3 -amaliy mashg’ulot


Кўрсатма  Қарши кўрсатма



Yüklə 386,42 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/16
tarix29.04.2023
ölçüsü386,42 Kb.
#104642
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
3 - Nazariy materiallar d2e48e57b6b7057777db13996e866eb6

Кўрсатма 
Қарши кўрсатма 
Ножўя таъсир 
Таъсирнинг 
асосий 
механизмлари 
Глинидлар
Самарадорсизлик 
ва 
жисмоний 
нагрузка парҳез 
терапиясида
қандли диабет 2-
тури 
Қандли диабет 1-тури. 
Диабетик 
кома, 
кетоацитоз. 
Гиперсезувчанлик. 
Буйрак ва/ёки жигар 
фаолиятининг 
ифодаланган 
бузилиши.
Ҳомиладорлик. 
Лактация ва кўкрак 
билан боқиш. 
Дори 
воситаси 
болалар ва 18 ёшга 
кирмаганларга тавсия 
қилинмайди. 
75 ёгдан ошганлар 
ҳам бундан мустасно 
Гипогликемик 
реакция.
Диспептик ҳолат. 
Жигар 
ферментлари 
фаолиятининг 
транзитор ошиши. 
Аллергик реакция. 
Артралгия. 
Синуситлар. 
Тана 
вазнининг 
ошиши 
Инсулин 
секрецияси 
қўзғалиши 
GPR guruhi vakillari erkin benzoy kislotasi- repaglinid va erkin aminokislota D-
fenilalanin –nateglinid hisoblanadi.GPR tayinlash ovqat iste'moli bilan qattiq 
bog‘langan, shuning uchun ovqatlanish tartibiga jiddiy amal qilish imkoniyati 
tug‘iladi, shubhasiz u diabet bemorlari hayot sifatini yaxshilaydi hamda faol 
turmush tarzini olib boruvchilar uchun juda muhim sanaladi. 


GPR tayinlashga qarshi ko‘rsatma SMDV uchun qanday bo‘lsa, shunday 
hisoblanadi. GPR nojo‘ya samarasiga yengil gipoglikemiya, o‘tib ketuvchi 
ko‘rishning buzilishi, diareya yoki qusish,jigar fermentlari darajasining tranzitor 
oshishi kiradi. Nojo‘ya samaraning tezligi va og‘irligi SMDV qo‘llanishidan farq 
qilmaydi, bu holat HbA1c ning boshlang‘ich darajasi ˂7,5% bo‘lganda birinchi 
qatorda davolash sifatida GPR tavsiya qilinmaydi. 
Dipeptidilpeptidaza –IV ingibitorlari. Dipeptidilpeptidaza –IV fermenti inkretinlar 
faoliyatini pasaytiradi:glyukagon sifat peptid-1 (GSP-1) va glyukozaga bog‘liq 
insulintrop peptid nofaol mahsulotlargacha ularning gidroliza yo‘li bilan ta'sir 
qiladi. Inkretinlar glyukoza gomeostazi regulyasiyasi ichki fiziologik tizimining 
qismi hisoblanadi. Qonda glyukozaning oshgan darajasida inkretinlar sintez va 
insulin sekresiyasini kattalashishiga yordam beradi, GSP-1 yana glyukagonning 
oshgan mahsulotini ezilishiga sabab bo‘ladi. 
Dipeptidilpeptidaza –IV ingibitorlari GSP-1 faol shakllari plazma 
konsentratsiyasining keyinchalik kattalashishi, glyukozaga bog‘liq insulintrop 
peptid, glyukozaga bog‘liq insulin sekresiyasi va glyukagon sekresiyasining 
pasayishi bilan inkretin gidrolizining oldini oladi. Ular gipoglikemiya va tana 
vazniga qo‘shilishga yordam bermaydi. Bu guruh dori vositalari Rossiyada 
ro‘yxatdan o‘tkazilgan va qo‘llash uchun sitagliptin, vildagliptin, saksagliptin va 
linagliptinlarga ruxsat berilgan. Sitagliptin va saksagliptinlar uzoq ta'sirga ega 
bo‘lib, bir kunda 1 marta tayinlanadi, vildagliptin uzoq davomli samara bilan 
bog‘liqlikda 2 marta qabul qilishni talab qiladi. Linagliptin xususiyailari shuki, u 
oshqozon ichak trakti orqali organizmdan to‘liq chiqib ketadi, tugunchali 
fil'tratsiya tezligining sezilarli pasayishida ham dori vositasi dozasi korreksiya 
qilinmaydi. Gliptinlar ovqatdan keyin trigliseridlar darajasini tushiradi va tana 
vazni qo‘shilishiga qarshilik qiladi. Ularni monoterapiya sifatida, shuningdek, 
metformin, imazolidindion, SMDV,insulin dori vositalari bilan kombinasiyasida 
foydalanish mumkin. 
Inktetinomimetiklar. Bu guruh dori vositalari GSP-1 reseptori agonistlari 
hisoblanadi. Eksenatid va liraglutid dori vositalari –bu GSP-1 gen-injeren analogi 
bo‘lib, mos reseptorlar biln bog‘lanadi, faollashtiradi vainsulinning glyukozaga 
bog‘liq sekresiyasini kuchaytiradi, glyukagon sekresiyasini ezadi,jigar glyukozasi 
mahsulotlarini kamaytiradi, oshqozon shikastlanishini kechiktiradi, ochlik hissini 
chaqiradi va ovqatga bo‘lgan ehtiyojni kamaytiradi. Ular gipoglikemiyani 
chaqirmaydi, AB pasayishiga sabab bo‘ladi va glikemiya nazoratini yaxshilash 
uchun SMDV ga qo‘shimcha tayinlanishi mumkin. Yangi Yangi idamida 
yuboriladi.
Nojo‘ya ta'siri kamdan kam holatda ovqat hazm qilish tizimi tomonidan 
aniqlanadi: ishtahaning yo‘qolishi, ko‘ngil aynishi, diareya, qorinning ishishi va 
og‘riq, qabziyat. Qoidaga ko‘ra, bu simptomlar kuchsiz ifodalanadi, vaqt o‘tishi 
bilan belgilar kamayadi va dori vositasini almashtirishni tavsiya qilmaydi. 
Metformin va SMDV bilan birga kombinasiyani qo‘llashda gipoglikemiya 
rivojlanish xavfi oshadi, shuning uchun qandni pasaytiruvchi tabletkalar dozasini 
taxminiy kamaytirishni ko‘rib chiqish zarur. 


