1–4 sinflar B

4. Boshlang‘ich ta’lim davlat talim standartining
sinflar bo‘yicha mazmuni

1. 
   sinfda matematikadan o‘qitilishi lozim bo‘lgan ta’lim mazmunining majburiy minimum
   

O‘quv yili yakuniga kelib mazkur mazvularni o‘zlashtirish 1-sinf bitiruvchisiga quyidagi imkoniyatlarni beradi:
Umumiy tushunchalar:

• 
  Narsalarning xossalari: rangi, shakli, o‘lchamlari, nimaga mo‘ljallanganligi, nimadan yasalganligi, umumiy nomlanishi;
  
• 
  Narsalar guruhidan berilgan xossaga egalarini ajratish va o‘zaro taqqoslash. Narsalarni berilgan xossani qanoatlantiruvchi guruhlarga (sinflarga) taqsimlash.
  

Sonlar va hisoblashlar:

• 
  Sonlarning sanash va o‘lchash natijasida hosil bo‘lganligi. 1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlar.
  
• 
  Songa 1 ni qo‘shish natijasida sondan oldin keluvchi sonning, 1 ni ayirish natijasida sondan keyin keluvchi sonning hosil bo‘lishi;
  
• 
  Arab raqamlari. 1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlarni raqamlash, ularning o‘qilishi, yozilishi va hosil qilinishi;
  
• 
  Birliklar va o‘nliklar xonasi va ularning o‘rni;
  
• 
  0 sonining mohiyati va uning kiritilishi;
  
• 
  Rim raqamlari. 1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlarning yozilishi.
  
• 
  Narsalar guruhlarini biror xususiyatlariga qarab birlashtirish (qo‘shish amali). Qo‘shish amali belgisi. Birlashtirilgan narsalar orasidan biror xususiyatiga ko‘ra narsalar guruhini ajratish (ayirish amali). Ayirish amali belgisi.
  
• 
  1 dan 20 gacha bo‘lgan sonlar. 1 dan 20 gacha bo‘lgan sonlarning yozilishi va o‘qilishi. 1 dan 20 gacha bo‘lgan sonlarni qo‘shish va ayirish.
  
• 
  Qo‘shish amalining tashkil etuvchilari (komponentlari), natijasi va ularning mos ravishda nomlanishi: birinchi qo‘shiluvchi, ikkinchi qo‘shiluvchi va yig‘indi.
  
• 
  Ayirish amalining tashkil etuvchilari (komponentlari), natijasi va ularning mos ravishda nomlanishi: kamayuvchi, ayriluvchi, ayirma;
  
• 
  1 dan 20 gacha bo‘lgan sonlarni o‘zaro taqqoslash va ular orasidagi munosabatlarining yozilishi;
  
• 
  O‘nliklar xonasi. O‘nliklar bilan hisoblashlar. 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlar, ularning yozilishi va o‘qilishi.
  
• 
  1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlarni qo‘shish va ayirish.
  
• 
  Qo‘shish va ayirish amallari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishlar;
  
• 
  Qo‘shishning o‘rin almashtirish xossasi. Sonlarni qo‘shish va ayirish usullari;
  
• 
  Bir xonali sonlarni qo‘shish jadvali;
  
• 
  “...ta orttirish”, “...ta kamaytirish”, “...ta ko‘p”, “...ta kam” tushunchalari;
  
• 
  Tenglik va tengsizlik. «=», «<», «>» ishoralari. Sonli ifodalar. Sonli ifodalarni o‘qish, yozish va ularning qiymatini topish. Ikki amalli ifodalarda amallarni bajarish tartibi.