1. Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinin inkişafında rolu. Heydər Əliyevin Azərbaycan dili haqqında verdiyi sərəncam və qərarlar
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
əqli çox olan
adamın sözü az olar; hər bir adam öz dilinin altında gizlənir; danışanın özünə yox, sözünə daha çox diqqət et,: ölç, biç sonra kəs; düşün, daşın, sonra danış ; Şərq dünyasının böyük alimi Əbu Əli ibn Sina ritorika elmi, onun qanunauyğunluqları, söz sənəti, gözəl danışmağın insan cəmiyyətindəki rolu və s. ilə bağlı dəyərli fikirlər söyləmişdir .Firdövsi ,Əbu Reyhan Biruni Mahmud Kaşqarlı, Sədi Şirazi və b. öz əsərlərində sözə yüksək qiymət vermiş, danışıq qabiliyyətinin, sözdən istifadə bacarığının insan ləyaqəti ilə üzvi bağlı olduğunu həkimanə sözlərlə, ifadələrlə oxucularına çatdırmışlar. Sədi Şirazi deyirdi: Nədir dil ağızda, ey ağlı olan? Hünər xəzinəsinə açardır – inan! Tələsik söyləmə sözünü bir dəm, Fikrini kamil de, gec olsa nə qəm... Azərbaycanda da natiqlik sənətinin yaranması tarixi qədimdir. Bu sənət xalqın ədəbi-estetik fikri ilə bağlı qədim və orta əsrlərdə yazıçı və şairlərin əsərlərində yaranmış, təşəkkül tapmış, həmin mənbələrdə sözün qüdrəti ilə bağlı dəyərli fikirlər söylənilmişdir. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında söz, gözəl danışmaq qabiliyyəti bəşəriyyətin təməl daşı kimi qiymətləndirilmiş, xilqətin əzəlinin söz olduğu təlqin edilmişdir. Ulu əcdadlarımız sözün real gücünü, təbii qüdrətini həmişə yüksək dəyərləndirmişlər. Orta əsrlər dövrünün ən görkəmli alimlərindən biri olan Nəsrəddin Tusi özünün “Əxlaqi-Nasiri”, əsərlərində sözün qüdrətinə, natiqlik sənətinə yüksək qiymət vermişdir.Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində nitqin, danışığın gözəlliyinə yüksək qiymət verənlər çox olmuşdur. Fələki Şirvani, İzzəddin Şirvani, Nizami Gəncəvi, Nəsirəddin Tusi, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Füzuli, Sahib Təbrizi, Molla Pənah Vaqif, Qətran Təbrizi, Şah İsmayıl Xətai, və b. böyük natiqlər olmuşlar.. Nizami Gəncəvi “Sirlər xəzinəsi” əsərində şair sözlə bağlı “Sözün qüdrəti” ayrıca fəsil vermiş sözün şəninə ləyaqətli sözlər işlətmişdir. Sözün qanadları var quş kimi incə incə Dünyada söz olmasa,nəyə gərək düşüncə Böyük Füzulidə sözə,nitqə böyük qiymət vermiş ,söz qəzəlindədə öz fikirlərini ifadə edir. Şah İsmayıl Xətai azadlığı dilin mövcudluöunda görürdü.XIX əsrdə Azərbaycanda Vaze,Axundov,Qasım bəy Zakir,Bakıxanov öz əsərlərində dilin əhəmiyyətini xüsusi vuruluyub. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|