2 Nİzami GƏNCƏVİ
İSKƏNDƏRIN IRAN BAŞÇILARI ILƏ
Yüklə 2,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İRAN ATƏŞKƏDƏLƏRİNİ DAĞITMASI
|
İSKƏNDƏRIN IRAN BAŞÇILARI ILƏ ƏHD-PEYMAN BAĞLAMASI O meynə qanını, ey saqi, tez dur, Od almış xəz kimi beynimə doldur! Etsin mey özümü unudan kimi, Iki məğz yaratsın mənə dan kimi 159 .
Mehdi qapısında taxtını endir 160
. Mehdi hüzuruna endiyin zaman Bir salam gətir o, uca dərgahdan. Bu dövlət onunçun sənə vermiş baxt Ki, təndən yaraşıq tapsın tacü taxt. Səninlə insanın üzü parıldar, Bu dünya tikməmiş sən kimi paltar. Tanrının adıyla doğan peykərsən, Gövhərlər içində vahid gövhərsən. Əlinə cilovu tapşırmaq olur, Bizdəndir hər zəfər, sən mərdanə dur! Göstər ki, hardadır qapın, bazarın Ki, olum hər zaman mən tələbkarın. Bilirəm, ey dövlət, tutmuşam soraq, Qapındır şəhriyar qapısı ancaq. Hər yerdə olsan da edərəm xidmət, Hər zaman bəslərəm səmimi hörmət. Odur ki, söyləyir ağıllı bir ər: - Bu gövhər satana dövlətdir gövhər. Doğrudur, belə bir gövhəri ələ Keçirmək mümkündür yalnız dövlətlə. İskəndərdə vardı ağıl və tədbir, Dövlətin gücüylə oldu cahangir. Ona olmasaydı rəhbər dövlət, baxt, Olmazdı düşmənə qalib heç bir vaxt. Dövlətə pərəstiş edən bir nəfər Dövlət pərgarını belə nəqş edər:
165
Yaranın ulduzu olunca nihan İskəndərə qaldı bütün bu cahan. Daraya mal olan təzə və köhnə, Heç saya gəlməyən dolğun xəzinə. Taparaq onları araşdırdılar, Dənizdən dənizə quraşdırdılar. O qədər tacü taxt və çadır vardı, Onlara ölçülər, çəkilər dardı. O qədər gövhər var, hesabdar belə Nə barmaqla sayar, nə də ürəklə. Tabaqlar, sinilər, büllurlu, zərrin, Nalları söküldü yük çəkənlərin. Cins ərəb atları - yəhəri qızıl, Xəta qulamları - kəməri qızıl. Qədərsiz şahanə paltar və qumaş, Minlərcə lök dəvə, yükləri daş-qaş. Paltarın, silahın sayı yox, sayan Hesaba vurmağa tapmadı imkan. Misalı olmayan əntiq-bahalı Şeylər var xüsusi xəzinə malı. Xəznədə nə qədər qızıl-gümüş var, İskəndər adına sikkə vurdular. O qədər xəzinə keçdi əlinə, Oldu gövhər kimi yanan xəzinə. Gövhərlə parladı qara ürəklər, Şəbçıraq kəlməsi bundanmış məgər?! Işıqdan xəzinə xoşlanmaz deyə, Zülmətdə gedilir hər xəzinəyə. Neçin bəs xəzinə tapanın üzü Günəştək parlaqdır şadlıqdan gözü? Torpaqsan, gərəkdir olsun xəzinən. Sərvətsiz torpağı olarmı sevən? Kişiyə sərvətdir verən yüksəliş, Dünyada onunla doğrulur hər iş. Qızıl bir meyvədir, zəfəran saçar, Zəfəran kimi də qəlbini açar. Məğribdə yaşayan hər qara zənci
166
O sarı qızıldan tapmış sevinci. İskəndər gördü ki, bunca xəzinə Zəhmətsiz olaraq keçdi əlinə. Dərgaha ən sadiq hər bir nəfərə, - Böyüyə, kiçiyə, yoxsul kəslərə Var-dövlət verərək bəxtiyar etdi, . Dünyaya özünü hökmdar etdi. Irana qasidlər edərək rəvan, Dedi ki, dönməsin kimsə qapımdan. Istəsən ki, başın qalsın səlamət, Qapımda baş əyib elə itaət. Bəxşişə, şəfqətə hüdud olmayan Bu yerdə hər kişi tapar dövlət, şan. Iran başçıları axdı hər yerdən Bu xeyirli işdən ürəkləri şən. Şəhriyar qəlbindən tutdular xəbər, Sözündə mətindir böyük İskəndər. Elliklə yollara çıxdılar daha, Sevinclə axdılar uca dərgaha. Bu gəliş xoş gəldi şaha, onlara, Ordunun pənahı pəhləvanlara. Peymanlar bağlandı, söz verdi gerçək: Kimsənin rütbəsi əksilməyəcək. Xəzinə açıldı xalqın üzünə, Verdi hər birinə gövhər, xəzinə. Hər kimin nə qədər vardı sərvəti, Ikiqat çoxaldı varı, dövləti. Hər şəxsin işini aşikar etdi, Yatanı oyatdı, bəxtiyar etdi. Iranlı o açıq əli görüncə Itaət edərək daldı sevincə. Alnını sürtərək torpağa, yerə, Külahı ucaltdı uca göylərə. Dedilər: "Eşq olsun, şəhriyar, sənə, Hər zaman yar olsun ruzigar sənə! Haqqındır Cəmşidin taxtı, xəracı, Öpər ayağını şahların tacı.
167
Yeni şahımızsan, getdi o gedən, Şah nədir? Bizlərə Keyxosrov sənsən! Kim boyun qaçırar sənin əmrindən? Çəkmənin altıdır bu baş, bu bədən." Şah gördü bir neçə xoş tədbir daha, Iranlı itaət elədi şaha. O ulduz şövkətli bəzmə hər yerdən, Yığıncaq toplandı yeddi kişvərdən. Əmr etdi: qılınc, teşt gəlsin meydana! Qanlılar çəkilsin taxt ayağına! Başını dik tutan iki sərvəri, Boynuna həmayil keçirənləri Qəhr ilə boyayıb al-əlvan qana, Kəndirdən həmayil vursun boynuna. Onlara verilən böyük və dələr, Qızıl, gümüş, inci, cavahir, gövhər Məclisə töküldü xəzinəsindən, Şah baş qaçırmadı öz vədəsindən. Sonra da ölümlə eylədi təhqir. Tez dara çəkdirdi boynunda kəndir. Ordunun içində carçı çəkdi car: "Daranın qatili bunlardır, bunlar! Hər xain işlərsə belə xəyanət Işinin cəzası budur nəhayət. Ağanı öldürən bəndəni, zinhar, Hansı bir ağıllı kimsə bağışlar?" Bu halı görüncə şəhərli, ordu İskəndər ədlinə təhsin oxudu. Adil olduğunu yəqin etdilər. Əmrinə yer-göydən bağlandı kəmər. Yığıldı məclisə ağıllı kəslər, Ordan uzaq olsun bəd, yaman gözlər. Üz-üzə səf çəkdi hər iki ordu, Oturan kimsələr ayağa durdu. Sıx kəmər bağlamış kəmərbəstələr, Kəmərlər sanki bir halqadan keçər. Padişah yürütdü elə siyasət,
168
Hər candan qaldı bir qurumuş surət. Sanki bir surətdən bəzənmiş divar, Ruh uçmuş, yalnız bir quru cəsəd var. Iranı, Daranı yenən İskəndər Məclisdə şam kimi oldu cilvəgər. Dəyərli kəslərə hər gün yanaşdı, Hər kəsin ağlınca bir söhbət açdı. Igid Fəribərzi tez dəvət etdi, Çox hörmət göstərdi, məhəbbət etdi. "Ey qoca pəhləvan, - söylədi ona, - Başın kölgə salmış öz ayağına 161
