5-mavzu. O‘zbekistonda demokratik, fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi, amalga oshirilgan siyosiy islohotlar. Reja

to‘g‘risida»gi O‘RQ-64 sonli Qonuni qabul qilinib, uning 1-moddasida ushbu 
Qonunning maqsadi O‘zbekiston Respublikasida hakamlik sudlarining tashkil 
etilishi va faoliyati sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iboratligi qayd 
etildi. 
2016-yil 4-dekabrda Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti etib saylanishi bilan O‘zbekistonda barcha sohalarda 
bo‘lgani kabi sud-huquq tizimi tuzilmasini tubdan takomillashtirish va yanada 
isloh qilish borasida ham keng ko‘lamdagi chora-tadbirlar amalga oshirila 
boshlandi. Bu sohaga doir muhim bo‘lgan Prezident Farmonlari qabul qilindi. 
Bunga quyidagilarni aytish mumkin: 
1. «Sud-huquq tizimini yanada isloh qilish, fuqarolarning huquq va 
erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini kuchaytirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida»gi PF-4850-sonli Farmon (2016-yil 21-oktabr);
2. «O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar 
strategiyasi to‘g‘risida»gi PF-4947-sonli Farmon (2017-yil 7-fevral); 
3. «O‘zbekiston Respublikasi sud tizimi tuzilmasini tubdan takomillashtirish 
va faoliyati samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PF-4966-sonli 
Farmon (2017-yil 21-fevral); 
4. «Sud-huquq tizimini yanada takomillashtirish va sud hokimiyati 
organlariga ishonchni oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida» PF-5482-sonli 
Farmon (2018-yil 13-iyul). 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning PF-4850-sonli 
Farmoni sud sohadagi davlat siyosatini sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarib, 
quyidagi uchta asosiy ustuvor yo‘nalishlarni belgilab berdi: 
1) Sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash;
2) Fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish 
kafolatlarini kuchaytirish;
3) Odil sudlovga erishish darajasini oshirish. 
Farmonga muvofiq sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash, 
kasbiy nufuzini oshirish, yuqori malakali va samarali faoliyat yurituvchi sud 
korpusini shakllantirish maqsadida ilk bor sudyalarning vakolat muddatlari qayta 

---

8 
ko‘rib chiqildi. Xususan, sudyalik lavozimiga birinchi marotaba 5-yil muddatga va 
keyin 10-yil muddatga, shundan so‘ng muddatsiz tayinlash (saylash)ni nazarda 
tutuvchi tartib joriy etildi.
Shuni alohida qayd etish lozimki, Prezident Sh.M. Mirziyoyevning 2017-yil 
21-fevraldagi «O‘zbekiston Respublikasi sud tizimi tuzilmasini tubdan 
takomillashtirish 
va 
faoliyati 
samaradorligini 
oshirish 
chora-tadbirlari 
to‘g‘risida»gi PF-4966-sonli Farmoni sud tizimi sohadagi O‘zbekistonda amalga 
oshirilayotgan davlat siyosatini sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tardi. Farmoniga 
muvofiq, sudyalar hamjamiyatining organi hisoblanadigan va O‘zbekiston 
Respublikasida sud hokimiyati mustaqilligining konstitutsiyaviy prinsipiga rioya 
etilishini ta’minlashga ko‘maklashadigan Sudyalar oliy kengashi tashkil etildi. 
Bundan tashqari, bu Farmoniga ko‘ra, 2017-yil 1-iyundan O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy sudi va Oliy xo‘jalik sudini birlashtirish, fuqarolik, jinoiy, 
ma’muriy va iqtisodiy sud ish yurituvi sohasida sud hokimiyatining yagona oliy 
organi – O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudini tashkil etildi. 
Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasida ishlarning toifalariga qarab 
sudlarning ixtisoslashuvi amalga oshiriladi. Favqulodda sudlar tuzishga yo‘l 
qo‘yilmaydi. O‘zbekiston Respublikasida sud ishlarini yuritish o‘zbek tilida, 
qoraqalpoq tilida yoki muayyan joydagi ko‘pchilik aholi so‘zlashadigan tilda olib 
boriladi. Sud ishlari olib borilayotgan tilni bilmaydigan sudda qatnashuvchi 
shaxslarning tarjimon orqali ish materiallari bilan to‘la tanishish va sud ishlarida 
ishtirok etish huquqi hamda sudda ona tilida so‘zlash huquqi ta’minlanadi.