3-mavzu. Kasbiy ma’naviyatning o’ziga xos prinsiplari reja: Madaniyat va uning kasbiy faoliyatga ta’siri


 “Obro’-e’tibor” tushunchasi, uning mohiyati va ahamiyati. Kasbga va lavozimga



Yüklə 0,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/48
tarix30.04.2022
ölçüsü0,55 Mb.
#56727
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   48
3-topic (1)

 

2. “Obro’-e’tibor” tushunchasi, uning mohiyati va ahamiyati. Kasbga va lavozimga 

munosib bo’lishni anglash 

 

Obro’-e’tibor  ma’naviy  tamoyil  bo’lib,  insonning  ma’naviy  sifatlari,  mehnat  faoliyati, 

nasl-nasabi, bilimi yoki kasbiy mahoratiga o’zgalartomonidan berilgan yuksak baho. Boshqacha 

aytganda,  obro’  insonning  ruhiy  psixologik,  intellektual  va  amaliy  xatti-harakatini  ko’pchilik 

tomonidan e’tirof etilishidir. 

Obro’  ma’naviyatga  bevosita  taalluqli  bo’lishiga  qaramasdan,  uning  pasayishi  yoki 

ortishi  ko’p omillar bilan belgilanadi.  Ezgu maqsadlarni  ko’zlab  amalga  oshirilgan ishlar inson 

obro’si oshishiga, buzg’unchi, yovuz maqsadlar esa uning obro’si pasayishiga zamin hozirlaydi. 

Katta-kichikligiga ko’ra obro’ o’ziga xos darajalarga bog’liq va uning shakllanishi shaxsning o’z 

oldiga  qo’ygan  maqsadlariga  borib  taqaladi.  Shaxs  maqsadlari  va  amalga  oshiradigan  ishlari 



guruh bilan bog’liq bo’lib, olinadigan obro’ ham shu guruh darajasida, jamiyatga tegishli bo’lgan 

jamiyat,  davlatga  tegishli  bo’lgan  davlat,  tamaddunga  tegishli  bo’lgan  tamaddun  darajasida 

bo’lishi mumkin. 

Shuningdek,  obro’  alohida  yoki  bir  necha  sohalarga  tegishli  bo’lishi  mumkin.  Masalan, 

tibbiyotda  orttirilgan  obro’  asosan  shu  va  shu  sohaga  yaqin  soha  vakillari  o’rtasida  namoyon 

bo’ladi. Masalan, Nobel mukofotini olganlar orasida ko’p soha vakillari bor. Lekin ularni hamma 

ham bilmaydi, ular ma’lum soha mutaxassislari o’rtasidagina yuksak obro’ga ega. Biroq, ayrim 

mashhur shaxslar muayyan sohada jahon ilm-fani va madaniyatiga qo’shgan ulkan hissasi tufayli 

butun  insoniyatning  e’tirofiga  sazovor  bo’ladi,  ularni  barcha  yaxshi  biladi  va  hurmat  qiladi. 

Masalan,  Mirzo  Ulug’bekning  astronomiya  sohasidagi  kashfiyotlari,  Alisher  Navoiyning 

adabiyot,  xususan,  she’riyatdagi  ijodi  ularning  jahon  miqyosida  obro’  qozonishlariga  sabab 

bo’lgan. 

Bundan  tashqari,  obro’  guruh,  jamiyat  davlat,  mintaqa,  shahar  darajasida  ham  namoyon 

bo’lishi  mumkin.  Masalan,  tarixda  Buxoro  –  “quvvatul  din  val  islom”,  Samarqand  –  “sayqali 

ro’yi  zamin”,  Shahrisabz  –  “qubbatul  ilm  val  adab”  deya  e’zozlangan  bo’lsa,  Xorazm 

me’morchilik  va  san’at,  Toshkent  qurolsozlik,  Farg’ona  dehqonchilik  madaniyati  bilan  obro’ 

qozongan. O’rta Osiyo esa madaniyatlar tutashgan mintaqa sifatida ma’lum va mashhur bo’lgan. 

Obro’  “nom  qozondi”,  “oti  chiqdi”,  “dovrug’  taratdi”,  “hurmat  e’tibor  topdi”,  “shon-

sharafga  erishdi”,  “tillarda  doston  bo’ldi”  kabi  atamalar  orqali  ham  ifodalanadi.  Obro’  –  inson 

xizmati  tan  olinganini  ifodalovchi  o’ziga  xos  mezon.  Hozir  G’arbda,  odatda,  zohiriy  obro’ 

ko’rsatkichlari  sifatida shaxsning moddiy farovonligi,  turar joyi,  avtomobil markasi,  matbuotda 

tilga  olinishi,  oilaviy  shifokori  va  ruhshunosining  mavjudligi,  kasbiy  muvaffaqiyati  va 

boshqalarga  egaligi  e’tiborga  olinadi.  Sharqda  esa,  bundan  farqli  o’laroq,  shaxsning  el-yurt 

oldidagi  xizmati,  ma’naviy  yutug’i  yoki  xalq  orasida  topgan  e’tibori,  odamlarga  ko’rsatadigan 

tarbiyaviy ta’siri kabilar obro’ning asosi bo’lib xizmat qiladi. 


Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin