6-mavzu: Psixolog faoliyatini nazorat qiluvchi axloqiy me’yorlari va etik tamoyillar

6-MAVZU:Psixolog faoliyatini nazorat qiluvchi axloqiy me’yorlari va etik tamoyillar

REJA:

• 1.Psixologning majburiyatlari, maqsad va vazifalari (tadqiqotchi, amaliyotchi, o‘qituvchi).
• 2.Psixolog faoliyatini etik muammosi, kasbiy me’yorlarning o‘ziga xosligi.

1. Psixodiagnostika bilan shugullanuvchi psixologga qo‘yiladigan talablar.

• 1.Psixodiagnostikaning metodik vositalarini bilish.
• 2.Axloq qoidalariga amal qilish.
• 3.Zarur kasbiy va shaxsiy sifatlarga ega bo‘lish.
• 4.Psixologik muammoni qo‘ya bilish.
• 5.Sinaluvchilardan zarur ma’lumotlami ola bilish.
• 6.01ingan ma’lumotlami sinaluvchi qiziqishlariga mos tarzda qo'llay bilish.

Psixodiagnostika mutaxassisi ega bo‘lishi kerak bo‘lgan sifatlar

•  Empatiya qobiliyati
• ■ 0 ‘z-o‘zini nazorat qilish
• ■ Kasbiy odoblilik(takt)
• ■ Mas’uliyatni his qilqish
• ■ Refleksiya qobiliyati

Psixologning kasbiy ish faoliyatining ajralmas va muhim jihati bu-psixodiagnostika qilish sanaladi. Bunday faoliyatda psixolog shaxsining ma'naviy axloqiy tomoniga katta e'tibor beriladi. “Axloq” va “ma'naviyat” tushunchalari shunday meyor va prinsiplami o‘z ichiga oladiki, ular individlaming o‘zaro va jamiyat o‘rtasida qiziqishlarini tartibga solish ehtiyojidan kelib chiqadi. Bu meyorlar insonlaming yaxshilik va yomonlik tushunchalariga mos ravishda xulqlarini tartibga solishga yo‘naltirilgan va shaxsiy fikr, urf-odatlar, tarbiya, jamiyat fikri bilan qo‘llab quwatlanadi. Uning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, bu tushunchalar shaxsning kasbiy ish faoliyatida o‘zini tutishi va fikrini tartibga solib turadi. Shaxsiy prinsiplar u yoki bu kasbning ma'lum sharoiti va o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi va asosan mutaxassislarga nisbatan axloqiy kodeks talablar bilan ifodalanadi.

• Psixologning kasbiy ish faoliyatining ajralmas va muhim jihati bu-psixodiagnostika qilish sanaladi. Bunday faoliyatda psixolog shaxsining ma'naviy axloqiy tomoniga katta e'tibor beriladi. “Axloq” va “ma'naviyat” tushunchalari shunday meyor va prinsiplami o‘z ichiga oladiki, ular individlaming o‘zaro va jamiyat o‘rtasida qiziqishlarini tartibga solish ehtiyojidan kelib chiqadi. Bu meyorlar insonlaming yaxshilik va yomonlik tushunchalariga mos ravishda xulqlarini tartibga solishga yo‘naltirilgan va shaxsiy fikr, urf-odatlar, tarbiya, jamiyat fikri bilan qo‘llab quwatlanadi. Uning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, bu tushunchalar shaxsning kasbiy ish faoliyatida o‘zini tutishi va fikrini tartibga solib turadi. Shaxsiy prinsiplar u yoki bu kasbning ma'lum sharoiti va o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi va asosan mutaxassislarga nisbatan axloqiy kodeks talablar bilan ifodalanadi.
• Psixologning kasbiy etikasi uning kasbdoshlari bilan, ilmiy jamiyat bilan o‘zaro aloqasi, shuningdek, tekshirayotgan shaxslar, respondentlar (psixologik yordam so‘rab kelsak) bilan o‘zaro munosabatlarida ko‘rinadi. “Psixologning etika kodeksi” bu etikaning asosi bo‘lib kelgan.