1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

 
8.2
. 
Texnologik jarayonlarni mashina yaratish uchun lozim
bo
‘
lgan materiallar 
 
Yuqorida yoritilgan masalalar asosida texnologik jarayonni yaratish uchun 
quyidagi materiallar lozim bo‘ladi. 
1. Mashinani xizmat vazifasini juda ravshan aniqlovchi qisqa ta’rifi. 
2. Mashinaning xizmat vazifasini aniqlovchi texnik shartlar va normalar. 
3. Mashinaning ishchi chizmalari. 
4. Vaqt birligida (yil, kvartal, oy) ishlab chiqarishga mo‘ljallangan 
mashinalar soni to‘g‘risida ma’lumot. 

---

157 
5. O‘zgarmas chizmalar bo‘yicha ishlab chiqarishga mo‘ljallangan 
mashinalarning umumiy soni, 
6. Mashinani ishlab chiqarishga tayyorgarlik ko‘rish, ishlash va uni 
chiqarishni tashkil qilish va amalga oshirish sharoitlari: yangi, tashkil etilayotgan 
yoki mavjud zavod, unda asbob-uskuna jihozlarning bor-yo‘qligi yangi jihozlarni 
olish kerakligi va h.k.. 
7. Zavodning o‘rnashish joyi: boshqa zavodlar bilan kooperatsiya qilish 
imkoniyati, ta’minlash sharoitlari va h.k.. 
8. Kadrlar bor-yo‘qligi va ularni ishga olish kelajagi, 
9. Yangi mashinani tayyorlash va uni o‘zlashtirish, hamda uni ishlab 
chiqarishni tashkil qilish, reja muddatlari. 
8
.
3
. 
Mexanik ishlov berish uchun detal texnologik jarayonini 
loyihalash uchun lozim bo
‘
lgan materiallar 
 
Mexanik ishlov berishning texnologik jarayonini yaratish uchun quyidagi 
materiallar lozim. 
1. Ishlab chiqarish hajmi. 
2. Mahsulotni tayyorlashga va qabul qilishga shartlar va ishchi chizma. 
3. Zagotovka chizmasi. 
5. Qo‘l ostimizda bo‘lgan stanoklar, moslamalar, asboblar. 
Vaqt birligi (yil, kvartal, oy) ichida ishlab chiqarishga mo‘ljallangan detallar 
soniga, ya’ni ishlab chiqarish hajmiga qarab ishlab chiqarish turi (ommaviy, 
seriyali, donabay) aniqlanadi. Iqtisodiy hisoblar natijasida, texnologik jarayon turi 
tanlanadi, texnologik jihozlar va mahsus jihoz-uskunalar aniqlanadi. 
Ommaviy va seriyali ishlab chiqarishda ishlab chiqarish hajmi- mahsulot 
ishlab chiqarish tezligini belgilashga asos bo‘ladi. 
Mahsulotni ishlab chiqarishga va qabul qilishga chizmalar va texnikaviy 
shartlar texnologlarga konstruktorlardan keladi va ular bajarilishga majburiy hujjat 
hisoblanadi. Lekin, texnolog bu chizmalarni texnologik tomonidan tahlil qilib, 

---

158 
ko‘rib chiqishi majbur va haqqi bor. Bu chizma bo‘yicha, umuman, ishlab bo‘ladi-
mi? Yo‘qmi? Arzon texnologik jarayonlarni ishlatish mumkinligi va mehnat unumi 
yuqori bo‘lgan texnologik jarayonni qo‘llash masalalarini ko‘rib chiqadi. 
Mahsulotni oddiy va iqtisodiy (arzon) ishlab chiqarishni ta’minlashga imkon 
beradigan konstruksiyaga