5 mavzu. Davlat budjeti, soliqlar va davlat qarzi (2 soat) Reja: Davlat budjetining mohiyati va funksiyalari

2. Davlat budjeti xarajatlari. 
Davlat budjeti mablag`lari hukumatning daromadlarni va resurslarni qayta 
taqsimlash funnksiyasin bajarishi uchun imkoniyat yaratadi.
Davlat budjeti xarajatlari davlatning ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining moddiy 
mazmunini aks ettiradi. O`zbekiston Respulikasi davlat budjeti xarajatlarining 
keyingi yillardagi tarkibiy tahlillari ko`rsatadiki, xarajatlar nominal mazmunda 
(mutlaq ko`rsatkichlarida) ortib borayotganligi kuzatishimiz mumkin. Lekin, uning 
yalpi ichki mahsulotga nisbatan salmog`ining kamayib borish tendensiyasi 
kuzatilmoqda.
Shu bilan bir qatorda davlat budjeti xarajatlari tarkibida ijtimoiy soha va aholini 
ijtimoiy himoyalash xarajatlarining izchil ravishda ortib borayotganligi davlatimiz 
tomonidan 
kuchli 
ijtimoiy 
siyosatning 
moliyaviy 
asoslarini 
shakllantirilayotganligini 
kuzatishimiz 
mumkin. 
Buni 
quyidagi 
jadval 
ma‘lumotlaridan ko`rishimiz mumkin.
8.4-jadval Davlat budjeti xarajatlari (YaIM ga nisbatan % da)
1
  
Ko`rsatkichlar 
2010 
2011 
2012 
2013 
2014 
2015 
2016 
Davlat budjeti xarajatlari, 
jami 
21,7 
21,5 
21,6 
21,7 
21,7 
20,5 
20,5 
Ijtimoiy soha va aholini 
ijtimoiy qo`llab-
quvatlash xarajatlari 
12,7 
12,5 
12,7 
12,7 
12,8 
12,1 
12,1 
Iqtisodiyot xarajatlari 
2,5 
2,5 
2,4 
2,3 
2,3 
2,2 
2,2 
Markazlashgan 
investitsiyalarni 
moliyalashtirish 
1,4 
1,4 
1,2 
1,2 
1,1 
1,0 
1,1 
Davlat 
hokimiyati 
va 
boshqaruvi organlari, sud 
organlari xarajatlari 
0,8 
0,8 
0,9 
1,0 
1,0 
0,9 
0,9 
Boshqa xarajatlar 
4,4 
4,3 
4,4 
4,5 
4,5 
4,3 
4,3 
1
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma‘lumotlari

---

Davlat budjeti xarajatlarining tarkibidagi ijtimoiy-madaniy tadbir xarajatlari 
yil sayin oshib borgan. Keyingi 5 yil mobaynida jami budjet xarajatlarining tarkibida 
ijtimoiy sohaga qilinayotgan xarajatlar 2012 yilda 58,3%dan 2016 yilda 58,9% 
gacha o`sib borgan. Ushbu holat o`z navbatida, jahondagi barcha davlatlar orasida 
eng yuqori ko`rsatkichni tashkil etadiki, o`z navbatida Respublikamizda izchil 
amalga oshirilayotgan ijtimoiy islohotlarning uzoq, strategik ahamiyatga ega 
ekanligidan dalolatdir. shuningdek, ushbu xarajatlarning o`sib borishi bilan birga 
ular davlat budjeti xarajtlari tarkibida eng yuqori salmoqni tashkil etmoqda.
Davlat budjeti ijrosining g`aznachilik tizimini joriy etilishi natijasida keyingi 
yillarda davlat budjeti pofitsit bilan ijro etilmoqda. Bunda rejalashtirilgan budjet 
xarajatlarini manzilli va maqsadli sarflanishini ta‘minlanishi natijasida 
xarajatlarning maksimal iqtisod qilinishi ta‘minlanmoqda.