1. Dişli çarx mexanizmlərinin ötürmə nisbəti Dişli çarx mexanizmlərinin sadə sırası Planetar dişli çarx mexanizmləri

Aparan bəndin qüvvələr hesabı
Assur qrupunun qüvvələr hesabını yerinə yetirdikdən sonra dirsəyin (aparan bəndin) hesabı aparılır.
Fərz edək ki, aparan bəndə F_ə ətalət qüvvəsi, G ağırlıq qüvvəsi və M₁ momenti təsir edir. Bundan əlavə bəndin A nöqtəsində 2 bəndi tərəfindən reaksiya qüvvəsi təsir edir). reaksiya qüvvəsi məlumdur. O, qiymətcə reaksiya qüvvəsinə bərabər olub, istiqamətcə onun əksinə yönəlmiş olur:
.
O nöqtəsində dirsəyə reaksiya qüvvəsi təsir edir. Bu reaksiya qüvvəsini hesablayaq.
Aparan bənd statiki həll olunmayandır. Doğrudan da, onun üçün statikanın 3 müvazinət tənliklərini yazmaq olar. Məchul isə reaksiya qüvvəsinin qiyməti və istiqamətidir. Ona görə də aparan bəndə tətbiq edilmiş qüvvələrin təsiri altında o, müvazinətdə olmayacaqdır. Onun müvazinətdə olması üçün bəndə müvazinətləşdirici qüvvə və ya M_m müvazinətləşdirici moment tətbiq etmək lazımdır.
Müvazinətləşdirici qüvvə və müvazinətləşdirici moment aparan bəndə tətbiq edilən elə qüvvə və moment hesab edilir ki, bu zaman mexanizm verilmiş qanun üzrə hərəkət etsin (adətən aparan bənd müntəzəm hərəkət edir və o, verilmiş olur). Ancaq aparan bəndə tətbiq olunan həqiqi qüvvələr müvazinətləşdirici qüvvədən (və ya müvazinətləşdirici momentdən) fərqli olur, ona görə də həqiqətdə aparan bəndin hərəkəti verilən hərəkətdən fərqli olur.
Aşağıda 2 hala baxaq:
- a) aparan bəndə M_m müvazinətləşdirici moment təsir edir;
- b) aparan bəndə F_m müvazinətləşdirici qüvvə təsir edir.
1-ci hal. Aparan bəndə məlum verilmiş F_ə, G qüvvələri və M₁ momenti təsir edir. reaksiya qüvvəsini və M_m müvazinətləşdirici momenti təyin etmək tələb olunur.
I hal. Əvvəlcə O nöqtəsinə nəzərən moment tənliyi yazılır və müvazinətləşdirici moment təyin olunur:
,
buradan
.
Sonra aparan bəndə təsir edən qüvvələr üçün vektor tənliyi yazılır:
.
Bu tənliyə görə miqyasla ardıcıl olaraq _ə, və vektorları götürübür (şək. 5.13, b). vektorunun sonunu _ə , vektorunun əvvəli ilə birləşdirib qapayıcı vektor qurulur. Bu vektor axtarılan vektorudur.