1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Guruh 
deb to‘g‘ridan to‘g‘ri mahsulotlarga kiradigan uzellarga aytiladi.
Guruhcha 
deb mahsulotga guruh tarkibiga kiradigan uzellarga aytilada. 
Mana shunday to‘g‘ridan to‘g‘ri guruhga kiruvchi uzelni birinchi tartibdagi 
guruhcha deb nomlanadi. Тo‘g‘ridan-to‘g‘ri birinchi tartibdagi guruhchaga 
kiruvchi uzelni ikkinchi tartibdagi guruhcha deb nomlanadi. Хohlagan uzel 
konstruksiyasi o‘ziga qarab alohida detallardan yoki past tartibdagi uzel va 
detallardan tarkib topgan bo‘ladi.
Yig‘ish jarayonini yaratish uchun mashinani maqsadga muvofiq darajada 
bo‘laklarga - qismlarga bo‘linsa, ancha soddalashadi. 1.5-rasmda mahsulotni ana 
shunday bo‘laklarga bo‘lish sxemasi ko‘rsatilgan (misol tariqasida). Bunda yig‘ish 
davridagi ketma-ketlik tartibi ham ko‘rinib turibdi. 
1.5-rasm.
 
Mahsulotni bo‘laklarga-qismlarga bo‘lish sxemasi. 

---

19 
Bo‘laklarga bo‘lishda har bir mashinaning qismi to‘rtburchak bilan 
belgilanadi. Тo‘rtburchak uch qismga bo‘lingan: tepa qismiga qismlar nomi; 
pastining chap qismiga - uning indeksi; pastining o‘ng qismiga - qismlar soni 
(ushbu birlashmaga kirgan). 
Yig‘ish boshlanadigan asosiy qism (detal yoki uzel) bazaviy - asosiy 
deyiladi. 
Тexnologik jarayonning ba’zi bo‘laklarini bajarish uchun ishlash yoki 
yig‘ish davrida ob’yekt moslamaga o‘rnatilgan holda, moslama bilan birga fazoda 
bir yoki ketma-ket holatlarni egallashi lozim bo‘ladi. 
Ishlab chiqarish ob’yektini moslamaga o‘rnatib, mahkamlangan holda, 
moslama bilan birga turishi 
ishchi holat
deyiladi yoki soddagina 
holat
deyiladi 
(1.6-rasm). 
1.6-rasm. Uch shpindelli parmalash stanogida detalni to‘rt holatda ishlash. 
1-detalni olish va o‘rnatish; 2-parmalash; 3-zenkerlash; 4-zenkovkalash.