. Dünyada illərcə ömür sürdün sən, Bixəbər deyilsən dünya işindən. Gördün ki, zülmdür Dara ayini, Mən kimi suçsuzla bağlarkən kini. Dünyanın sirrini bilirkən, neçin Daradan öyüdü sən əsirgədin? Gənclik hər kişini coşduran zaman Qocanın susması deyilmi nöqsan?" Şahın hiddətini görüb dinləyən Yağlı bir dil ilə söz açdı birdən. Təzimdən belini əydi kamantək, Saralıb sifəti lap zəfərantək. Sözlə silahlandı, yayı açaraq, Qutudan oxları bir bir saçaraq, Öncə İskəndəri çox öydü belə: "Qol-boyun olsun şah öz diləyilə! Dünyanın sərvəri olsun kamikar, Ömründən kam alsın uca şəhriyar! Gənc başın sevinclə ucalsın hər an, Çəkmənin altında sürünsün düşman. Bu qoca nəsihət etdi nə qədər, O kinli qəlbinə etmədi əsər. Ona çox göstərdi işıqlı çıraq, Bunlar da vermədi bir fayda ancaq. Tacü taxt verdiyi zaman İskəndər Tədbirsiz bir Dara nə edə bilər?
169
Bir başı ucaltmaq istərsə dövran Kəməndə düşəcək boyun ucaldan. Bir qoca eşşəkdən yıxıldı hinddə, Ölənin oğluysa varlandı Çində. Sel gəlib bir arxı pozarsa əgər, Su axıb başqa bir çaya tökülər. Sənə xəzinələr verərkən dövran Incimə düşmənin yoxsulluğundan. Azadə bir şahsan, hələ gənc ikən Çalğını, qədəhi buraxma əldən. Istəyə gəncliklə mümkündür çatmaq, Qocalıq gəldimi, axtar bir bucaq. Qocalıq çağında çərxin inadı Cəmşidə, Zöhhaka nələr qurmadı? Padşaha qocalıq gəldimi, bişəkk, Pərəstiş edənlər üz döndərəcək. Əsrarı duyandır, seçər hər zaman Yaxşını yamandan, dostu düşmandan. Görüncə insanı tanıyandır bu, Hər kəsin qəlbinə çökəcək qorxu. Yıxmağa birlikdə edərlər tədbir, Deyərlər mənfəət verən deyildir. Alət olmaq üçün istəklərinə Gənc bir şah qoyarlar onun yerinə. Onunçun Keyxosrov, həm də Keyqubad Şahlığı etmədi qocalıqda yad. Şahlığı başqa bir şaha tərk etdi. Əlbürzün yolunu tutaraq getdi. Yeməkdən, içməkdən nəşə aldılar. Zəhərli qılıncı salim qaldılar". Şah gördü Kəyandan yadigar olan Yaxşını, yamanı seçir hər zaman. Yaxşını, yamanı seçir, ayıqdır, Döyüşdə sınanmış, sözü açıqdır. İskəndər bir daha sordu o pirdən: "Düşməni döyüşdə nə şeydir yenən? Nə şeydir ordunu mətin saxlayan?
170
Nə şeydir ordunu qorxuya salan?" Davada sınanmış qoca namidar Dedi: "O pəhləvan olur bəxtiyar Ki, səntək padşahın ordusundadır, Səninlə özünü bir ordu sanır, Uca fərmanınla bu zəif torpaq Səninçin bir möhkəm qələ quracaq. Eşitdim bir keçmiş döyüşçüdən mən: Ürək qüvvətlidir can qüvvətindən. Şahım, ordu çəkmək cəsarət istər, Heç aciz qalarmı igid hünərvər? Ordunu meydana çəkərkən gərək Padişah ummasın ondan bir kömək. Mətanət sənindir, kömək tanrıdan, Bunlardır ordunu mətin saxlayan. Düşməni yenərkən unutma bunu: Bağlama düşmənin qaçmaq yolunu.. Ümidin qırılsa, ürəkdən çalış, Mərdin qulağını buran olmamış. Uğurlu zamanda zəfər gözləyən Düşmən qorxusunu silsin könüldən. Zal oğlu söyləmiş mərd Fəramərzə: - Könlünü qırma, sal Əlbürzə lərzə. Bəhmənə söyləmiş həm Isfəndiyar: - Qəlbini qırmayan bir ordu qırar. Çünki öz qəlbini qırmışdı Dara. Qanını qorxaqlıq tökdü daşlara. Qorxulu ürəklə meydana girdi, Lakin qorxusunu o gizlədirdi. Qəlbinə bir işıq salmadı dövlət, Oldu bu döyüşdə torpağa qismət." İskəndər yenidən soruşdu ondan: "Ey illər yaşamış qoca pəhləvan, Eşitdim, Zal oğlu atın belində Tək həmlə edərmiş dava çölündə.
