Microsoft Word Qabusname doc

121
 taxtdan saldılar (bu 
əhvalat uzundur, ancaq məqsəd budur ki, onun yolu Ruma 
düşür), Kostəntəniyyəyə
122
 (indiki İstambul-R. S.) gedir, dünya 
malından yanında heç şeyi olmur. Çörək diləmək ona ar gəlir. 
Demə, o, uşaqlığında dəmirçilərin necə  qılınc, bıçaq, üzənki, 
yüyən və başqa dəmir şeylər qayırdığını görmüş, alnına bu sənət 
yazıldığı üçün, həmişə  dəmirçilərin yan-yörəsində dolanmış, 
onlara diqqətlə baxmış və bu peşəni öyrənmişmiş. 
O gün Rumda çarəsiz qaldıqda, gedib Rum dəmirçilərinə 
deyir: "Mən bu sənəti bilirəm". Onu muzdur qəbul edirlər. Nə 
qədər orada qalır, o peşə ilə güzəranını keçirir və heç kəsə 
möhtac olmur, vətənə qayıdana qədər xərcini dəmirçilikdən 
çıxarır. Vətənə qayıtdıqda, orduya əmr edir ki, heç bir böyük 
adam övladına sənət öyrətməyi eyib hesab etməməlidir, qoy 
qüvvət və  şücaət işə yaramayan vaxtlarda, heç olmazsa onlar 
sənətdən istifadə edə bilsinlər. Hər öyrənilən peşə bir gün işə 
yarayar. 
Sonra  Əcəmdə bu, adətə keçdi. Elə bir böyük adam 
tapılmazdı ki, o, öz övladına bir peşə öyrətməsin. Ona ehtiyac 
yox idisə də, bu, adətə keçdi. 
Deməli, nə öyrənmək mümkünsə, hamısını öyrən, faydasın 
görərsən. Lakin oğlun həddi-büluğa çatdıqda ona diqqət yetir, 
gör nəyə  həvəsi vardır, nə ilə  məşğul olmaq istəyir, təsərrüfatı 
sevir ya arvad almaq fikrindədir, yoxsa güzəranını 
yaxşılaşdırmaq? Bundan sonra evləndirməyə hazırlaş. 
Oğluna qız alarkən və ya qızını  ərə verərkən, çalış öz 
qohumlarından olmasın, qızı özgələrdən al, qohumu alsan da, 
almasan da onun əti ətindən, qanı qanındandır. Başqa qəbilədən 
al ki, həm sənin qəbilən qohumluğunda qalsın, həm də özgə bir 
qəbilə yeni qohumun olsun, beləliklə, gücün ikiqat artsın, 
köməyin iki olsun. 
Elə ki, gördün təsərrüfatdan başı  çıxmır və xoş güzəran 
keçirməyi bacarmır, xalqın, müsəlmanın qızını  bəlaya salma, 
www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı
www.duddud.com saytından yüklənlib

---

 
 
hər ikisini bədbəxt etmə. Qoy böyüyənə  qədər öz bildiyi kimi 
yaşasın. Hər halda sən öləndən sonra alnına nə yazılıbsa, o da 
olacaqdır. 
Haşiyə. Övladın qız olsa, onu həyalı bir dayəyə tapşır, 
böyüyəndə ona bir müəllimə tut... 
Nə qədər ki, sənin evindədir, onunla mehriban dolan, çünki 
qızlar ata və analarının  əsiri olarlar. Lakin oğlan atasız qalsa 
belə, yenə öz işini tələb etməyə gedə bilər, necə olur-olsun 
özünü dolandırar. Qız isə yazıq olar, hər nəyin varsa, əvvəlcə 
qıza xərclə, onun işlərini düzəlt və onu birinin boğazına keçirib, 
onun qəmindən xilas ol. Qızın bakirədirsə, bakir kürəkən tap, 
qoy arvad könlünü ona versin, ər də arvadın qədrini bilsin, hər 
iki tərəf bir-birinə bab olsun. 
H e k a y ə t. Belə eşitmişəm, Şəhrbanunu
123
 hələ kiçik bir 
qız ikən  Əcəmdən  Ərəbistana  əsir aparırlar. Ömər 
Əmirəlmö'minin (Allah ondan razı olsun) onu görür, deyir, bunu 
satın. Onu satmağa apararkən,  Əli  Əmirəlmö'minin (Allah 
ondan razı olsun) rast gəlir və peyğəmbər səlləllahü  əleyhi və 
səlləm adından bu xəbəri gətirir: "Şah övladını satmaq rəva 
deyildir". 
Hədis çatdıqdan sonra Şəhrbanunu satmayıb Səlman 
Farsın
124
 evinə aparırlar ki, sonra ərə versinlər.  Ərə getmək 
məsələsini  Şəhrbanuya xəbər verdikdə, o, deyir: "Əri 
görməyincə onun arvadı olmayacağam". 
Şəhrbanu uca bir yerdə oturur, Ərəb və Yəmənin böyükləri 
gəlib onun qabağından keçirlər ki, kimi bəyənsə, onun da arvadı 
olsun. Bu zaman Səlman onun yanında oturub gələn-gedənləri 
tanıtdırır və deyir miş: "bu filandır, o bəhmandır" və 
nöqsanlarını sayırmış. 
 Ömər keçərkən,  Şəhrbanu deyir: "Bu kimdir?" Səlman 
deyir: "Ömərdir".  Şəhrbanu deyir: "Böyük adamdır, lakin 
qocadır".  Əli keçəndə soruşur: "Bu kimdir?" Səlman deyir: 
(Allah ondan razı olsun) "Əlidir".  Şəhrbanu leyir: "Alicənab 
adamdır, lakin sabah Fatimeyi-Zəhranın üzünə baxa bilmərəm, 
utanıram, buna görə  də istəmirəm".  Əli oğlu Həsən keçdikdə, 
onun kim olduğunu bildikdən sonra deyir: "Mənə layiqdir, lakin 
arvadları çoxdur, istəmirəm". Əli oğlu Hüseyn (Allah ondan razı 
olsun) keçərkən, kim olduğunu soruşduqdan sonra deyir: "Bu 
mənim malımdır, mənim ərim o ola bilər. Bakirə qızın əri bakir 
oğlan olmalıdır, mən ərə getməmişəm, o da arvad almayıb". 
116 /
 ﻪﻣﺎﻨﺳﻮﺑﺎﻗ   .……………………………………………..
 
 Ancaq  gözəl kürəkən seç, qızını kifir adama vermə. Qız 
çirkin  ərə könül verməz, sən də rüsvay olarsan, əri də. Adaxlı 
gözəlüz,  əlidüz, təmizdin, təsərrüfatdan başı  çıxan olmalıdır. 
Bilməlisən ki, o, qızının xərcini haradan və hansı yolla ələ 
gətirir. Lakin kürəkən həm dövlətdə, həm şöhrətdə səndən aşağı 
olmalıdır ki, o, səninlə fəxr etsin, sən onunla yox, belə olduqda, 
qızın da rahat yaşayar. 
Demək istədiyim bunlardır, bundan artıq bir şey tələb 
etmə. Qız satan olma, onda kürəkən də mürüvvətli olub öz 
insanlığını yerinə yetirər. Nəyin var, hamısını ver, qızını onun 
boğazına keçir və özünü bu böyük möhnətdən xilas et. 
Dostlarına da bunu məsləhət gör. Yaxşısını Allah bilir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İyirmi səkkizinci fəsil