5А111201 O‘zbek tili va adabiyoti yo‘nalishining magistratura

tili leksikasi tasnifi. 
Etimologiya.
 
O’z va o’zlashma qatlam. O’zlashma va 
qo’llanmalarning farqi. Eski, yangi, zamonaviy so‘z lar. 
Qo’llanish doirasiga 
ko’ra leksika tasnifi.
Umumxalq ishlatadigan va ishlatmaydigan (qo’llanish 
doirasi chegaralangan qatlam – dialektizm, termin, jargon-argo, vulgarizm-
varvarizmlar. Tabu va evfemizm) so‘z lar. Faol va nofaol so‘z lar. O’zbek tili 
lug’at tarkibining boyish manbalari, yo’llari va usullari (tashqi – yozma manba va 
og’zaki nutq orqali, so‘z ni aynan yoki kalkalab olish asosida, ichki – shevadan 
olish yoki derivatsiya asosida).
Emotsional-ekspressiv va stilistik nuqtai-nazardan o’zbek tili leksikasi. 
Emotsional-ekspressiv bo’yoqsiz va bo’yoqdor (ijobiy va salbiy) so‘z lar. 

---

Emotsional-ekspressiv bo’yoqning ifodalanish usullari (leksik, metaforik, affiksal, 
kontekstual). Stilistika, uslubiy betaraf va xoslangan leksika. Nutqning funksional 
stillari (so‘z lashuv, badiiy, ilmiy, publisistik, rasmiy). 
Frazeologiya. 
Frazemalar xususiyati, ularning o’rganilish tarixi, boshqa so‘z
qoshilmalaridan farqi, semantik tuzilishi. 
Frazeologizmlarning shakllanish 
doirasiga ko’ra tasnifi.
Frazemalarda shakl va ma`no munosabatlari. 
Leksikografiya. 
Lug’atchilik, lug’at tiplari va turlari tasnifi. 
O’zbek 
lug’atchiligi,
uning tarixiy bosqichlari. 
Morfemika grammatikaning alohida bir bo’limi ekanligi. Morfema so‘z 
ning ifoda planida tovushdan keyin turadigan semantik- morfologik birlik ekanligi. 
So‘z ning morfem tarkibi: so‘z da morfemalar chegarasini aniqlash. 
Morfemalar chegarasini aniqlashda chog’ishtirishning ahamiyati. So‘z ning o’zak 
va affiksal morfemalardan tarkib topishi. 
o’zak va affiksal morfema. o’zak morfema so‘z ning leksik ma’nosini 
bildiradigan asosiy qismi ekanligi. Asosiy morfema hamda ergash morfema yoki 
yordamchi morfema terminlari haqida. Tarixiy o’zak haqida ma’lumot. 
o’zak tilida affiks morfemalarning belgilari. o’zbek tilida affiks 
morfemalarning vujudga kelishi. Affiks morfemalarning tasnifi, turlari. Affiksal 
omonimiya, sinonimiya, antonimiya. 
So‘z ning morfem tarkibida o’zgarishlar. Bunday o’zgarishlarga olib keluvchi 
omillar. Affikslar qo’shish bilan sodir bo’ladigan o’zgarishlar. Soddalanish 
hodisasi haqida ma’lumot. Morfologik qayta bo’linish hodisasi.qo’sh qo’llanish 
hodisasi (pleonazm). 
So‘z yasalishi. So‘z yasalishi tilshunoslikning ayrim bir bo’limi ekanligi. 
So‘z yasalishining tilshunoslikning fonetika, leksikologiya, grammatika kabi 
bo’limlari bilan uzviy bog’liqligi. Hozirgi (sinxron) va tarixiy (diaxron) so‘z
yasalishi haqida. 
So‘z yasalish strukturasi. So‘z yasalish strukturasining morfem strukturadan 
hamda morfologik strukturadan farqi. Yasovchi asos va yasovchi affiks, ularning 
o’ziga xos xususiyatlari. qo’shma affikslar haqida ma’lumot. Yasama leksemaning 
tuzilishiga ko’ra sodda va qo’shma turlari. 
So‘z yasalish usullari. Affiksasiya usuli. Fonetik usul. Sintaktik-leksik usul. 
Semantik usul. Kompozitsiya usuli. Abbrevtasiya usuli. 
So‘z turkumlarida so‘z yasalishi. So‘z turkumlarida so‘z yasalishi haqida 
umumiy ma’lumot. Ot, sifat, fe’l, ravish so‘z turkumlarida so‘z yasalishi.