171
Özünü orduya vurduğu zaman Qaçardı ordular qarşı durmadan. 172
Səbəb nə, kəskin bir qılıncdan belə Qorxaraq bir ordu dağılır çölə?" Gözəlcə bir cavab verdi pəhləvan: "Söylərkən dilimiz dönər çox zaman 162 ,
Ən igid ərləri dənlərdi bir-bir, Başçılar düşüncə qara torpağa Ordu da qorxaraq başlar qaçmağa. Kim ki təkbaşına bir ordu yenər. Belə bir tədbirlə qazanar zəfər. Doğrusu inanmaz buna bir insan, Böyük ordu qaçsın tək bir atlıdan." İskəndər yenə də soruşdu ondan: "Bu sirri aç mənə, qoca pəhləvan, Neçin Fəramərzi öldürdü Bəhmən? Qanına boyadı o mərdi nədən? Etməsin deyə bu ocağa zərər, Nəsihət vermədi neçin möbidlər?" Belə cavab verdi sınaqlı kişi: "Bəhmən əъdahatək gördü bu işi. Azdırdı yolundan fələk Bəhməni, Əъdahanın ağzı oldu vətəni. Ağaca baltanı vurdu pəhləvan. Ayrıldı tacından, qızıl taxtından. Ayağı batmışdı bu qədər qana. Səadət gülməzdi belə insana". Necə ki, küləkdən bir yarpaq titrər, Bu sözdən titrədi, əsdi İskəndər. "Bu körpü asanca keçilməz" dedi. Daranın qanından dəhşətə gəldi. Gövhər xəznəsindən qoca pəhləvan Istədi bəndləri açsın durmadan. Anlatsın dünyanın bu gedişindən. Cahangirə layiq hər bir işindən. Padşahı bir qədər öydükdən sonra, Pəhləvan ərz etdi o tacidara: "Bu dünyanın mülkü bənzər bir bağa, 173
Əlini bərk vurma kövrək budağa. Bu təzə tarixdən köhnəyə qədər Kim qalmışdır versin doğru bir xəbər? Hanı Rüstəmi-Zal, Simürğ ilə Sam, Firiduni-Fərhəng, o Cəmşid və cam? Yer yedi, keçmədi çox zaman belə, Yeməkdən qarnı, bax, doymamış hələ. Köçdülər, bu növbət yetəcək bizə, Zəncirtək bağlıyıq bir-birimizə. Dörd tağ altında beş növbət nə gərək? Şeşdərsiz olurmu bu doqquz fələk? 163
Bu dünya sənindir, ol ona dayaq, Düşmənlər yatarkən oyaq ol, oyaq! Başını qorxusuz dünyadan qoru, Çəkin o kəsdən ki, bilməyir qorxu, Uzaq ol bir yol ki, ziyan gətirir, Bulaşıq bir yola güman gətirir. Diləkçin kim köynək geysə tərsinə, Duayla avanda çevirər yenə 164 .
