1. Tomas Hobbs və fərdiyyətçi mütləqiyyət

3.Maarifçilik və Liberalizm
Maarifçilik insan şüurunun müxtəlif fərziyyələrə qarşı müstəqil olması və insanın İntibahla başlayan oyanışı davam etdirərək öz varlığını sübut etmək meylidir. Başqa sözlə desək, insan şüurunun sxolastik düşüncədən qaynaqlanan müxtəlif səlahiyyətlərdən azad edilməsi deməkdir. Maarifçilik təfəkkürünün təməli ağıl qarşısındakı maneələri aradan qaldırmaq üzərində qurulub. Bu düşüncə sistemi fərdiyyətçiliyin xəbərçisidir. Müəyyən mənada düşüncənin doqmatik nümunələrdən qurtulması və insanın taleyini ağıl prinsipləri ilə əlaqələndirməsi yoludur. Maarifçilik kainatın sirlərini ağılla açmağı,təqib oluna biləcəyini və bu yolla əldə edilən biliklərin insanları azad edəcəyini müdafiə edir. Bu dövrün fikir cərəyanları müxtəlif üsullarla Tanrı, ağıl, insan, təbiət və elm məfhumlarını yenidən nəzərdən keçirmişdir. Elmi baxımdan bu dövr müşahidə və təcrübə metodunun ilk uğurlarını qazandığı dövrdür. Müxtəlif sahələrdə yeniliklər, yeniliklər insanların qarşısında yeni üfüqlər açıb. Bekon bunu “Yeni orqan” və “Elmin inkişafı” adlı əsərlərində müəyyən etmişdir. Onun ideal dövlət düşüncəsi elmə əsaslanır. Onun fikrincə, bilmək hökmranlıq etməkdir. Dekart isə “Metod haqqında, elm metodu haqqında söhbət”ində. prinsiplərini izah etdi -a Mein lo Gələcək Avropa elmi metodunun iki qütbünü təşkil edəcək bu fikirlər elm və ilahiyyatın bir-birindən ayrılması lazım olduğunu göstərirdi. Maarifçilik dövründə elm və fəlsəfədə baş verən bu inkişaflar din və siyasi düşüncələr vasitəsilə şəxsiyyətin dünyagörüşündə dəyişikliklərə səbəb oldu. Bu dövrdə və ağlın nailiyyətləri qarşısında kainata və təbiətə xristian baxışı əsaslı şəkildə sarsıldı. Buna paralel olaraq tətbiq olunan dini qaydalar əvəzinə hər yerdə təbiətə əsaslanan yaradıcılıq ideyası inkişaf etməyə başladı. Volter bu fikri ən təsirli şəkildə təmsil etdi. Bu inkişaflar qarşısında kilsə inkvizisiya vasitəsilə hadisələri senzura edərək həyatda qalmağa çalışırdı. Din əxlaqı və dövləti bu şəkildə idarə edə bilmədiyi üçün insanları qane edəcək yeni sığınacaqlar axtarılmağa başladı. İndi dövlətin Tanrıdan qaynaqlanan bir qurum deyil, xidmət qurumu olduğu düşünülürdü. Belə bir dövlətin əsası ümumbəşəri ölçüyə malik təbii qanun olmalı idi. Maarifçiliyin üstünlüyü ondan ibarət idi ki, o, nəzəriyyədən çox təcrübə və təcrübəyə yer verdi və mövzusu insan idi. Bu sistem təkcə bilməkdən ibarət deyil. Əksinə, bilik üsulu ilə həyatı maarifləndirmək və istiqamətləndirmək istəyir. Maarifçiliyin əsas xüsusiyyəti həyatın bütün sahələrində dünyəvi dünyagörüşünü həyata keçirməyi planlaşdırmasıdır. 18-ci əsrdə Maarifçilik fəlsəfəsi İngiltərədə başlamış və Con Lokk tərəfindən öncül olmuşdur. Maarifçilik dövrünün mütəfəkkirləri kimi tanınan Berkli və Kant varlıq, bilik, əxlaq və siyasət mövzusunda konsensusa gələ bilmədilər və üstəlik, hamısı xristianlığı müdafiə etməli oldular.