1–4 sinflar B

3-sinf o‘quvchisining matematik tayyorgarligiga qo‘yiladigan minimal talablar


3-sinf yakunida matematikani o‘rganish natijasida har bir o‘quvchi quyidagilarni
bilishi va tushunishi zarur:

• 
  1 dan 1 000 gacha bo‘lgan ketma-ket kelgan sonlar qatori;
  
• 
  1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni qo‘shish va ayirish;
  
• 
  sonlarni bir xonali sonlarga ko‘paytirish va bo‘lish;
  
• 
  sonli ifodalarda amallarni ketma-ket bajarish qoidalarini bilish;
  
• 
  uzunlik o‘lchovi birligi kilometr va uning belgilanishi (km) haqida tasavvurga ega bo‘lish;
  
• 
  uzunlik o‘lchovi birliklari orasidagi munosabatlar;
  
• 
  yuz o‘lchovi birligi kvadrat detsimetr va uning belgilanish (kv. dm) haqida tasavvurga ega bo‘lish;
  

Bajara olishi zarur:

• 
  1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni o‘qish, yozish va taqqoslash,
  
• 
  Sonni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi ko‘rinishida ifodalash;
  
• 
  O‘rganilgan matematik atamalardan o‘rnida to‘g‘ri foydalanish;
  
• 
  100 gacha bo‘lgan sonlar ustida amallarni og‘zaki bajarish;
  
• 
  100 gacha bo‘lgan sonlar ustida qoldiqli bo‘lishni bajarish;
  
• 
  1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni yozma qo‘shish va ayirish va natijani tekshirish;
  
• 
  3 xonali sonlarni bir xonali songa yozma ko‘paytirish va bo‘lish va natijani tekshirish;
  
• 
  1 000 gacha bo‘lgan sonlarni bir xonali songa yozma bo‘lish va natijani tekshirish;
  
• 
  Sonni ko‘paytmaga bo‘lish, yig‘indini songa ko‘paytirish va sonni yig‘indiga ko‘paytirish hamda yig‘indini songa bo‘lish usullarini bilish;
  
• 
  Nol bilan hisoblashlarni bajarish;
  
• 
  2-3 amalli sonli (qavsli va qavssiz) ifodalarning qiymatini topish;
  
• 
  Bajarilgan hisoblashlar to‘g‘riligini tekshirish;
  
• 
  Matnli (ikkitadan ko‘p bo‘lmagan amallarni bajarish bilan yechiladigan) masalalarni yechish;
  
• 
  O‘rganilgan geometrik shakllarni tanish va ularni (chizg‘ich yordamida yoki qo‘lda) katakli qog‘ozga chizish;
  
• 
  Kattaliklarni ularning son qiymatlariga ko‘ra taqqoslash va ularni turli o‘lchov birliklarida ifodalash;
  
• 
  1–2 amalli masalalarni (shakllar bo‘yicha, reja bo‘yicha, ifoda tuzib) yechish.
  

Orttirilgan bilim va ko‘nikmalardan amaliy faoliyatda va kundalik turmushda (quyidagi holatlarda) foydalana olishi zarur:

• 
  o‘rab turgan atrof muhitida mo‘ljal olish (manzilga yetib borish marshrutini rejalashtirish, harakatlanish yo‘lini tanlash va hokazo);
  
• 
  narsalarning turli xususiyatlari: uzunligi, yuzi, massasi, sig‘imi bo‘yicha taqqoslash va tartibga solish:
  
• 
  soat yordamida vaqtni aniqlash (soat va minutlarda);
  
• 
  kundalik turmush vaziyatlari (xarid, o‘lchash, og‘irliklarni tortish va hokazo)ga oid masalalarni yechish;
  
• 
  buyumlarning o‘lchamlarini ko‘z bilan “chamalab” baholash;
  

o‘rganilgan geometrik shakllardan foydalanib mustaqil kichik konstruktorlik faoliyati elementlarini bajarish.

“Atrofimizdagi olam” fanidan Davlat ta’lim standarti

(1 – 4 -sinflar)


I. Boshlang‘ich ta’limda tabiiyot fanining maqsad va vazifalari
Bolani tevarak – atrofdagi tabiat bilan tanishtirish, unda olam tuzilishi va tabiat hodisalari haqida boshlang‘ich tasavvur hosil qilish, ilmiy dunyoqarash kurtaklarini shakllantirish, tabiatga muhabbat uyg‘otish va undan oqilona foydalanishni o‘rgatish tabiat ta’limi sohasi orqali amalga oshiriladi.
Tabiat bo‘yicha standart ko‘rsatkichlari bolaning tabiat va undagi hodisalar haqidagi tasavvurga ega bo‘lish, ularni farqlay olish, qisqacha tavsiflab berish hamda amalda qo‘llay olishga o‘rgatish nuqtai nazaridan belgilanadi.


II. Ta’lim mazmunini belgilovchi ko‘rsatkichlar
Boshlang‘ich ta’limda tabiat ta’limi mazmunining negizi quyidagilarni o‘z ichiga oldi: bizning maktab, bizning mahalla, ko‘chada yurish va tabiatda o‘zini tutish qoidalari, kun tartibi, shaxsiy gigiyena qoidalari, jonli va jonsiz tabiat, tabiat hodisalari, jism va moddalar, madaniy va yovvoyi o‘simliklar, o‘simliklarning organlari, xona o‘simliklari, o‘simliklardagi mavsumiy o‘zgarishlar, madaniy o‘simliklarni parvarish qilish va hosilini yig‘ish, dehqonlarning bahor, yoz va kuzdagi mehnati, hayvonot dunyosi, uy va yovvoyi hayvonlar, hasharotlar, qushlar, suvda yashovchi hayvonlar, hayvonlarning yashash sharoiti, odamning ichki va tashqi organlari, salomatlikni saqlash, suvning kuch holati, tabiatda suvning aylanishi, ob – havo, atmosferadagi hodisalar, bulut va yog‘inlarning hosil bo‘lishi, Koinot, yulduzlar, Quyosh - eng yaqin yulduz, Oyning Yer atrofida aylanishi, kun va tun, yil fasllarining davriy almashinishi, yarimsharlar xaritasi, tabiiy xarita, Yer yuzasining asosiy shakllari, Yer yuzasi tabiatining xilma-xilligi, o‘lkamiz tabiati: tog‘ va tekisliklari, cho‘llari, dashtlari, o‘rmonlari, asosiy qoidalari, ko‘llari va suv omborlari, yer osti boyliklari, mamlakatimiz poytaxti, viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasining tabiati, inson va tabiat orasidagi munosabat, tabiatni muhofaza qilish.

“Atrofimizdagi olam” fanidan Davlat ta’lim standarti