Dua et, düz yola qaytarsın yəzdan. Qəlbini çalmasın bu mal, bu dövlət, Azı bir zillətdir, çoxu fəlakət. Ağıllı kimsə yol göstərmiş sana, Malını bənzətmiş candakı qana. Zəiflik çoxalar qan olanda az, Qan çox olan zaman tutular boğaz. Hər yerdə ki, dövlət, sərvət artmışdır, Üstündə qara bir ilan yatmışdır. Bəzəkli göylərin tağına bax sən, Sütunları boşdur vardan, dövlətdən. Bir tağın altında yaşayıb, anla, Cüft olmaq gərəkmi qara ilanla? Bihudə bəndləri qır qəlbdən, yetər, Sitəmkar deyilsən, ədalət göstər. Daranın zülmünü gəl sil zehnindən, Çünki o Daraydı, sən İskəndərsən.
174
Bax, nə məhsul verdi Daraya cahan, Elə etmə, sən də görərsən ondan. Nə etdi ki, sənə ram oldu cahan, Taleyin ondadır, ayrılma ondan!" Qocanın sözündən şah çiçəkləndi, "Uğurlu bir faldır" deyə şənləndi. Qocanın sözünü saydı bir xidmət, Ona bağışladı çox böyük sərvət. Iran başçıları xidmətdə durdu 165
, Onun daşlarıyla tərəzi qurdu. Uzaqdan gələnlər şən dərgahına. Şahanə məclisə etdilər səna. Bu dərgahda əgər söndü bir çıraq, Yerində bir günəş doğdu ən parlaq. Gün gəldi, bir gecə getdisə bizdən, Bir çiçək soldusa, güldü bir gülşən. Birisi arpaca qızıl itirdi, Ararkən xəzinə ələ gətirdi. Geniş bir qəlb ilə dəniz şövkətli Hamıya göründü çox mərhəmətli. Padşahı görüncə rəiyyətpərvər, Daranın zülmündən nə demədilər. Istidə, soyuqda Dara dövründə Bir ağ gün görmədi kimsə ömründə. Birliyi ölkədən elə ayırdı, "It də yiyəsini tanımayırdı". Yaxşılar qəlbində doğdu qorxu, kin, Kimsə öz canından olmadı əmin. Zülümdən qurtaran dedi hər yanda: "Mürüvvət rumlarda, mərdlik Yunanda". Bu qədər ordunun içində ancaq Iki sərkərdəyə şah inanaraq, Zalım olanlara verdi güc, qüvvət, Nəhayət, qolunu qırdı təbiət. Böyüklük verdi kim kiçiksə ona, Özü də büründü alçaq bir dona. Padişah sayılmaz elə bir kimsə
175
Tanrının xalqına əziyyət versə. Fəlakət verir hər dəyərli şəxsə, Böyüklük, riyasət verir nakəsə. Alçaqlıq becərən şahmı sayılır? Alçaqlıq başqadır, şahlıq başqadır. Ölkədə qalmadı bəxşiş. səxavət, Şəhərlər bir gün də olmadı rahət. Xəzinə qıflından asıldı ismət, Yaralar qəlbi kin, zülüm, ədavət Ölkədə tərk oldu sənət, sənətkar. Heyhat, bundan böyük fəlakətmi var? Sənətkar əl çəkmiş öz sənətindən, Başqa bir sənətə yapışmış cəbrən. Pəhləvanlıq edər çöldən gələnlər, Çöldə şahzadələr qarovul çəkər. Əkinçi əl qatmış ordu işinə Əskərlər başlamış əkin-biçinə. Hər kəs sənətində olmasa azad, Dünya bu gedişlə olurmu abad? Çünki bundan əvvəl yatmışdı Dara, Dünyanın ulduzu geymişdi qara. Bu gün ən bəxtiyar padşahımız var, Bu zülüm nə qədər, nə qədər yaşar? Bu sözdən həyəcan aldı tacidar, Xalqa belə xəbər verdi carçılar: "Sənətkar getməsə öz sənətinə, Yaxşı iş görsə də suçludur yenə. Əkinçi öküzdən kömək istəsən, Tarladan, kotandan dilək istəsin. Ordu işlərinə qayıtsın əskər, Şəhər işlərinə getməli şəhər. Yalnız öz işinə getsin hər kişi. Bərk tutsun əvvəldən bildiyi işi." Çağırdı hər sənət atan kişini, Tapşırdı onlara köhnə işini. Hər kəsin işini çıxardı üzə, Bir dünya parlatdı, gəlməsin gözə!
