1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

52
Parlamentlərarasi  əlaqələr:  nailiyyətlər  və  perspektivlər
2008-ci  il  iyunun  17-19-da  TBMM-in  yeni  spikeri  Köksal  Topta-
nın  Azərbaycana  səfəri  zamanı  parlamentlərarası  əməkdaşlıq  məsələləri 
müzakirə  edilib.  Keçirilən  görüşlər  sadəcə  dostluq  qrupu  və  millət 
vəkillərini  deyil,  Azərbaycan  parlamentində  qanunvericiliyin,  informasi-
ya  texnologiyalarının,  modern  kitabxana  sisteminin  inkişafı  üçün  aparat 
nümayəndələrini də əhatə edib. Görüşün nəticəsi olaraq Milli Məclisin ge-
niş tərkibli qruplarından biri 2010-cu ilin iyulunda TBMM-in təcrübəsindən 
yararlanmaq məqsədi ilə Ankarada olub.
2008-ci il iyunun 16-da Azərbaycan-Türkiyə Tarix Araşdırma Cəmiyyəti 
(ATAF)  qondarma  erməni  soyqırımını  araşdırmaq  məqsədilə  fəaliyyətə 
başlayıb. ATAF-ın təsis edilməsində hər iki ölkənin parlamentləri ciddi səy 
göstərib. Qurumun fəxri sədrləri iki ölkənin prezidentləri, sədr müavinləri 
isə Türkiyə və Azərbaycanın parlament sədrləri olub. 
Bakıda  səfərdə  olan  TBMM-in  sədrləri  Azərbaycan  parlamentində 
çıxış  edərək  dəfələrlə  “Dağlıq  Qarabağ  münaqişəsi  həll  olunmadan, 
Azərbaycanın  ərazi  bütövlüyü  təmin  olunmadan,  Azərbaycanın  1  mil-
yona  yaxın  köçkünü  dədə-baba  yurduna  dönmədən  Türkiyə-Ermənistan 
münasibətlərindən söz gedə bilməz” bəyanatlarını veriblər. Lakin 2009-cu 
ilin  əvvəllərində  Türkiyə  və  Ermənistan  nümayəndələrinin  iki  ölkə  ara-
sındakı  münasibətlərin  normallaşdırılması  və  sərhədlərin  açılması  barədə 
Sürixdə gizli müzakirələr aparması həm Azərbaycan-Türkiyə hökumətləri, 
həm də iki ölkə parlamentləri arasındakı münasibətlərdə yumşaq sözlə yeni 
“qayğılar” yaratmışdı. Bu zaman MHP-li İzmir millət vəkili Şenol Balın 
dəvəti  ilə  2009-cu  il  aprelin  15-də Türkiyəyə  səfər  edən    bir  qrup  qadın 
millət  vəkili  Türkiyədə  Prezident Abdullah  Gül,  TBMM-in  sədri  Köksal 
Toptan, müxalifət partiyaları olan MHP-nin sədri Dövlət Baxçalı, CHP-nin 
sədri Dəniz Baykal və digər siyasətçilərlə görüşlərdə son hadisələrlə bağlı 
Azərbaycanın narahatçılığını  ifadə ediblər. 
Millət vəkilləri bütün görüşlərdə qeyd ediblər ki, Türkiyə-Ermənistan 
münasibətlərinin qaydaya salınması üçün görülən işlərdə Azərbaycanın ma-
raqlarının nəzərə alınması vacibdir. Türkiyəli millət vəkilləri Azərbaycanın 
narahatçılığını anlayışla qarşılayıblar. 
Bu səfərinin ardından, aprelin 19-da TBMM-də təmsil olunan müxalifət