7.3-rasm. Surish tezligi S ni stanok bikirligi j ga bog‘liqligi
(tizimni siljishi ∆
el
=0,1 mm holda).
1-j
sup
=4000kg/mm; j
old.bab
=5000 kg/mm, j
orqa.bab.
=3000kg/mm,
2-j
sup
=7000kg/mm; j
old.bab
=10000 kg/mm,j
orqa.bab.
=5000kg/mm,
3-j
sup
=7500kg/mm; j
old.bab
=20000 kg/mm, j
orqa.bab.
=5000kg/mm,
4-j
sup
=10000kg/mm; j
old.bab
=20000 kg/mm, j
orqa.bab.
=7500kg/mm.
Markazlarga o‘rnatilib, tashqi dumaloq jilvirlashda ishlash aniqligini asosan
ta’minlovchi bu jilvirlash chuqurligi hisoblanadi. Jilvirlash chuqurligi SMAD ning
ruxsat etilgan siljishi kattaligiga qarab hisoblanadi:
(7.17)
bu yerda,
t
- jilvirlash chuqurligi; mm
k
- SMAD tizimi bikirligini hisobga oluvchi koeffitsiyent,
;
(7.18)
150
buyerda,
j
1
- detalni jilvir tosh yonidagi bikirligi,
y
1
- detalni jilvir tosh yonidagi egilishi.
Talab qilinayotgan o‘lchamni ta’minlovchi usulni tanlashda, sarf
qilinayotgan mablag‘larni hisobga olish kerak (mahsulot tannarxini). Har xil
ishlash usullaridagi sarflar (S), 7.4-rasmda ko‘rsatilgan, olinayotgan aniqlik
kvalitetiga (IT) qarab, egri chiziq 1 ko‘rsatadiki, ishlash aniqligi ortishi bilan sarf-
harajatlar jiddiy kattalashyapti.
7.4-rasm. Har xil ishlash usullarini qo‘llashda harajatlarning o‘zgarishi.
1-yo‘nish, 2-toza jilvirlash, 3-nozik jilvirlash.
Yo‘nish usuli bilan aniqlik kvalitetini oshirish uchun yuqori aniqlikdagi
stanok va yuqori malakali ishchi kuchi kerak. Bundan tashqari yo‘nishda yuqori
aniqlik bir necha operatsiyalar asosida bajariladi. Jilvirlashda (2 egri chizig‘i) va
nozik jilvirlashda (egri chiziq 3) bu sarflar kamayadi.
Umuman, o‘lcham o‘z ichiga barcha xatoliklarni oladi. Lekin, bu xatoliklar
ichida bittasi salmoqli (“Dominiruyushiy”) bo‘ladi va o‘lchamga eng ko‘p ta’sir
qiladi. Masalan, zagotovka Z ni teshigini razvertkalashda teshik diametri D
o‘lchamlari asosan razvertka o‘lchamlari bilan aniqlanadi. (7.5-rasm, a). Shuning
uchun, D kattaligini shartli “O‘lcham-asbob” deb atash mumkin. Xuddi shu singari
151
o‘lcham P frezerlash stanogini zagotovkaga nisbatan sozlashga bog‘liq (7.5-rasm,
b).
Dostları ilə paylaş: |