176
Qurtardı dünyanı xərabəlikdən, Dövründə bu dünya oldu bir gülşən, Onun hökmü ilə dövr etdi cahan, Dünyanı saxlayar ağıllı insan. İSKƏNDƏRİN
Nəşədən, bu coşğun şənlikdən, saqi, Dur, şərbət hazırla aşiqsayağı! Füsunlu şərbəti susuza ver sən, Susuzlar dönərmi meydən, şərbətdən? Şahanə məclisdə, ey sınaqlı pir, Odda yandırmağa üzərlik gətir! Bəd nəzərlər baxır, işlə məşğulam, Yaman gözlərdən də yaman qorxuram. Könlüm üzərliktək yanarsa əgər, Üstümə düşərmi, söylə, bəd nəzər? Yolkəsən qorxusu Həddən ziyada, Xoşbəxtdir bilməyən bunu dünyada. Bu necə həyatdır, hər yanı qorxu, Hər tərəf fəlakət, hər tərəf cadu. Ayaq bu pillədən uzaq qoyulsun, Bu qanlı qazana qapaq qoyulsun. Köhnə dastanları rəvayət edən Belə nəql eləyir uzaq keçmişdən: Diniylə atəşə çöküncə dehqan, Həm atəş söndü, həm ona inanan 166
. Irana əmr etdi böyük İskəndər: Atəşpərəstlikdən etsinlər həzər, Üz çevirsinlər qoy köhnə ayinə, Pərəstiş etsinlər Xosrov dininə. Muğların paltarı oda qalansın, Bu atəşkədələr atəşdə yansın.
177
Iranda adətdir keçmişdən bəri: Atəşkədə idi alimlər yeri. Orda saxlanardı sərvət, xəzinə, Düşməsin başqa bir şəxsin əlinə. Hər sonsuz varlı da, "savabdır" deyə, Malını qoyardı atəşkədəyə. Ölkələr düşmüşkən dərmansız dərdə, Bir xəzinə idi hər atəşkədə. Onları kökündən yıxdı İskəndər. Xəzinə axıtdı bir dəniz qədər. Hər atəşkədənin keçsə yanından, Yıxaraq xəzinə yığırdı ondan. Muğlarda belə bir azar da vardı, Hər ilin başında bir qız alardı Novruz ilə Səddə bayramlarında 167
Ayinlər yenidən olurdu bərpa. Ər üzü görməmiş gəlinlər, qızlar Evindən sevinclə dişarı çıxar. Əllər al xınalı, üzlər bəzəkli Hər yandan gəlirdi coşğun ürəkli. Önündə al şərab hər üzü lalə Muğlarla üz-üzə vurar piyalə. Atəşdən, möbidin əfsunlarından, Tüstüdən don geyər uca asiman. Işləri keyə, işrət, şux dilbər idi, Ölkə başdan-başa əfsunkər idi. Sehirdən başqa bir çıraq yandırmaz, Əfsanədən başqa bir bilik qanmaz. Hər bir qıvrım saçlı, gəlişi gözəl Ayaq yerə döyər, şappıldadar əl. Əlində sərv kimi güldən bir dəstə, Sərvi də bənzərdi çiçəkpərəstə. Hər il qızlar bu gün axır hər yandan, Verirlər bu geniş işrətə meydan. Hər kəs ayrı-ayrı məclis qururdu, Hər məclis olurdu yüz fitnə yurdu. Sözündə çox möhkəm durdu İskəndər, 178
