1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

51
Parlamentlərarasi  əlaqələr:  nailiyyətlər  və  perspektivlər
ildə  1416  saylı  qətnaməni  qəbul  etməsinə  də Türkiyə  nümayəndə  heyəti 
kömək edib. Bu qətnamə Ermənistandan işğal etdiyi Azərbaycan torpaq-
larından  geri  çəkilməsini,  azərbaycanlı  qaçqın  və  məcburi  köçkünlərin 
yurd-yuvalarına  dönməsinin  təmin  olunmasını  tələb  edir.  Eyni  zaman-
da,  Azərbaycan  nümayəndə  heyəti  də  daim  Türkiyə  ilə  münasibətlərdə 
birmənalı olaraq qardaş ölkəni dəstəkləyib. Türkiyə nümayəndə heyətinin 
üzvü Mövlud Cavuşoğlunun AŞPA-nın sədri vəzifəsinə şeçilməsinə aktiv 
dəstək verib.     
AŞPA-dan başqa iki dövlətin nümayəndə heyətləri ATƏT, NATO, QİƏT 
və  s.  beynəlxalq  qurumların  parlament  təşkilatlarında  ciddi  əməkdaşlıq 
edirlər. Azərbaycan nümayəndə heyətləri bu xarakterli təşkilatlarda qəbul 
olunacaq ümumi maraqlara xidmət edən hər hansı bir sənədə imza atmazdan 
əvvəl türkiyəli həmkarları ilə də məsləhətləşmələr aparırlar. Hər iki tərəfin 
bəzi məsələlərə dair məsləhətləşməsi və müzakirələr aparması, demək olar 
ki, ənənəvi xarakter alıb. 
2000-ci  illərin  əvvəllərində  iki  ölkə  parlament  üzvlərinin  qarşılıqlı 
səfərlərində, hər iki ölkənin parlamentində mövcud olan dostluq qrupları-
nın keçirdiyi görüşlərdə ən çox Ermənistanın təcavüzü nəticəsində yaran-
mış Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, enerji (Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri; 
Bakı-Tbilisi-Ərzurum  qaz  kəməri;  Türkmənistan  qazının  Azərbaycan  və 
Türkiyədən  keçərək Avropaya  idxalı  və  s.)  məsələləri,  qondarma  erməni 
soyqırımı  mövzusu,  türkiyəli  iş  adamlarının  Azərbaycandakı  yatırımları 
kimi məqamlar müzakirə olunub.
2002-ci ildən iki ölkənin parlamentləri arasındakı əlaqələr daha da canlan-
mağa başlayıb. TBMM-in sədri Bülənt Arıncın 2005-ci il fevralın 9-da  Ba-
kıya səfəri, ardından Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədovun 2006-cı il fevralın 
8-12-də Türkiyəyə rəsmi səfəri iki ölkə arasında çoxsahəli əlaqələrin inkişa-
fına təkan verib. Bülənt Arıncla keçirilən görüşdə Oqtay Əsədov Atatürkdən 
“Azərbaycanın üzüntüsü bizim üzüntümüzdür, Azərbaycanın sevinci bizim 
sevincimizdir”  sitatını  gətirərək  iki  ölkə  parlamentlərarası  əlaqələrinin  va-
cibliyini  vurğulayıb. Azərbaycan-Türkiyə  dostluq  qrupunun  da  səfərdə  iş-
tirakından danışan Oqtay Əsədov bunun Azərbaycan parlamentində ən bö-
yük qrup olduğunu qeyd edərək “əgər imkan olsaydı, 125 millət vəkilinin 
hamısı bu dostluq qrupunda olmaq istəyərdi” fikrini əlavə edib. Türkiyə iş 
adamlarının Azərbaycandakı yatırımlara görə 2-ci yerdə olduğunu bildirən 
Azərbaycan parlamentinin sədri əlaqələrin güclənməsi üçün parlamentlərarası 
əməkdaşlığın  əhəmiyyətli olduğunu xatırladıb. 

---