum 
bo`lsa, vokeaning taxminan qanday natija bilan tamom bo`lishini aniqlash mumkin.
Xavfsizlikning tahlilida tizimning parametrlarini yoki chegarasini aniqlash asosiy 
masala hisoblanadi. Agar tizim juda chegaralangan bo`lsa, biror xavfli hollar yoki omillar 
etibordan tashqarida qolishi, agar tizimga o`ta keng qaralsa, tahlil natijalari noaniq bo`lishi 
mumkin.
Tahlil o`tkazish darajasi aniq maqsadlarga bog’liq. Aniq bir holatda ogohlantirish yo`li 
bilan ta`sir qilish mumkin bo`lgan hodisalarni aniqlash umumiy ish uslubi hisoblanadi.

Xavflar identifikasiyasi. 
Xavfning identifikatsiyasi. Xavf potentsial', ya`ni yashirin 
harakterga ega. Shu sababli, hayot faoliyat havfsizligini ta`minlashda havfni oldindan aniklash 
muhim rol uynaydi. 
Identifikatsiya - havfni va uning soniy hamda vaktli kursatkichlarini aniklash jarayoni 
bo’lib, uning natijasida hayot faoliyat havfsizligini ta`minlashga karatilgan profilaktik va operativ 
tadbirlar ishlab chikiladi. Identifikatsiya jarayonida havfning nomenklaturasi, havfni yuzaga 
kelish ehtimoli, 
fazoviy koordinatalari ("lokalizatsiya"), havf tufayli kutiladigan zarar va boshka 
parametrlar aniklanadi. Olingan natijalar asosida esa anik tadbirlar ishlab chikiladi.