Dünyadan silindi belə fitnələr. Bircə padişahdan taxt alır şövkət, Çox olsa pozulur möhkəm bir dövlət. Yüz şah olmaqdansa xoşdur bir nəfər, Yağış çox yağarsa ziyanlıq verər. Ağıllı İskəndər vermişdi fərman: Muğların ayini qalxsın ortadan. Ismətli, örtülü hər gəlin, hər qız Üzünü ərinə göstərsin yalnız. Fitnəni, hiyləni qovdu hər yerdən, Muğları dağıtdı meyxanələrdən. Dünyadan sildi hər bulanıq dini, Saxladı ən doğru dini-ayini. Iranda əmriylə söndü hər yerdə Həm köhnə zərdüştlük, həm atəşkədə. Dövlətli məcuslar "adətdir" deyə, Xəzinə vermədi atəşkədəyə. Üzü nur çiçəyi, hər nazlı gözəl Atəş gülşənindən artıq çəkdi əl. Atəş ayinini qaldırınca şah, Hər atəşpərəstdən göyə çıxdı ah. İskəndər əmr etdi: - Bu ölkə - torpaq Tanrıya pərəstiş eyləsin ancaq. Sığınsın hamısı ulu tanrıya, Çevirsin arxa bu günəşə, aya. Elə ki, Iranı ovcunda gördü, O geniş meydanda atını sürdü. Zəfərlə qol-boyun oldu tacidar, Nə gözəl söyləmiş incə sənətkar: Sən yeni bir qanun hökmüncə məndən Başqa rəmz eşitmək arizu etsən, Qulağından çıxar köhnə pambığı, Aç yeni qumaşla dolu sandığı. Ağıllı kəslərdən bilsən nə qədər Bu yolda eşitdim dəyərli sözlər. Əlimə hər çeşid tarix topladım, Gözümdən hərfi də mən buraxmadım.
179
Hər yırtıq vərəqdən toz silə-silə, O dağnıq xəznəni topladım belə. Bu gizli əsrarlı kimiyalərdən Yaratdım ən incə, gözəl bir məxzən. O farsca söyləyən bilikli qoca Belə nəql eləyir tarix boyunca: - Daranın taxtını alınca ələ Musildən tərpəndi öz ordusiylə. Zöhrətək Babildən parladı öncə, Haruti kəsləri təmizləyincə 168 ,
Durmadan hünərlə söndürsün ordu. Zəndin əfsunları atılsın suya, Alınsın yaxud bir dəftərxanaya. Ibrahim dinini doğru yol bildi, Atəş tüstüsünü dillərdən sildi. Aqillər məsləhət gördülər ona: Oradan tərpənsin Azərbaycana. Gəlirkən hər yerdə ki, atəş gördü, Zəndi məhv eylədi, odu söndürdü. O yerdə ki, alov çıxırdı daşdan, Məcuslar deyirdi "Özündən yanan." Yüzlərlə xidmətçi taxmış zər, zivər. Pərəstiş etməyə bağlamış kəmər. Əmr etdi, o köhnə atəşlər sönsün, Bir anda kömürə və külə dönsün. Hirbüdün oduna soyuq su tökdü, Çox hirbüd belini ikiqat bükdü 169
. Elə ki, o yerdə atəşlər söndü, Isfahana tərəf İskəndər döndü. O gözəl, ruh verən abad şəhərdə, Ürəyi sevinclər saçan o yerdə İskəndər oldu bir çiçəkli gülşən, Düşdü kam ardına ürəyi çox şən. Orda bir saray var incə naxışlı, Bahar bağçasından nazlı baxışlı, Məcuslar rəsmiylə Zərdüşt ayini 180
Ora toplamışdı bir çox gəlini. Hər gözə bir afət, hər qəlbə düşmən, Insan heyran qalır onu görərkən. O cadunun adı Azər Humayun, Sam nəslindən idi nəsəbi onun. Bir əfsun edincə o gözəl afət Ürəkdən səbr alır, bədəndən taqət. Haruttək Zöhrənin canını alar, Yüzlərcə Harutun qəlbini ovlar. İskəndər əmr etdi təxir etməmək, Bu ev də kökündən dağılsın gərək. Cadu qız sür ətlə qalxdı yerindən, Qurdu bir əъdaha öz peykərindən. Odlu əъdahanı yaxından görən Qorudu özünü yanan atəşdən. Qorxudan yıxılıb duran kimsələr Çaparaq, padşaha verdilər