11-mavzu Mulohaza. Xulosa chiqarish Reja


IV. Mantiqiy kvadrat orqali xulosa chiqarish



Yüklə 109,65 Kb.
səhifə11/13
tarix27.12.2023
ölçüsü109,65 Kb.
#199326
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
11-mavzu Mulohaza. Xulosa chiqarish Reja Mulohaza va uning turla-www.fayllar.org

IV. Mantiqiy kvadrat orqali xulosa chiqarish.
Bunda oddiy qat’iy mulohazalarning o‘zaro munosabatlarini (qarang: mantiqiy kvadrat) 
e’tiborga olgan holda, mulohazalardan birining chin yoki xatoligi haqida xulosa chiqariladi. Bu
xulosalar mulohazalar o‘rtasidagi zidlik, qarama-qarshilik, qisman moslik va bo‘ysunish 


munosabatlariga asoslanadi.Bu munosabatlarning tahliliga ko‘ra xulosa chin bo‘lgan quyidagi


holatlarni ko‘rsatish mumkin. 
1.Asos mulohaza va xulosa chin bo‘lgan : A→I, Ye→0.
2.Asos mulohaza xato va xulosa chin bo‘lgan:I→O, O→I 
Masalan: A. Hamma mustaqil davlatlar BMT ga a’zo.
I.Ba’zi mustaqil davlatlar BMT ga a’zo. 
Bevosita xulosa chiqarish usullari bilish jarayonida mavjud fikrni aniqlab olish, uning
mohiyatini to‘g‘ri tushunish, shuningdek, bir fikrni turli xil ko‘rinishda bayon qilish, yangi 
bilimlar hosil qilishga imkon beradi.


Induktiv xulosa chiqarishning mohiyati, tuzilishi va turlari 
Deduktiv xulosa chiqarish zaruriy xulosa chiqarish bo‘lib, mantiq fanida ehtimoliy xulosa 
chiqarish ya’ni induktiv xulosa chiqarish ham o‘rganiladi.
Ehtimoliy xulosa chiqarish induksiya (lot. “inductio” – yagona asosga keltirish) - juz’iy 
bilimdan umumiy bilimga mantiqan o‘tish shaklida sodir bo‘ladi.
Induktiv xulosa chiqarishda birorta belgining ma’lum bir sinfga mansub predmetlarda 
takrorlanishini kuzatish asosida, shu belgining mazkur sinfga tegishli barcha predmetlarga
xosligi haqida xulosa chiqariladi. 
Induktiv xulosa chiqarish asoslari ikkita va undan ortiq mulohazalardan tashkil topgan
bo‘ladi. Ular, odatda, yakka predmet yoki predmetlar sinfining bir qismini ifoda qiladi. Xulosada 
esa, bir mantiqiy sinfga mansub predmetlarning barchasiga nisbatan umumiy hukm tarzidagi fikr
hosil qilinadi. 
Induktiv xulosa chiqarishning ikkita turi mavjud: to‘liq va to‘liqsiz induksiya.

Yüklə 109,65 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin