23. Simpatik, parasimpatik va metasimpatik nerv tizimlari. Vegetativ nerv tizimining retseptorlari.
Bu tizimning markaziy qismi orqa miya kul rang moddasining yon shoxlarida joylashgan simpatik yadro xisoblanadi. Bu yadro birinchi ko‘krak segmentidan boshlanib, bel segmentlarigacha tushadi va VAT ning torakolYumbal bo‘limini tashkil qiladi. Simpatik tolalar bu markazdan tegishli orqa miya segmentlarining oldingi ildizlari orqali, orqa miya neyronlarining dendritlari orqa miyaning o‘zida tarqaladi. Ingichka, mielinli aksonlari orqa miyadan chiqib, paravertebral va prevertebral tugunlarda tugaydi. Bu aksonlardan qo‘zg‘alishning o‘tish tezligi 20m s dan oshmaydi. Simpatik neyronlarning orqa miyadan chiqib, tugunda tugaydigan aksonlari preganglionar tolalar deb ataladi. VAT ning periferik qismini simpatik tugunlar va ularga aloqasi bo‘lgan afferent va efferent tolalar tashkil qiladi. Bosh chanog‘i asosidan dumg‘azagacha tushgan umurtqaning ikki yonida joylashgan umurtqa oldi tugunlar chegara smvollarini tashkil etadi. CHegara stvol tartibidagi tugunlar bir – birlariga komissurlar orqali, orqa miya asablari bilan oq va kulrang tarmoqlar orqali bog‘langan
