441 Araştırma Makalesi (Research Article )

2. Annelerin Sağlıklı İlişki Kurabilmek İçin Kullandıkları Yöntemlere 
İlişkin Bulgular
Annelerin, sağlıklı iletişim kurmak için en çok kullandıkları yöntemler sırasıyla; 

---

454
İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi - İAÜD - ISSN: 2757-7252, Nisan 2021 Yıl 13 Sayı 2
göz teması kurma, boy hizasına gelerek konuşma, dokunarak ve konuşarak 
iletişim kurma, öğüt verme, fikirlerini dinleme ve anlamaya çalışma, kararlı 
olma, empati kurma, kendi duygularını anlatma, çevreleriyle kurdukları ilişkiye 
dikkat etmek olarak belirlenmiştir. Buna göre anneler, en çok çocuğun boy 
hizasına gelerek, çocukla göz teması kurmayı en etkili iletişim yöntemi olarak 
görmektedir. Konu ile görüşleri alınan annelerin tamamına yakını ilk önce 
veya sadece bu iki yöntemi kullandıklarını belirtmiştir. Örneğin iletişimde 
öncelikli olarak göz teması kurmaya dikkat eden K9 kodlu katılımcı; 
“Onunla 
konuşurken mutlaka göz teması kurmaya çalışıyorum. Konuşmak istemediği 
zaman zorlamıyorum. Yapmasından zarar göreceğini düşündüğüm durumlarda 
kararlı olmaya çalışıyorum”
şeklinde ifade ederken, aynı yöntemi kullandığını 
belirten annelerden; K19 kodlu katılımcı; 
“Karşıma alırım, boy hizasına gelerek 
göz teması kurarım, ellerini tutarak konuşurum.”
şeklinde ifade etmiştir.
Çocuklar ile iletişim kurmada aile içinde yapılan konuşmaların örnek olduğunu 
düşünen K25 kodlu katılımcı 
“Konuşmalarıma ve etrafımdaki herkesle 
diyaloğuma dikkat ederim. Özellikle eşimle ve annemle diyaloğuma dikkat ederim. 
Bizi örnek aldıklarını bildiğim için anneanne ve babanneyi de konuşmalarına 
dikkat etmeleri konusunda uyarıyorum”
ifadesinde bulunmuştur. Kararlı bir 
tutum sergilemenin etkili bir iletişim yolu olduğunu dile getiren K2 kodlu 
katılımcının ifadesi; 
“Kararlı (net) etkin bir iletişimimiz her zaman geçerlidir. 
Anne baba kararlı olması, çocuk için en güzel rol modeldir”
şeklinde olmuştur. 
“Onunla konuşup, söylediklerini dinliyorum. Sevdiği aktiviteleri birlikte yaparak 
onun dünyasına ortak oluyorum. Paylaşımlarımız arttığı için iletişimimiz de 
güçleniyor.”
ifadesinde bulunan K25 kodlu katılımcı, iletişimde kaliteli zaman 
geçirmeyi etkili bir iletişim yöntemi olarak kullandığı görülmektedir. K1 kodlu 
katılımcı; 
“Oyun oynarken diyalog kurmak, isteklerine önem vermek, söz verdiğim 
zaman yerine getirmek, onu rencide etmeden, gururunu kırmadan davranmak”
şeklinde görüşünü açıklamıştır. 
Oyunu iletişim yolu olarak kullanan K20 kodlu katılımcı; 
“Konuşmak en çok 
kullandığım yöntem. İstediğim konuyu onun açmasını sağlıyorum. Özellikle, 
yemek yerken ve lego yaparken konuşmayı seviyor.” 
ifadelerini kullanırken, 
empati kurmaya önem veren katılımcılardan; K12 kodlu katılımcı; iletişim kurma 
yöntemlerini
; “Gerek sözlü, gerekse sözsüz iletişimde doğru mesajları vermeye 
çalışırım. Kendimi ve duygularımı anlatıp ondan da anlatmasını isterim ve 
empatik yaklaşırım. Anlayabileceği açıklamalar ve örneklerle empati kurmaya 
teşvik ederim”
şeklinde açıklamıştır. 
Çocuğun özgüvenini destekleyerek iletişim kurmaya çalışan annelerden K10 
kodlu katılımcı, iletişim yöntemlerini; 
“Onunla özgüvenini sarsmayacak, onu 
cesaretlendirecek ve motive edecek şekilde konuşmaya çalışıyorum. Ona saygılı 
ve nazik davranıyorum. Onunla sohbet ediyorum.”
şeklinde açıklamıştır. Bu 
bulgular, Höl, (2017) tarafından yapılan annelerin çocuklarına yönelik iletişim 

---

455
Hüseyin KAZAN, Seyran SARISOY
becerilerine yönelik araştırma bulguları ile benzerlik göstermektedir.
Araştırma 
sonucuna göre; annenin kullandığı iletişim yolları, bu çalışmada en çok kullanılan 
yöntemler olarak görülen; konuşma, dinleme, sözsüz iletişim, mesaj ve empati alt 
boyutları ile çocuğun iletişiminin anlamlı düzeyde ve pozitif yönde bir etkiye 
sahip olduğu görülmüştür. Bu bağlamda annelerin kullandıkları yöntemler için, 
sağlıklı iletişim kurmada en çok kullanılan yöntemler olduğunu söyleyebiliriz.
Görüşmelerden elde edilen bulgulardan annelerin sağlıklı iletişim kurmak için 
kullandıkları yöntemlerin, aslında iletişim engeli olduğunun farkında olmadığı 
sonucu da ortaya çıkmıştır. Öğüt vermek, nasihat etmek, iletişimi kesmek gibi 
yöntemleri etkili iletişim kurma amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir. Farkında 
olmadan iletişim engeli kullanan K8 kodlu katılımcı 
“Okulda neler yaptıklarını 
soruyorum. Onu dinliyorum. Öğütler veriyorum.” şeklinde 
görüşünü ifade 
etmiştir. K14 kodlu katılımcı ise
 “Her istediği yiyeceği vermiyorum ve anlatarak 
iletişim kurmaya çalışıyorum” şeklinde ifade etmiştir. Öğüt vermenin ebeveynler 
tarafından yanlış bilindiği ve kullanıldığı görülmektedir.
Gordon (2012), öğüt 
vermenin, çözüm ve öneri getirmenin iletişim engellenlerinden biri olduğunu 
belirtmektedir. Bu tür iletiler kullanıldığında çocuğa anne babanın çözüm önerisi, 
fikri veya kararı iletilmiş olur. Dolayısıyla çocuğun gereksinimleri düşünülmeden 
onun adına karar alınmış, ebeveynin verdiği öğütün, çocuktan daha önemli olduğu 
mesajı verilmiş olacaktır.