93 Azərbaycan-Türkiyə enerji münasibətləri: çağırışlar və perspektivlər şəffaf bir bazarda fəaliyyət göstərir. Bu cür “hub”ın yaranması tək buradan
boru xətlərinin keçməsi anlamına gəlmir, hər şeydən öncə, bu, bazarın
liberallaşması deməkdir. 2001-ci ildə Türkiyədə qaz bazarı haqqında 4646
nömrəli qanunun qüvvəyə minməsi ilə bazarın liberallaşması rəsmi məqsədə
çevrilib. Qanun yüksək keyfiyyətli qazın stabil və rəqabətə davamlı qiymətə
satışını təmin edir. Qanun, xüsusilə özəl şirkətlərin azad şəkildə bazara
daxil olmasını, qaz təminatında “Botaş” şirkətinin inhisarçılığının ləğv
edilməsini, istifadəçilərə maraqlarını təmin etməklə uyğun qiymətlərin
təklif olunmasını və qazpaylayıcı sistemin liberallaşmasını nəzərə alır.
Bundan əlavə, real “hub” dedikdə qazın idxalı və ixracında yüksək
rəqabətin mövcudluğu nəzərdə tutulur. Həmçinin, “Botaş” qaz boru sistemi
haqqında qaz istehsalçısı olan ölkələr üçün şəffaf məlumata girişin, habelə
şirkətə məxsus boru xətlərinin ümumi həcmi və boş qalan həcmi haqqında
məlumatın açıq və əlçatan olması ölkənin “hub”a çevrilməsinə böyük töhfə
verəcək.
Lakin 4646 nömrəli qanunun qəbulundan 10 il keçməsinə baxmayaraq,
“Botaş” bu ilin oktyabr ayınadək ölkənin 80-90% bazarına nəzarət edirdi.
Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan tranzit haqqında saziş “BOTAŞ”
şirkətinin monopolyasına son qoyur və ölkənin yaxın bir neçə ildə həqiqi
qaz “hub”ına çevrilməsinə imkan yaradır.