Mazkur dori vositalari QD 1-turi, QD o‘tkir asoratlari,oshqozon ichak traktining
og‘ir kasalliklari, buyrak yetishmovchiligi, homiladorlik va laktasiya, 18 
yoshgacha bo‘lganlargacha va individual holda chidab bo‘lmaydigan holatlarda 
qoo‘llanilmaydi.
α –glyukozidaz ingibitorlari konkurent holda hazm qilish fermentlarini, yoriluvchi 
uglevodlarni ingibirlaydi (3.15-jadval). Akarboza bakterial tabiatning azot 
saqlovchi psevdotetrasaxaridi bo‘lib, nahorgi glyukoza darajasiga jiddiy ta'sirida 
postprandial glikemiyani kamayishiga sabab bo‘luvchi va ichakda glyukoza 
absorbsiyasini kechikishiga yordam beruvchi hisoblanadi. Uglevodlar 
so‘rilishining chegaralanishi tana vaznining kamayishiga sabab bo‘ladi, bu esa QD 
2-turi bemorlarining ko‘pchiligi uchun juda muhim hisoblanadi. Akarboza bilan 
monoterapiyada nisbatan kuchsiz gipoglikemiklashuvchi samaradan GH 
rivojlanish xavfi amaliy jihatdan mustasno.
Klinik amaliyotda akarbozadan foydalanish yuqori tezlikda nojo‘ya samaradan 
chegaralaydi: meteorizm, peristal'tik va diareyaning kuchayishi, ichaklarda 
so‘rilmagan uglevodlar g‘alayoni. Ko‘rsatilgan dispeptik ko‘rinishlar rasionda
yengil hazm bo‘ladigan uglevodlar (glyukoza, saxaroza, fruktoza, mal'toza va 
boshqalar) miqdorining oshishida, ya'ni parhezning buzilishida birdan kuchayadi. 
Akarbozni QD 2-turi bilan semizlik va o‘rtacha ifodalangan giperglikemiyadan 
kasallangan bemorlarga monoterapiya sifatida, shuningdek, postrandial glikemiya 
ko‘rsatgichlarini yaxshilash uchun insulin dori vositalari va SMDV , metformin 
terapiyasiga qo‘shimcha vosita qilib tayinlanadi. 
3.15-jadval. Peroral qandni pasaytiruvchi dori vositalari farmakologik guruhining 
asosiy tavsifi 

Yüklə 386,42 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin