4-Amaliy mashg‘ulot Mavzu: traktor va avtomobillarni yurish qismlari, boshqarish mexanizmlari, yordamchi va ish jihozlari

Boshqariluvchi g‘ildiraklarning o‘rnatilishi.
G‘ildiraklar burilgandan 
so‘ng to‘g‘ri yo‘nalishda harakat qiladigan holatga tezda qayta olishi, ya’ni 
g‘ildiraklarning turg‘unligini oshirish (stabillashtirish) va yengil boshqarilishi 
uchun shkvorenlar ko‘ndalangiga (orqa tomonga) va uzunasiga (ichki tomonga) 
qiyaroq qilib o‘rnatiladi (18-rasm, 
a, b
). 
Ko‘ndalang qiyaligi 
β
burchagi 6–8°, uzunasiga qiyaligi 
α
burchagi 0–8° 
gacha qilinadi. Bu burchaklarning ortiq bo‘lishi avtomobillarning va traktorlarning 
katta tezliklarda turg‘unligini oshiradi, ammo boshqarilishi og‘irlashadi. 
18-rasm.
Boshqariluvchi g‘ildiraklarning o‘rnatilishi: 
a
– g‘ildirakning og‘ishi; 
b
– shkvorenning uzunasiga qiya o‘rnatilishi;
d
– g‘ildiraklarning yaqinlashuvi 

---

Avtomobil va traktorni burishni yengillashtirish, g‘ildirak gupchaklaridagi 
podshipniklarga zo‘r kelmasligi uchun oldingi g‘ildiraklar tik o‘rnatilmasdan 2° 
gacha qiyaroq (α burchagi) o‘rnatilib, bu 
g‘ildiraklarning og‘ishi
deyiladi. 
G‘ildiraklarning og‘ishi,
shkvorenlarning ko‘ndalang va uzunasiga qiyaligi 
rostlanmaydi. 
G‘ildiraklar og‘ib turganligi, shkvoren, tortqi va podshipniklarda tirqish 
bo‘lganligi sababli ular to‘g‘ri (parallel) turishi va kerilib sirpanmasligi uchun 
g‘ildiraklar o‘rtasidagi oraliq (18- rasm, 
d
) old tomonda (
B
) torroq, orqa tomonda 
(
A
) kengroq bo‘ladi. Bu oraliqlap ayirmasi 2–12 mm qilinib, 
g‘ildiraklarning 
yaqinlashuvi
deyiladi. G‘ildiraklarning yaqinlashuvi rul ko‘ndalang tortqisining 
uzunligini o‘zgartirib rostlanadi. 
19-rasm.