xəbər: "Atəşdə qorxunc bir əъdaha vardır, Fişəngtək ağzından atəş savırır. Hər igid keçirsə onun yanından, Öldürür ya udur, verməyir aman." Bu gizlin sirridən şah fikrə daldı, Vəzirdən belə bir məsləhət aldı: - Bu gizli əsrarı Bəlinas bilir, Tilsimə tanışdır, tökər bir tədbir. Bəlinası tapdı, sordu İskəndər: "Bu cadu nə ilə əslinə dönər?" Dedi: "Əъdahanı, böyük tacidar, Yalnız bir əfsunçu edər aşikar. Bu sirri açmağa olsa buyruğun Başını kəməndə salaram onun". Dedi: "Hiyləgərdir bu qəlbi qara. Mümkünsə, durma, et bu işə çara." Bəlinas getdi tez atəşkədəyə, Gördü bir əъdaha baş çəkmiş göyə. Əъdaha görüncə gəlir Bəlinas, Bildi ki, şüşəni qıracaq almas 170
. 181
Min oyun çıxardı o sahir cadu, Yüz insan aldadan Hiylələr qurdu. Onların təsiri olmadı, yenə Çarəsiz qayıtdı köhnə sehrinə. Cadunun əfsunu etməsə əsər, Əfsunçu yenə öz sehrinə dönər. Bəlinas hünərlər göstərdi o gün, Cadunun sehrini bağladı bütün. Insana taleyi güldüyü zaman Cadugər də yaxa qurtarmaz ondan. Atdı əъdahanın üstünə "əsdab" Su önündə atəş gətirərmi tab? Bağladı qolunu bir hiylə ilə, Başa çıxdı qızın qurduğu hiylə. Qız gördü Bəlinas hünərlər saçdı, Cadu hiyləsindən düyümü açdı. Torpağa düşərək qopardı fəğan. Padşahın ədlindən dilədi aman. Bəlinas görüncə o ay üzünü, Bir sevda xülyası tutdu gözünü. Gözəl cadugərə o verdi aman, Xilas etdi onu ovsunçulardan. Əmr elədi, dərhal od yandırdılar, Atəşkədə yandı - oldu tarü mar. O pəri üzlünü götürdü şaha, Dedi: "Bax, bu aydır qara əъdaha. Ağıllı qadınlar biliklər qurmuş, Çarxın qulağını əfsunla burmuş. Quyunu çıxarır yerin təkindən, Ayı yerə salar öz fələyindən. Zühəlin üzündən qaranı atar, Hər qara telindən çəkər bir hasar. Sevimli gözəldir, yox ona bədəl, Pəri də doğmamış belə bir gözəl. Müşk ilə saçının ucunu burmuş, Günəşin boynunu kəməndə vurmuş. Sənin taleyinlə kəsdim yolunu,
182
Ayırdım şöhrətdən, hörmətdən onu. Qız qaldı çarəsiz, dilədi aman, Məni, padişahım, ayırma bundan. Şaha xoş gəlirsə bu göyərçinim, Olsun həm xanımım, həm bacım mənim." Sevimli üzünü gördü İskəndər, Bəzəkli bir aydır, o pəri dilbər. Söylədi: "Bu sənin haqqındır, yalnız Sənin qədəhindən mey içsin bu qız. Sevsən də rənginə aldanma əlbət, Onun hiyləsindən eləmə qəflət. Kəhrəba olsa da əqrəb quyruğu, Yenə də əqrəbdir, zəhərlidir bu." Bəlinas təşəkkür edərək ona, Üzünü sürtərək yolun tozuna, "Qadınımdır" deyə, evinə aldı. O gözəl çoxunun qəlbini çaldı. O qızdan çox cadu öyrənmişdi bu, Onunçun deyildi "Bəlinas-cadu". Əfsunçu, münəccim, kim olursan ol, Ölümə bağlaya bilərsənmi yol?
Yüklə 2,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|